    |
 |
| Bàn thờ y tổ thờ hai danh y của Việt Nam: Tuệ Tĩnh và Hải Thượng Lãn Ông. |
Bảo tàng được xây dựng năm 2003, đưa vào sử dụng năm 2007 với quy mô 6 tầng và 18 phòng trên tổng diện tích gần 600m2. Ông chủ bảo tàng, TS Lê Khắc Tâm là người tràn đầy nhiệt huyết phục dựng lịch sử ngành y học cổ truyền của dân tộc. Ông đã dày công nghiên cứu, sưu tầm hiện vật và xây dựng bảo tàng bằng khối kiến thức đồ sộ của mình về y học cổ truyền Việt Nam. 18 phòng được ông thiết kế theo từng chủ đề nội dung. Phòng 1 giới thiệu niên biểu lịch sử y học cổ truyền Việt Nam, nêu lên các sự kiện tiêu biểu trong lịch sử hình thành và phát triển của y học cổ truyền Việt Nam. Phòng 2 là bàn thờ y tổ thờ hai danh y lỗi lạc của Việt Nam là thiền sư Tuệ Tĩnh (thế kỷ 14) và Hải Thượng Lãn Ông Lê Hữu Trác (thế kỷ 18). Phòng 3 trưng bày dụng cụ y học thời tiền sử với những hiện vật đồ đá, đồ đồng liên quan đến y học cổ truyền có niên đại từ thời xa xưa. Phòng 4 là phòng Danh y Việt Nam, trưng bày 15 bức tranh sơn son thếp vàng về các danh y và tác giả y học cổ truyền Việt Nam từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 19. Phòng 5 mang tên Tháp Chàm giới thiệu kiến trúc của bảo tàng thể hiện những nét đặc trưng của các vùng và các dân tộc Việt Nam. Có nhiều nét nhà Bắc Bộ, có nét nhà Huế và có nét của dân tộc Chàm. Mặt khác của tháp nhỏ này mô phỏng cổng vào Y miếu Thăng Long được xây dựng năm 1780 tại Thăng Long-Hà Nội. Phòng 6 là phòng Di tích y học cổ truyền Việt Nam, giới thiệu vài nét khái quát về y học phương Đông của Trung Quốc, Việt Nam, Hàn Quốc, Nhật Bản. Phòng 7 mang tên “Cây y học cổ truyền Việt Nam” với bức tranh chạm gỗ mang tên “Việt Nam bách gia y”. Trên cây gắn tên tuổi 100 danh y, tác giả y học cổ truyền Việt Nam...
|
 |
| Góc trưng bày dụng cụ bào chế thuốc. |
TS Lê Khắc Tâm mong rằng, mỗi du khách đến với bảo tàng sẽ thấm nhuần giá trị nhân văn của nền y học cổ truyền Việt Nam. Đó là nền y học không chỉ trị bệnh cứu người mà còn dạy con người cách sống thuận theo quy luật của tự nhiên, triết lý duy tình của người Việt luôn coi trọng chữ “tình”, giữ cho tâm hồn trong sáng, thanh tịnh chứ không chỉ khỏe về mặt cơ thể. Một kho tàng đồ sộ về y học cổ truyền với hơn 100.000 trang sách Hán Nôm, bảng thống kê tên và mô tả gần 2.000 cây thuốc Việt Nam... là nguồn tư liệu khảo cứu quý giá cho những ai cần nghiên cứu về Đông y.
Nhiều nhà y học trên thế giới đã đến đây nghiên cứu và trầm trồ, ngưỡng mộ về những tư liệu quý của bảo tàng cũng như lịch sử rực rỡ của y học cổ truyền Việt Nam. Người Việt cổ đã sớm biết sử dụng các loại cây cỏ quanh mình làm thuốc chữa bệnh. Từ thế kỷ thứ 2 trước Công nguyên đến thế kỷ 19 sau Công nguyên, y học cổ truyền Việt Nam đã hình thành và phát triển với sự tác động lẫn nhau từ hai trường phái “thuốc Nam” và “thuốc Bắc”. Những bài thuốc dân gian như ăn trầu, nhuộm răng để bảo vệ răng; ăn gừng chống rét, sử dụng thảo dược để tẩy giun... đã trải qua nghìn năm tuổi. Triều Lý đã tổ chức ra Thái Y viện. Triều Trần có hẳn di tích Dược Sơn là nơi chuyên trồng dược liệu ở Chí Linh (Hải Dương). Chúa Trịnh có hẳn một biệt phủ để uống thuốc... Những câu chuyện lịch sử đó được bảo tàng kể lại bằng hệ thống văn bản và hiện vật công phu, hấp dẫn, giàu sức thuyết phục.
|
 |
| Nhiều đoàn thầy thuốc trong nước đến bảo tàng tham quan và nghiên cứu. |
Nhiều hiện vật quý từ thời đại đồ đá như dao cầu-thuyền tán dùng để cắt thuốc, tán thuốc với tuổi đời khoảng 2.500 năm; bộ sưu tập ấm chén thuốc cổ từ thế kỷ 16, các loại cân-giã thuốc gồm chày cối, cân ta, cân tây, cân tiểu ly, bào thuốc, ván gỗ, triện gỗ để in hóa đơn thuốc và toa thuốc. Những bộ ấm hay siêu sắc thuốc từ khắp các địa phương như Hà Đông (Hà Nội), Hội An (Quảng Nam), Lái Thiêu (Bình Dương)... cũng được trưng bày, giới thiệu tại đây.
Thăm Bảo tàng Y học cổ truyền Việt Nam, du khách được đắm chìm trong không gian cổ kính, trong hương thơm của các loại thuốc Nam và có thêm hiểu biết về đạo của người thầy thuốc phương Nam. Như lời dạy của danh y Tuệ Tĩnh: “Cầu y bất nhược tu thân/ Tế sinh bản năng tích phúc” (tạm dịch: Cậy thầy thuốc chẳng bằng sửa mình/ Giúp người sống vốn hay tích phúc). Hay quan niệm về y đức của Hải Thượng Lãn Ông: Không được phân biệt kẻ giàu, người nghèo; không được mải vui chơi phòng khi người bệnh cần thầy thuốc bất chợt; khi khám bệnh cho phụ nữ nên có người nhà để tránh nghi ngờ về đạo đức... Có thể nói, bảo tàng là địa chỉ mà mỗi người Việt Nam đến để hiểu rõ mình hơn, thấm thía hơn quan niệm về sức khỏe rất tiến bộ của cha ông tự ngàn năm trước.
|
 |
| Bộ sưu tập rượu thuốc. Ảnh do Bảo tàng Y học cổ truyền Việt Nam cung cấp |
Một điểm bất ngờ là lượng du khách nước ngoài đến với bảo tàng rất đông, dù giá vé vào cửa không hề rẻ. Du khách nước ngoài thường rất tinh, họ biết chi tiêu thế nào cho đáng “đồng tiền bát gạo” trong mỗi hành trình của mình.
TRÚC LINH