Hơn hai năm trước, anh là Chính trị viên Đại đội 3. Đơn vị có chiến sĩ Bùi Thái Văn, quê ở Giồng Trôm (Bến Tre), là con trai duy nhất trong gia đình. Thời gian đầu mới nhập ngũ, Văn nhớ nhà, suốt ngày buồn thiu, thỉnh thoảng ngồi khóc một mình và có ý định trốn đơn vị để về thăm cha mẹ. Quan sát thấy thái độ của Văn khác thường, Chính trị viên Tâm kiểm tra lại lý lịch trích ngang để có biện pháp tiếp cận hợp lý. Thế nhưng, anh vẫn chưa nắm được hoàn cảnh thực tế gia đình Văn nên mục đích thuyết phục Văn chưa hiệu quả. Nhớ đến nhóm bạn đồng hương với Văn, Tâm quyết định thay đổi phương pháp tiếp cận, nhờ số chiến sĩ cũ là đồng hương với Văn gặp gỡ, động viên, khuyên nhủ để Văn phấn chấn tinh thần, thực hiện nhiệm vụ. Đại úy Nguyễn Văn Tâm chia sẻ: “Qua các chiến sĩ đồng hương với Văn, tôi biết được hoàn cảnh, tâm lý và nguyên nhân dẫn đến tính cách của Văn thay đổi. Tôi đã kết hợp với số chiến sĩ đó kể những câu chuyện về hoàn cảnh khó khăn và sự nỗ lực vượt bậc của cán bộ, chiến sĩ trong đơn vị để khích lệ Văn tự tin chiến thắng sự ủy mị, yếu đuối của bản thân; đồng thời kết hợp động viên với giao việc cho Văn làm cùng các chiến sĩ đồng hương để Văn quên dần nỗi nhớ người thân… Cứ như vậy, sau hơn một tháng, Văn đã khác hẳn, chững chạc, tiến bộ hơn nhiều, không còn ý định trốn đơn vị nữa”.

leftcenterrightdel
Các chiến sĩ đồng hương huyện Thống Nhất (Đồng Nai) ở Lữ đoàn 96 luôn đoàn kết, giúp đỡ nhau trong công tác.

Với đặc điểm chiến sĩ người miền Tây khá thật thà, mộc mạc, trọng tình cảm nên đội ngũ cán bộ ở Lữ đoàn 6 luôn gần gũi, sẻ chia, phát huy vai trò tình đồng hương để điều chỉnh nhận thức, hành vi, giúp chiến sĩ tiến bộ. Đây cũng là cách làm ở nhiều đơn vị thuộc Quân khu 9. Theo Thiếu tá Dương Thanh Phong, Chính trị viên Tiểu đoàn 1 (Lữ đoàn 962), nhiều trường hợp, các chiến sĩ đồng hương rất có trách nhiệm, chỉ bảo cho nhau điều hay, lẽ phải, bởi anh em hiểu tính cách, đặc điểm gia đình, địa phương và nắm chắc điểm mạnh, điểm yếu của nhau. Không ít chiến sĩ còn “hiến kế” cho chỉ huy để kịp thời tác động, điều chỉnh hành vi của đồng đội cùng quê, ngăn chặn sớm dấu hiệu vi phạm kỷ luật, giữ ổn định trong đơn vị.

Ở Trung đoàn 271, Sư đoàn 5 (Quân khu 7), cán bộ đơn vị khéo léo phát huy vai trò của tình đồng hương trong việc giáo dục, nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật cho chiến sĩ. Mỗi lần tiếp nhận tân binh, đơn vị lập danh sách các chiến sĩ cùng quê, rồi từ thực tiễn công tác lựa chọn những đồng chí tích cực, tiêu biểu, bố trí kèm cặp các chiến sĩ chưa tốt. Gần đây, khi chiến sĩ đã hoàn thành nghĩa vụ quân sự trở về địa phương có dịp trở lại thăm đơn vị, chỉ huy các cấp đã trao đổi, thống nhất nội dung, tổ chức cho “nhân chứng” trò chuyện với các chiến sĩ mới, chiến sĩ là đồng hương về tinh thần tự giác học tập, rèn luyện, khắc phục khó khăn để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Theo Thượng tá Phạm Đắc Công, Chính ủy Trung đoàn 271, mỗi năm đơn vị nhận hàng trăm thanh niên ở cùng một địa phương nên tình đồng hương trong quân ngũ là chuyện đương nhiên. Tình cảm này có hai mặt, vừa tích cực, vừa tiềm ẩn yếu tố tiêu cực, như: Kéo bè kéo cánh, cục bộ địa phương, bao che khuyết điểm… Vấn đề quan trọng là chỉ huy đơn vị phải định hướng cho chiến sĩ nhận thức đúng đắn, phát huy cao độ mặt tích cực của tình đồng hương trong mọi hoạt động, không để những tác động tiêu cực làm ảnh hưởng tới nhiệm vụ chung; đồng thời cảnh báo, nhắc nhở, ngăn chặn mặt tiêu cực, bảo đảm cho tình đồng hương luôn tốt đẹp, trong sáng.

Bài và ảnh: HOÀNG THÀNH