Ký ức Hội An - cách thức mới khám phá phố Hội

Chương trình nghệ thuật Ký ức Hội An sau một thời gian công diễn để lấy ý kiến các nhà văn hóa, người dân và chính quyền địa phương, đã chính thức ra mắt “phiên bản 2.0”. Trong buổi tọa đàm do Viện Văn hóa nghệ thuật quốc gia Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) tổ chức trung tuần tháng 7 vừa qua, với sự tham gia của các chuyên gia đến từ Hội đồng Lý luận Trung ương, các nhà sản xuất âm nhạc, nghệ sĩ… chương trình nhận được đánh giá tích cực từ giới chuyên môn bởi sự nâng tầm cả về nội dung câu chuyện, yếu tố nghệ thuật và bản sắc văn hóa Việt. Đây là chương trình biểu diễn nghệ thuật thực cảnh nằm trong hệ thống Hội An Impression Theme Park (Công viên Ấn tượng Hội An, TP Hội An, tỉnh Quảng Nam). Chương trình quy tụ đội ngũ ban cố vấn là các chuyên gia trong nước về âm nhạc, kiến trúc, biên đạo múa, trang phục… cùng với các chuyên gia nghệ thuật thực cảnh hàng đầu thế giới với mục đích mang đến cho du khách những trải nghiệm tinh thần khác biệt và tạo ra xu hướng du lịch khám phá văn hóa miền đất di sản Hội An, Quảng Nam.

leftcenterrightdel
Hoạt cảnh trong chương trình “Ký ức Hội An”

Bên cạnh đó, Ký ức Hội An hướng tới mục đích lan tỏa những nét văn hóa độc đáo, thân thương mà rực rỡ sắc màu của Hội An xưa và nay thông qua những mảnh ghép ký ức về phố Hội - nơi từng là thương cảng sầm uất, giao thoa văn hóa Đông Tây từ 400 năm trước. Những điển tích, câu chuyện đậm nét văn hóa Việt được kể qua 5 màn diễn với hình tượng xuyên suốt của cô gái dệt vải bên khung cửi - dệt nên dòng thời gian bất tận. Ở đó có những câu chuyện tình yêu xứ Quảng, có nỗi buồn da diết khôn nguôi, có khắc khoải đợi chờ, có hân hoan hạnh phúc; có đám cưới của Huyền Trân công chúa với Quốc vương xứ Chăm-pa vì nghiệp lớn; có người con gái xứ Faifo chờ đợi chàng ngư dân thả mình vào sóng gió mãi không trở về, để rồi đêm đêm nàng thắp lên ánh đèn lồng trên khắp các nẻo đường bên dòng sông Hoài với lời nguyện cầu tha thiết mong ngóng người trở lại; có hàng trăm nàng thiếu nữ trong tà áo dài trắng mang đậm nét đẹp của người phụ nữ Việt Nam, bước đi thướt tha trên con đường ánh sáng của thời gian để giới thiệu về một vùng tơ lụa nức tiếng.

Được đầu tư công phu từ nội dung đến hình thức thể hiện độc đáo; từ âm nhạc, ánh sáng đến nghệ thuật tạo hình, biểu diễn… trong không gian ngoài trời hơn 3.000 chỗ, sân khấu thực cảnh lớn nhất trong nước từ trước tới nay với màn trình diễn của 500 diễn viên chuyên nghiệp đang học tập và công tác tại các đơn vị nghệ thuật trong cả nước.

TS Nguyễn Thu Thủy (Khoa Du lịch, Trường Đại học KHXH&NV-Đại học Quốc gia Hà Nội) khẳng định, du lịch Việt Nam hiện đang rất thiếu những sự kiện mang tính giải trí như thực cảnh “Ký ức Hội An”. Điểm lại trong cả nước cũng chỉ có vài show như Tinh hoa Bắc Bộ, Làng tôi, Ionah show, Tứ phủ ở miền Bắc; À ố show ở miền Nam và giờ có thêm Ký ức Hội An ở miền Trung. Chuyên gia về du lịch này cũng cho biết, với người dân nước ta, chương trình nghệ thuật và khái niệm “sân khấu thực cảnh” còn khá mới mẻ, lạ lẫm, nhưng ở các nước trên thế giới từ lâu đã rất phát triển, trở thành một kênh hữu hiệu phát triển ngành du lịch. Nghệ thuật sân khấu thực cảnh khác biệt hoàn toàn với các loại hình sân khấu mà khán giả Việt Nam từng tiếp cận (sân khấu chèo, tuồng, cải lương…). Loại hình nghệ thuật này được thực hiện trên nền cảnh quan thực tế và sân khấu thường ở ngoài trời, bao gồm các yếu tố cảnh sắc thiên nhiên như sông hồ, biển cả, rừng núi... hài hòa với đời sống sinh hoạt của người bản địa. Điểm độc đáo của loại hình này chính là sử dụng những hình ảnh, bối cảnh thực tế tạo cho người xem có được cảm giác như được sống trong chính những câu chuyện đang được kể trên sân khấu. Bên cạnh một phần sân khấu chính là thiên nhiên, cảnh vật thì cũng có những bối cảnh phải sử dụng đến những kỹ thuật dàn dựng sân khấu hiện đại như bàn nâng, cần cẩu... để mang đến những hiệu ứng bất ngờ cho người xem. Âm thanh, ánh sáng góp phần không nhỏ để tạo nên một sân khấu đem đến nhiều cảm xúc của khán giả với sự kỳ vĩ, hoành tráng...

“Ký ức Hội An giải quyết câu chuyện là du khách đến Hội An ngoài dạo phố, mua sắm, cà phê… thì còn có một điểm đến là chương trình này. Những sản phẩm văn hóa giải trí tương tự ở nhiều nước trên thế giới như Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan… thường có khả năng thu hút du khách rất lớn. Chương trình sẽ là điểm nhấn khá lý tưởng, điều này cũng giúp gia tăng thời gian lưu trú của khách ở Hội An. Giá vé vào cửa xem show (các mức từ 200.000 đồng đến 720.000 đồng) phù hợp với khả năng của du khách. Thêm nữa, có nhiều phân cảnh hàm lượng nghệ thuật cao, hấp dẫn và chạm đến cảm xúc của người xem như cảnh cô gái hóa đá và hồi sinh khi người chồng trở về; cảnh công chúa Huyền Trân được gả cho Quốc vương Chiêm Thành vì việc lớn…”-TS Nguyễn Thu Thủy cho hay.

NTK Minh Hạnh cho biết, chị đã xem chương trình tới 3 lần, mỗi lần đều nhận thấy chương trình được nhà sản xuất và ê kíp sáng tạo điều chỉnh, hoàn thiện theo ý kiến tham vấn của chuyên gia và người dân ở chiều hướng tích cực. Trong bối cảnh mật độ khách du lịch đang đổ về Hội An quá lớn thì những show diễn thực cảnh như “Ký ức Hội An” có thể xem như một cách thức mới mẻ để khám phá vùng đất này. NTK Minh Hạnh cũng cho rằng: “Để thực hiện được một show thực cảnh mang tính chất trình diễn lâu dài, thường xuyên phục vụ khán giả, chi phí rất tốn kém, mức đầu tư lên tới hàng trăm tỷ đồng, mỗi một tối vận hành biểu diễn ngốn cả trăm triệu đồng, những người làm nghệ thuật chuyên nghiệp chỉ nhìn thoáng qua thôi cũng đủ để cảm phục các nhà đầu tư cho nghệ thuật sân khấu thực cảnh”.

leftcenterrightdel
Hoạt cảnh trong chương trình “Ký ức Hội An”

Cần nhiều các show diễn thực cảnh

Dưới góc nhìn nhà sản xuất của nhiều dự án âm nhạc đình đám, nhạc sĩ Quốc Trung cho biết, xem “Ký ức Hội An” đã khiến anh có nhiều cảm xúc đặc biệt. Điểm đặc biệt đầu tiên phải nói đến là đam mê khám phá văn hóa, lịch sử của nhà sản xuất, vì có đam mê thì mới dám bỏ kinh phí lớn để mời ê-kíp nghệ sĩ thực cảnh hàng đầu của thế giới đến dàn dựng chương trình. Bản thân nhạc sĩ Quốc Trung thường xuyên làm việc với các nghệ sĩ quốc tế nên anh cũng lạc quan cho rằng, trong khả năng sáng tạo của nghệ sĩ Việt Nam mình còn hạn hẹp thì việc mời các nghệ sĩ quốc tế đến cùng bắt tay tạo nên những sản phẩm nghệ thuật giải trí phục vụ khán giả Việt Nam là điều nên làm. Qua sự hợp tác này, nghệ sĩ Việt Nam có điều kiện được học hỏi và cập nhật xu hướng nghệ thuật mới của quốc tế. Điều quan trọng, câu chuyện về văn hóa, nghệ thuật Việt Nam được họ tiếp cận và kể với khán giả theo những hình thức mới mẻ, nhưng vẫn giữ được hồn cốt văn hóa, lịch sử của Việt Nam. “Khi xem xong, tôi cảm nhận vở diễn đã vượt lên trên tầm một sản phẩm văn hóa du lịch bởi sự hấp dẫn và tính nghệ thuật cao. Một kịch bản thông minh, thi vị và nghệ thuật hóa lịch sử”- nhạc sĩ Quốc Trung cho hay.

NSND Nguyễn Quang Vinh, quyền Cục trưởng Cục Nghệ thuật biểu diễn cũng thẳng thắn, một vở diễn nghệ thuật lớn vừa ra mắt, vì thế đương nhiên khó có thể thành công ngay được. Bên cạnh đó, đây là một vở diễn nghệ thuật nên nếu có những thiếu sót, chưa hoàn chỉnh thì nhà sản xuất hoàn toàn có thể điều chỉnh. Chương trình biểu diễn nghệ thuật càng không phải là một bảo tàng nghệ thuật hay một thư viện văn hóa, cho nên sự đón nhận tác phẩm cũng cần theo chiều hướng cởi mở, nhằm khuyến khích sự phát triển của những sự kiện văn hóa, giải trí phục vụ du lịch chứ không nên buộc một chương trình nghệ thuật gánh vác trách nhiệm quá nặng nề. “Đầu tư cho văn hóa là đầu tư lâu dài, mà hiện nay tại Việt Nam không nhiều doanh nghiệp dám đầu tư. Chính phủ đang rất quan tâm đến vấn đề kêu gọi các doanh nghiệp đầu tư cho văn hóa, thế nên khi có bất kỳ doanh nghiệp nào dám “liều” đầu tư cho văn hóa thì các địa phương nên ủng hộ trong sự tư vấn về chuyên môn của các cơ quan, ban ngành có liên quan”-NSND Nguyễn Quang Vinh đề nghị.

Cố vấn lịch sử của chương trình, nhà sử học Dương Trung Quốc so sánh, ra đời gần tương đương về thời điểm với Ký ức Hội An, show thực cảnh Tinh hoa Bắc Bộ tại Hà Nội khởi đầu cũng gặp không ít thử thách. Nhưng cho đến nay Tinh hoa Bắc Bộ đã tương đối thành công. Theo nhà sử học, Ký ức Hội An là một chương trình giải trí phục vụ du lịch, thường xuyên và lâu dài chứ không phải sự kiện chỉ để biểu diễn một lần: “Vở diễn cần tiếp tục điều chỉnh, hoàn thiện. Thậm chí thời gian “chạy roda” sẽ khá dài mà nhà đầu tư buộc phải chấp nhận nhằm hướng đến tính điêu luyện, chuyên nghiệp ngày càng cao. Trong quá trình chỉnh sửa, thay đổi đó, ê-kíp sáng tạo cần phải nắm bắt và thể hiện cho được ý tưởng tác giả, nhà đầu tư, tránh tình trạng... đẽo cày giữa đường”.

Bài và ảnh: HÀ LÊ