Hành trình làm chủ kỹ thuật tiên tiến

Bệnh viện Quân y 103 (tiền thân là Đội Điều trị 3) ra đời ngày 20-12-1950 ở Chiến khu Việt Bắc. Từ cơ sở ban đầu với những lán trại tranh tre nứa lá, một chiếc nồi hấp, hai bộ dụng cụ tiểu phẫu thuật... đến nay, bệnh viện đã có nhiều trang thiết bị hiện đại, ứng dụng các kỹ thuật tiên tiến trong chẩn đoán và điều trị, nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân.

Khởi đầu kỹ thuật ghép tạng ở Việt Nam

Bệnh viện Quân y 103 (BVQY 103) được biết đến là cơ sở y tế đầu tiên của Việt Nam thực hiện thành công các loại ghép tạng và cũng là một trong những cơ sở ghép thận nhiều nhất ở nước ta hiện nay.

Thực hiện ca ghép phổi từ người cho sống tại Bệnh viện Quân y 103.

Ca ghép thận đầu tiên thực hiện thành công vào năm 1992 tại bệnh viện khởi đầu cho một chuyên ngành mới ở Việt Nam-chuyên ngành ghép tạng. Sau đó, bệnh viện tiếp tục thực hiện thành công ca ghép gan đầu tiên trên người vào năm 2004; ca ghép tim đầu tiên trên người thành công vào năm 2010; ca ghép đa tạng (tụy-thận) đầu tiên trên người thành công năm 2014; ca ghép phổi đầu tiên trên người thành công vào năm 2017 và mới đây, tháng 10-2020, ca ghép ruột đầu tiên trên người đã được thực hiện thành công. Ngoài ra, bệnh viện còn thực hiện thành công nhiều ca ghép giác mạc. Trong đó, kỹ thuật ghép thận, ghép giác mạc... đã trở thành kỹ thuật thường quy tại BVQY 103. Rất nhiều bệnh nhân (trong đó có bệnh nhân Lào) đến đăng ký, mổ ghép thận tại bệnh viện. Kỹ thuật ghép thận đã được BVQY 103 chuyển giao cho các bệnh viện trong và ngoài quân đội.

Từ ca ghép thận đầu tiên đến nay, BVQY 103 đã thực hiện ghép thận cho gần 900 ca thành công. Theo đánh giá của các nhà khoa học, về kỹ thuật ghép thận, BVQY 103 đã thực sự theo kịp trình độ của các nước phát triển trên thế giới. BVQY 103 là một thành viên quan trọng của “Cụm công trình ghép tạng” được Nhà nước tặng “Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học và công nghệ năm 2005”; Huân chương Quân công hạng Ba; Huân chương Lao động hạng Nhì năm 2011 và Huân chương Lao động hạng Nhất năm 2014...

Đặt van một chiều điều trị bệnh phổi

Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là một gánh nặng bệnh tật toàn cầu hiện nay. Ở Việt Nam, với tỷ lệ bệnh có xu hướng gia tăng và sự già hóa dân số nhanh, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính là bệnh có tỷ lệ mắc hàng đầu trong các bệnh không lây nhiễm.

Năm 2014, lần đầu tiên, kỹ thuật nội soi làm giảm thể tích phổi (hay còn gọi là nội soi phế quản đặt van một chiều) trong điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính được ứng dụng thành công tại BVQY 103 mở ra hướng mới trong điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính ở nước ta. Cùng với các kỹ thuật tiên tiến khác, nội soi phế quản đặt van một chiều đã được thực hiện thường quy tại bệnh viện. Đến nay đã có hơn 60 bệnh nhân được đặt van, một số bệnh nhân đặt 2 van, 3 van, mang lại hiệu quả tốt...

Theo PGS, TS Tạ Bá Thắng, Phó giám đốc bệnh viện, nội soi phế quản đặt van một chiều là một trong những kỹ thuật tiên tiến nhất trong điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hiện nay. Đây là kỹ thuật nhằm loại bỏ phần phổi khí thũng dẫn đến phục hồi chức năng vùng phổi lành, giảm triệu chứng khó thở, tăng khả năng vận động cho người bệnh. Giải pháp này có ưu điểm: Xâm lấn ít hơn phẫu thuật, có thể tiến hành được ở bệnh nhân nặng, những bệnh nhân có bệnh kết hợp mà không cho phép phẫu thuật; có thể thực hiện được nhiều lần cho một bệnh nhân, nhất là những bệnh nhân có chỉ định đặt nhiều van, ít gây tai biến, biến chứng... góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Sau thành công của nội soi phế quản đặt van một chiều, BVQY 103 hiện đang áp dụng bước đầu kỹ thuật ghép tế bào gốc trong điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính. Hiệu quả của kỹ thuật đã làm giảm các chứng viêm, giảm đợt cấp, cải thiện chức năng hô hấp, cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh. Khi kỹ thuật này hoàn thiện cũng sẽ được đưa vào thực hiện thường quy tại bệnh viện.

Kỹ thuật can thiệp mạch trong điều trị cho bệnh nhân tại Bệnh viện Quân y 103. Ảnh do đơn vị cung cấp

“Như một phép màu”

Đến BVQY 103 những ngày đầu tháng 12 này, chúng tôi được nghe dư âm về kỳ tích các bác sĩ chuyên ngành tim mạch của bệnh viện cứu sống bệnh nhân Từ Xuân T. (42 tuổi) quê ở xã Hà Hồi, huyện Thường Tín, TP Hà Nội cách đây hơn 6 tháng. Đó là ngày 23-5-2020, bệnh nhân trong tình trạng bị nhồi máu cơ tim dẫn đến tim ngừng đập, ngừng thở... Ngay lập tức các bác sĩ đã cho sốc điện, hồi sinh tim phổi, mấy phút sau thì tim đã đập lại. Sau đó bệnh nhân được phẫu thuật bằng kỹ thuật bắc cầu động mạch chủ-động mạch vành và cấp cứu thành công. Qua 10 ngày điều trị tại bệnh viện, sức khỏe bệnh nhân được hồi phục và ra viện. Ngày ra viện, bệnh nhân nghẹn ngào xúc động: “Tôi cảm thấy đây đúng như một phép màu. Tôi đã được sinh ra lần thứ hai. Cảm ơn các y sĩ, bác sĩ Trung tâm Tim mạch, BVQY 103-người đã mang lại sự sống cho tôi”...

Đây là một trong rất nhiều câu chuyện cảm động về tinh thần trách nhiệm, sự nỗ lực vì người bệnh và minh chứng cho khả năng ứng dụng kỹ thuật mới của cán bộ, bác sĩ BVQY 103. Mới đây, một bệnh nhân ở thị xã Sơn Tây, TP Hà Nội cũng vào viện trong tình trạng bị ngừng tim, nguyên nhân được xác định là rung nhĩ ở hội chứng Wolff Parkinson White dẫn đến rung thất. Bệnh nhân đã được bác sĩ Khoa Nội Tim mạch, Trung tâm Tim mạch, BVQY 103 thăm dò điện sinh lý tim và triệt đốt đường dẫn truyền phụ thành công. Sau đó bệnh nhân ổn định ra viện và trở về lao động bình thường. Trước đó, bệnh viện đã can thiệp thành công hai trường hợp phình động mạch thân tạng, trong đó có một trường hợp phình mạch đã bị vỡ. Đây là một bệnh lý nguy hiểm và rất hiếm gặp trên thế giới. Các bác sĩ, chuyên gia kỹ thuật của Khoa Can thiệp tim mạch, Trung tâm Tim mạch, BVQY 103 đã tiến hành nhiều kỹ thuật khó như: Nong lỗ vào động mạch thân tạng, nong động mạch gan chung và đặt một stent có màng bọc từ lỗ vào của động mạch thân tạng qua khối phình tới chỗ phân chia động mạch gan chung...

Trao đổi với chúng tôi, PGS, TS Lương Công Thức, Phó giám đốc BVQY 103 cho biết, hiện nay, bệnh tim mạch là một trong nhóm bệnh có tỷ lệ mắc cao trên thế giới, là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong hằng năm. Trước thực trạng đó, BVQY 103 đã và đang triển khai rất nhiều kỹ thuật hiện đại mà các bệnh viện hàng đầu trong nước đang thực hiện; theo sát trình độ khu vực và thế giới trong chẩn đoán, điều trị các bệnh tim mạch. Trong đó có nhiều kỹ thuật mới như: Can thiệp động mạch vành; can thiệp động mạch chủ, động mạch ngoại vi; can thiệp tĩnh mạch; cấy máy tạo nhịp; cấy máy tái đồng bộ tim điều trị suy tim; thăm dò điện sinh lý tim; triệt đốt các rối loạn nhịp tim phức tạp bằng năng lượng sóng có tần số radio; phẫu thuật nhiều bệnh lý trên cùng một bệnh nhân (thay van tim, làm cầu nối động mạch vành, phẫu thuật Maze...)... Riêng kỹ thuật can thiệp động mạch vành, BVQY 103 là một trong những bệnh viện thực hiện sớm và chuyển giao kỹ thuật cho nhiều bệnh viện khác như: Bệnh viện Hữu nghị, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Thái Nguyên, Bệnh viện Đa khoa Trung ương Quảng Nam, Bệnh viện Hà Đông, BVQY 105, BVQY 110...

Việc ứng dụng các kỹ thuật tiên tiến, hiện đại trong điều trị tim mạch đã đem lại hiệu quả tích cực trong việc chẩn đoán, điều trị, cải thiện sức khỏe bệnh nhân; đặc biệt là rút ngắn thời gian rất đáng kể trong điều trị can thiệp bệnh nhân đột quỵ. Với thành tích rút ngắn thời gian chẩn đoán và can thiệp tiêu sợi huyết trong đột quỵ nhồi máu não, Khoa Đột quỵ, Bộ môn Thần kinh, BVQY 103 đã được Tổ chức Đột quỵ châu Âu và thế giới trao tặng giải thưởng Bạch kim trong điều trị đột quỵ.

Tuy vậy, theo PGS, TS Lương Công Thức thì kỹ thuật chẩn đoán và điều trị bệnh tim mạch cũng như nhiều bệnh khác luôn luôn phát triển không ngừng. Trên thế giới rất nhiều công sức, trí tuệ và tiền bạc đã và đang được đầu tư để nghiên cứu phát triển các kỹ thuật mới. Nếu chúng tôi không cố gắng thì sẽ không theo kịp những tiến bộ của y học thế giới. Vì vậy, đội ngũ  bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên của bệnh viện cần phải cố gắng nỗ lực vươn lên không ngừng, để nắm bắt và làm chủ các kỹ thuật tiên tiến trên thế giới, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về điều trị chăm sóc sức khỏe bộ đội và nhân dân.

HÀ THANH MINH