Trong vài ba năm gần đây, chính trường Nhật Bản chứng kiến không ít sự kiện bất ngờ liên quan tới vị trí người đứng đầu nội các. Thoạt tiên là việc từ chức đột ngột vì cáo bệnh của ông Abe Shinzo ngày 16-9-2020. Ông Abe Shinzo là người từng lãnh đạo nội các Nhật Bản lâu hơn bất cứ thủ tướng tiền nhiệm nào. Kế nhiệm ông Abe Shinzo là một bạn chiến đấu thân thiết của ông, nhưng lại là một chính trị gia không quá nổi bật, khiến không ít người cũng cảm thấy bất ngờ: Đó là nguyên Chánh văn phòng nội các có thâm niên cũng vào hàng kỷ lục, ông Suga Yoshihide, từng được đánh giá như một chuyên gia giàu kinh nghiệm của các trò chơi hậu trường chính trị. Tuy nhiên, ông Suga Yoshihide cũng đã không giành được chỉ số tín nhiệm như ý của xã hội trong năm 2020, vì bị coi là kém hiệu quả trong đấu tranh chống đại dịch Covid-19, nên đầu tháng 9 vừa qua đã phải tuyên bố từ chức thủ lĩnh LDP sau một năm nhậm chức thủ tướng. Và theo thông lệ ở đất nước mặt trời mọc, ông Suga Yoshihide đã mặc nhiên không ra tái tranh cử vào vị trí Chủ tịch LDP thêm lần nữa. Tuyên bố này của ông Suga Yoshihide ở thời điểm đó cũng là một sự bất ngờ không nhỏ đối với nhiều thành viên LDP.

leftcenterrightdel
Ông Kishida Fumio  trở thành Thủ tướng mới của Nhật Bản. Ảnh:  blogarama.com

Tuy nhiên, đối với những chính khách giàu khát vọng của LDP, trong đó có ông Kishida Fumio, đấy lại là một cơ hội. Và ông Kishida Fumio với những thế mạnh của mình, dù rất không dễ dàng nhưng cũng không quá khó khăn để giành đủ thế vượt trội so với các đối thủ qua hai vòng bỏ phiếu trong nội bộ LDP. Đối thủ ở vòng hai của ông Kishida Fumio cũng là một nhân vật có danh tiếng trên chính trường Nhật Bản: Cựu Ngoại trưởng, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Kono Taro.

Cũng phải nói rằng, mùa thu năm 2020, ông Kishida Fumio từng tham gia một cuộc tranh cử tương tự với triển vọng thoạt tiên được đánh giá là nổi trội. Tuy nhiên, kết quả bầu cử thực tế khiến ông không thành công, vì khi đó, ông Abe Shinzo dành sự ủng hộ nhiều hơn cho ông Suga Yoshihide. Năm nay, gió đã xoay chiều, nên ở vòng bầu cử thứ hai trong nội bộ, ông Kishida Fumio chính thức trở thành Chủ tịch LDP. Và ngày 4-10, ông trở thành vị thủ tướng thứ 100 của đất nước mặt trời mọc, kể từ thế kỷ 19 tới nay.

Tân Thủ tướng Nhật Bản sinh năm 1957, trong một gia đình nhiều đời làm chính trị gia ở Hiroshima. Cha và ông nội của ông đều từng là nghị sĩ. Cựu Thủ tướng Nhật trong giai đoạn từ năm 1991 tới 1993, Miyazawa Kiichi, là một người họ hàng xa của ông.

Chính từ truyền thống gia đình như vậy nên tân Thủ tướng Nhật Bản ngay từ trẻ đã được định hướng những đường đi nước bước rất rõ ràng và chắc chắn để lớn lên có thể phát huy sự nghiệp vẻ vang của dòng tộc. Chỉ một năm sau khi tốt nghiệp Khoa Luật, Đại học Waseda lừng danh (năm 1982), ông Kishida đã được bầu vào hạ viện với tư cách đại diện cho Đơn vị bầu cử số 1 Hiroshima (năm 1983). Ở Tokyo, ông từng nắm giữ nhiều cương vị lãnh đạo cấp bộ. Năm 2012, sau chiến thắng của LDP trong cuộc bầu cử toàn dân, ông trở thành Ngoại trưởng Nhật Bản và là chính trị gia giữ kỷ lục trụ ở cương vị này lâu năm nhất trong lịch sử đất nước mặt trời mọc, kể từ sau Chiến tranh thế giới lần thứ hai đến nay.

Tới năm 2017, ông Kishida rời khỏi nội các để tham gia Hội đồng Nghiên cứu chính sách của LDP. Quyết định trên được đánh giá như một bước tiến tối quan trọng để nhà chính trị này tiến lại gần hơn những vị trí lãnh đạo trong LDP.

Hiểu rõ những thay đổi trong tâm trạng xã hội Nhật Bản đối với chính phủ, ngay từ mùa hè năm 2021, ông Kishida đã bày tỏ ý định tham gia tranh cử vào vị trí Chủ tịch LDP, dù khi đó người tiền nhiệm là ông Suga Yoshihide vẫn chưa nói lời dứt khoát chia tay với công việc của mình. Trong quá trình vận động tranh cử, cựu Ngoại trưởng Nhật Bản đã nhấn mạnh không chỉ một lần rằng, bất cứ một vị thủ lĩnh nào cũng phải cần lắng nghe nhiều hơn nữa ý kiến của nhân dân, đặc biệt là trong giai đoạn đại dịch Covid-19 hoành hành như hiện nay. Vì thế, ông Kishida đã hứa sẽ giúp đỡ nhiều hơn những nạn nhân của đại dịch và trong trường hợp đắc cử, sẽ đưa ra những quyết định mới mẻ và mạnh bạo hơn để trấn áp virus đồng thời xóa bỏ những hệ lụy kinh tế-xã hội do nó gây ra một cách hiệu quả hơn. Ông tuyên bố: “Xã hội cảm thấy LDP không nhận được đủ thông tin về đại dịch, tôi sẽ tiến hành những cải cách rộng lớn trong đảng để gia tăng cuộc đấu tranh với đại dịch Covid-19, một trong những vấn đề chính trị chủ yếu ở giai đoạn hiện nay...”.

Theo đánh giá của nhiều nhà quan sát, tân Thủ tướng Nhật Bản Kishida Fumio sẽ không đưa ra nhiều thay đổi trong các mối quan hệ quốc tế, mà vẫn tiếp tục các định hướng truyền thống của LDP. Cả ở phương Tây lẫn phương Đông đều đang tỏ ra lạc quan với triển vọng của các mối quan hệ với Tokyo trong thời gian tới. Ông Kishida từng đảm nhận vai trò Tổng thư ký Liên minh Nghị sĩ hữu nghị Nhật-Việt nhiều năm. Chính vì thế, cá nhân ông vẫn được đánh giá là người có mối quan tâm sâu sắc và hiểu biết rõ về đất nước, con người, nền chính trị ở Việt Nam. Những thông tin trên báo chí Nga cho biết, tân Thủ tướng Nhật Bản khi còn là ngoại trưởng đã duy trì nhiều mối quan hệ không câu nệ hình thức với các đồng nghiệp Nga. Có lần, Ngoại trưởng Kishida Fumio đã cùng Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov thi uống rượu vodka và sake để chứng minh tửu lượng của mình cũng như cùng tìm ra chỉ số rượu tối đa họ có thể uống mà vẫn đủ tỉnh táo để tiếp tục các cuộc đàm phán ngoại giao. Khả năng “giữ thăng bằng trong bão rượu" đó của ông Kishida đã được một số chuyên gia đánh giá như một kỹ năng tốt không dễ có để thiết lập những giao tiếp công việc cần thiết. Moscow hy vọng rằng, tân Thủ tướng Kishida sẽ đưa ra định hướng hữu lý và hợp thời trong các cuộc đàm phán sắp tới giữa hai nước về quần đảo Kuril...

HỒNG THANH QUANG