Hy vọng vãn hồi hòa bình ở Syria khó khăn hơn so với nhiều nước trong khu vực bởi bạo loạn, xung đột và chiến tranh trong một thời gian dài ở quốc gia Tây Á này với sự can dự của nhiều quốc gia, nhiều phe phái, nhiều phương thức tham chiến đã biến chiến sự ở đây thành cuộc chiến lai.

Hiểu đơn giản, chiến tranh lai là một cuộc chiến hội đủ các yếu tố con người có thể dùng để phục vụ mục đích của mình trong chiến tranh hiện đại, như: Chiến tranh chính trị, quy ước, bất quy ước, ủy nhiệm, không gian mạng với các phương thức gây ảnh hưởng như tin giả, ngoại giao và can thiệp bầu cử...

leftcenterrightdel
Con số thương vong ở Đông Ghouta, Syria vẫn cao dù lệnh ngừng bắn kéo dài 5 giờ đồng hồ mỗi ngày bắt đầu có hiệu lực từ 27-2-2018. Nguồn: riverineherald.com.au

Thực tế ở Syria hiện nay đã thể hiện đầy đủ những đặc tính của cuộc chiến này. Ngay sau những cuộc nổi loạn và biểu tình từ tháng 3-2011 khiến Syria trở nên bất ổn, quốc gia này lại chịu ảnh hưởng nặng nề của Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng và các nhóm khủng bố khác. Tiếp đó, Syria tiếp tục chịu sự can thiệp của nhiều quốc gia khác như Nga, Mỹ, Anh, Pháp, Iran, Israel, Thổ Nhĩ Kỳ... và sự chống phá của quân nổi dậy, du kích Hezbollah, người Kurd... biến quốc gia này thành gần như vô luật.

Hơn thế, các bên liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp tới cuộc xung đột ở Syria cũng sử dụng tất cả các loại vũ khí từ thô sơ đến hiện đại. Đã có những báo cáo về việc sử dụng bom thùng ở Syria cũng như việc sử dụng các vũ khí định vị tối tân. Nga, quốc gia có căn cứ quân sự ở Syria, cũng công bố đã thử nghiệm hơn 200 loại vũ khí hiện đại trong thời gian hỗ trợ chính phủ Syria chống khủng bố và bảo vệ đất nước.

Dân thường Syria là nạn nhân chính của cuộc chiến phức tạp và dai dẳng này. Số liệu thống kê gần đây cho thấy, tới nay khoảng nửa triệu người đã thiệt mạng và hơn 20 triệu người mất nhà cửa hoặc buộc phải di cư sang nước ngoài.

Tin vui cho Syria là ngày 24-2, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã thông qua nghị quyết yêu cầu lệnh ngừng bắn kéo dài 30 ngày, nhằm tạo điều kiện cho hoạt động vận chuyển hàng nhân đạo và sơ tán y tế ở khu vực Đông Ghouta của Syria. Tin vui này chỉ có được khi có tin xung đột trong vài ngày tại Đông Ghouta (ngay phía đông thủ đô Damascus, một trong những thành trì cuối cùng của quân nổi dậy) khiến hàng trăm người thiệt mạng.

Tuy nhiên, chỉ 30 ngày ngừng bắn không thể mang lại hòa bình lâu dài cho Syria, bởi chỉ có Nga và chính phủ Syria đương nhiệm mong muốn có sự ổn định thực sự. Nga là quốc gia nước ngoài duy nhất duy trì căn cứ quân sự ở Syria và sát cánh bảo vệ độc lập và ổn định ở Syria trong nhiều năm. Trong khi đó, một số quốc gia kể trên lại mong muốn lật đổ chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad hoặc can thiệp vào Syria vì lợi ích riêng của mình.

Do vậy, để ngăn chặn cuộc chiến lai dai dẳng ở đây, chỉ còn cách các quốc gia tôn trọng độc lập, chủ quyền của Syria và dừng các hoạt động can thiệp trực tiếp hoặc gián tiếp vào quốc gia này, trừ khi được chính phủ hợp hiến cho phép hoặc yêu cầu hỗ trợ. Bên cạnh đó, các quốc gia và các phe phái có lợi ích liên quan nên tuân thủ lệnh ngừng bắn và tranh thủ thời gian này để tổ chức đàm phán nhằm tìm ra một giải pháp chính trị giúp sớm ổn định tình hình.

Trong nỗ lực này, Liên hợp quốc đóng vai trò trung gian quan trọng để kết nối, giám sát, hòa giải và giúp Syria hồi sinh.

NGỌC HẢI