Nhạc sĩ Dân Huyền kể, có dạo, mỗi sáng chủ nhật có hơn 100 người đến học đàn và hát dân ca, nay chỉ còn hơn 50 người, hầu hết là nữ. Hội viên chủ yếu sinh sống tại Hà Nội, nhưng có một người ở mãi tận Sơn La vẫn đều đặn về Hà Nội sinh hoạt. Các giáo viên của CLB ngoài nhạc sĩ Dân Huyền, nhạc sĩ Lê Gia Hiếu, còn có các NSƯT Tuyết Thanh, Lài Tâm, Xuân Theo… Trân trọng nhất là họ đều có một thời tuổi trẻ rực rỡ, được khán, thính giả khắp cả nước biết tên, quen mặt và vô cùng yêu mến. NSƯT Tuyết Thanh nổi tiếng với các ca khúc “Tiếng hò trên đất Nghệ An”, “Bài ca Hà Nội”, “Nổi trống lên rừng núi ơi”… NSƯT Lài Tâm với giọng hát dân ca ngọt ngào, nhất là hò Huế trên sóng Đài Tiếng nói Việt Nam mấy chục năm. Ai từng xem bộ ba vở chèo “Bài ca giữ nước” của NSND Tào Mạt sẽ không thể quên nhân vật Ỷ Lan cùng tiếng hát chèo say đắm của NSƯT Xuân Theo. Họ có chung mẫu số, ấy là sau ngày về hưu, mối thâm tình với nghệ thuật trỗi dậy, thế là tự nguyện đến CLB truyền dạy cái hay, cái đẹp của dân ca cho hội viên.
    |
 |
|
Một buổi tập luyện của các thành viên trong Câu lạc bộ Đàn và hát dân ca. |
Hôm ấy, tôi được dự buổi sinh hoạt khá sôi động. Nhạc sĩ Lê Gia Hiếu 78 tuổi, Phó chủ nhiệm CLB, dáng người nhỏ nhắn đang uốn nắn từng câu hát cho mấy hội viên. Bà Đăng Hằng trong Ban chủ nhiệm tất bật lo toan việc “hậu cần” cho CLB. Ông Mạnh Dũng trong bộ quân phục cũ, khoe với tôi có mặt từ năm 1993 khi CLB vừa mới thành lập. Tôi thích thú khi được xem ca cảnh chèo “Luật đời” do hai chị em ruột (bà Phạm Thị Linh, 70 tuổi, hiện cư trú tại Mộc Châu (Sơn La) cùng em là bà Phạm Thanh Bình, nghệ danh là Châu Giang và Bùi Thị Len) thể hiện. Được biết, ca cảnh xúc động này do thầy Thích Thanh Hải sáng tác.
Có đến đây tôi mới biết nhiều người vốn làm các công việc không liên quan tới văn hóa, nghệ thuật cũng tìm đến CLB để được “sống” với dân ca như: Ông Nguyễn Bằng Giang (anh trai nghệ sĩ Bằng Kiều), làm điều dưỡng tại Bệnh viện Nhi Trung ương tham gia tích cực hơn 10 năm nay; bà Phạm Thị Kim Yến-người “ba trong một”, vừa viết kịch bản, đặt lời mới dân ca và rất đam mê ca hát. Nhiều người khoe với tôi rằng, đến với CLB, họ có dịp hiểu thêm những vùng miền dân ca khắp cả nước và biết hát hoặc đàn hơn 300 bài dân ca (kể cả hát chèo, ca cải lương, ca Huế, hát văn…). Từ những kiến thức tiếp thu được ở CLB, nhiều hội viên không chỉ tự khẳng định mình về khả năng đàn và hát dân ca mà còn trở thành những “hạt nhân”, làm nòng cốt trong hoạt động văn nghệ ở các phường, xã, góp phần giữ gìn và phát huy vốn âm nhạc cổ truyền của tổ tiên bao đời để lại.
“Vui bầu bạn gần xa cùng múa hát cùng ca/ Tình thân thiết nhịp bước chan hòa/ Rộn ràng gái trai trẻ già ta sum họp cùng múa cùng ca/ Trong tiếng nhạc lời ca sắc xuân đượm đà”… Được nghe các hội viên cao tuổi đàn và hát dân ca, tôi ngẫm ra một điều, sở dĩ CLB Đàn và hát dân ca “sống” được gần 20 năm nay là nhờ “nguồn lực nội sinh” ở các hội viên. Ngoài việc đóng hội phí hằng tháng để nuôi đam mê, nhiều hội viên còn ủng hộ thêm cho CLB... Lại có cô giáo tự nhận mình có nghĩa vụ truyền dạy dân ca nên xin nhận thù lao thấp nhất. Tôi chợt nghĩ, những thành viên cao tuổi ấy của CLB giữa Thủ đô này thực sự đang góp sức “giữ lửa” cho dân ca nước Việt.
NGUYỄN ĐÌNH PHƯỢNG