“Tôi chỉ cho cậu 3 điểm!”

Y đã đi một nước cờ sai lầm chí mạng là ra lệnh rút bỏ Tây Nguyên, định lui về phòng giữ Đồng bằng duyên hải miền Trung nhưng quân ngụy đã vỡ trận hoàn toàn. Dự đoán địch có thể rút khỏi Huế, Bộ Tổng tư lệnh lập tức lệnh cho Quân khu Trị Thiên và Quân đoàn 2 tiến hành bao vây, chia cắt Huế và Đà Nẵng. Ngày 25-3-1975, quân ta giải phóng thành phố Huế. Đại tướng Võ Nguyên Giáp lập tức đề nghị Bộ Chính trị mở Mặt trận Quảng Đà do Trung tướng Lê Trọng Tấn (sau này là Đại tướng, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân Việt Nam) làm Tư lệnh, Thượng tướng Chu Huy Mân (sau này là Đại tướng, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị Quân đội nhân dân Việt Nam) làm Chính ủy. Ngày 26-3-1975, Trung tướng Lê Trọng Tấn báo cáo phương án tiến công khu liên hợp quân sự Đà Nẵng với Tổng tư lệnh.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp hỏi: “Đánh Đà Nẵng có thể diễn ra hai tình huống. Một là địch rút chạy, hai là chúng co cụm tử thủ. Vậy ta nên đánh thế nào?”. Trung tướng Lê Trọng Tấn trả lời: “Địch chuẩn bị tử thủ ở đây. Ta phải tổ chức hiệp đồng binh chủng để tiến công, bảo đảm chắc thắng. Cần có 5 ngày để họp Đảng ủy, tập kết bộ đội và tổ chức hiệp đồng binh chủng chuẩn bị chiến đấu”.

Đại tướng Võ Nguyên Giáp cho rằng, tình hình có thể diễn biến đột ngột. Cục Quân báo cho biết, nếu địch bỏ Đà Nẵng rút chạy thì trong trường hợp nhanh nhất, chỉ cần 3 ngày là địch có thể rút. Vì vậy, sáng hôm sau, 27-3-1975, Đại tướng không đồng ý với phương án chuẩn bị chiến đấu trong 5 ngày của Trung tướng Lê Trọng Tấn và nói: “Tôi chỉ thị làm kế hoạch đánh địch theo tình huống chúng rút chạy trong 3 ngày”. Trung tướng Lê Trọng Tấn vẫn giữ ý kiến của mình và trình bày: “Đánh như vậy, không thể chuẩn bị kịp”. Đại tướng bèn nói, giọng có phần gay gắt: “Đánh Đà Nẵng theo phương án chuẩn bị 3 ngày. Không họp Đảng ủy, chỉ trao đổi bằng điện”. Đây là lần đầu tiên và cũng là lần duy nhất Đại tướng tỏ vẻ không hài lòng với đồng chí Lê Trọng Tấn, một trong những vị tướng xuất sắc nhất của Quân đội ta. Đồng chí Lê Trọng Tấn không nói gì thêm, nghiêm chỉnh chấp hành, cấp tốc đi máy bay vào Gio Linh (Quảng Trị), rồi đi ô tô theo Đường Trường Sơn đến Sở chỉ huy Quân đoàn 2, hình thành cánh quân xốc tới tây Đà Nẵng. Đồng chí Chu Huy Mân lúc này ở Quảng Ngãi, nhanh chóng chỉ huy một cánh quân theo Đường 1 tấn công Đà Nẵng từ hướng nam. Đà Nẵng mặc dù là khu liên hợp quân sự rất mạnh nhưng tinh thần quân ngụy đã rệu rã. Chỉ trong vòng 32 giờ, quân ta giải phóng hoàn toàn Đà Nẵng và thị xã Hội An.

Sau trận tiến công giải phóng Đà Nẵng, nhớ lại buổi giao nhiệm vụ cho đồng chí Lê Trọng Tấn, Đại tướng Võ Nguyên Giáp nói vui: “Đáng lẽ tôi cho cậu 5 điểm, nhưng chỉ cho 3 điểm thôi, vì đánh Đà Nẵng mất có 3 ngày!”.

 NGUYỄN HỒNG