Vượt qua mọi vật cản
Hơn 10 giờ Ngày Quốc khánh (2-9), trong lúc nắng như nung và khi Cuộc thi "Xạ thủ bắn tỉa" ở giai đoạn 3 với bài thi có tên "Bắn con mồi" đang bước vào những giây phút gay cấn thì mây đen từ phía đông ùn ùn kéo đến, đuổi nắng nóng, che lấp đỉnh núi Rạng (Trung tâm Huấn luyện Quân sự Quốc gia khu vực 4). Mưa xối xả, nước đầy bọt, đục ngầu lẫn rác cỏ khô tràn vào nền nhà bạt dã chiến. Thiếu tá Bùi Trọng Hoàng, huấn luyện viên bắn tỉa Đội Thăng Long bỏ lửng câu chuyện với tôi. Anh bật khỏi ghế, quay người, nghển cổ và cố nghe tiếng súng quen thuộc. Cuối cùng, anh buông lời phàn nàn: "Nắng mưa đột ngột, xạ thủ ốm mất thôi!".
Đã hai ngày nay, sau những giờ cật lực phơi mình dưới nắng nóng lên tới hơn 42 độ C cùng sương đêm thao trường, với thành tích ấn tượng trong thi đấu, các xạ thủ bắt tỉa Đội Thăng Long xếp thứ nhất, vượt đội Nga, Belarus, Lào, Bangladesh, Venezuela, Uzbekistan và Long Bình. Nếu ở giai đoạn này, đội vẫn tiếp tục giữ được phong độ và thành tích ấy thì chắc chắn sẽ giành cúp vô địch. Thế nên, thật dễ hiểu khi Bùi Trọng Hoàng lo lắng. Tôi kéo anh Hoàng trở lại ghế để được nghe thêm câu chuyện “kỹ nghệ bắn tỉa”. Sau một vài phút tư lự, anh thông tin, suốt từ tháng 3-2021 đến nay, anh đội nắng, đội mưa, phơi sương đêm và lăn lộn cùng đội bắn tỉa trên thao trường.
Thành viên Đội Thăng Long được lựa chọn từ đội bắn súng trường quân đội để tham dự Army Games 2021. Để huấn luyện những xạ thủ súng trường thành xạ thủ bắn tỉa có thành tích cao trong thời gian ngắn là rất kỳ công. Bởi theo anh Hoàng, bắn tỉa ở Army Games rất khác so với các môn thi bắn súng vẫn thường thấy. Nó là sự tổng hợp các tình huống tác chiến và hành động của chiến sĩ trên chiến trường ở các tư thế bất lợi trong sử dụng vũ khí để tiêu diệt nhiều loại kẻ thù với nhiều cự ly. Khó khăn lớn nhất đối với xạ thủ trong thực hiện 32 bài thi bắn tỉa ở Army Games 2021 là phải giải quyết 4 vấn đề cơ bản cùng lúc: Thể lực, kỹ thuật, chiến thuật và thời gian bắn nhanh nhất. Chỉ cần yếu một khâu trong nội dung này, đặc biệt là thể lực kém thì coi như xôi hỏng bỏng không.
    |
 |
| Đội tuyển Bắn tỉa Việt Nam nhận cúp và huy chương vàng trong lễ trao giải tại bế mạc Army Games 2021. Ảnh: TUẤN HUY |
Bùi Trọng Hoàng lấy ví dụ, trong bài "Bắn trong hành tiến" ở giai đoạn 4, trước khi bắn, xạ thủ phải vận động vượt qua tường cao, hào sâu và hàng rào cũi lợn cùng quãng đường hơn 250m rồi mới sử dụng 3 loại súng (K59, SVD, AK74) để bắn 9 chiếc bia có các kích thước khác nhau ở những cự ly tương ứng 25m, 300m, 150m. Nếu không bắn trúng bia thì xạ thủ bị phạt chạy một vòng 200m rồi mới được về bắn lại. Khi về đích, các xạ thủ tiếp tục phải cơ động hơn 250m và phải vượt qua các vật cản như tường xích cao 3m, thang nghiêng dài 6m, cao đỉnh tới 3m và bãi lốp xe dài 10m. Tiếp đó, các xạ thủ phải bê hòm đạn vào vị trí quy định rồi đập vào vai đồng đội thì mới hoàn thành bài thi. Thực tế trên thao trường vào ngày 3-9, trong bài thi này đã có nhiều xạ thủ bị đuối. Khi về đích, họ phải trèo lên và bò qua vật cản thang nghiêng thay vì vượt bằng cách nhanh nhất là bám tay, lăng người. Cũng có những xạ thủ đã bị tụt tay khỏi thang nghiên giữa chặng, phải thực hiện phần thi này nhiều lần mới vượt qua vì không đủ thể lực.
Bùi Trọng Hoàng sinh năm 1977 ở Hòa Đình, TP Bắc Ninh (tỉnh Bắc Ninh). Năm 1997, Hoàng nhập ngũ ở Bộ CHQS tỉnh Bắc Ninh, đến năm 1998 thì được tham dự hội thao toàn quân môn bắn súng và giành huy chương vàng đồng đội. Năm 2001, Hoàng về Trường bắn Miếu Môn (tên gọi cũ của Trung tâm Huấn luyện quốc gia khu vực 4 hiện nay) nhận công tác. Anh chia sẻ, các xạ thủ súng trường vốn đã có kỹ thuật bắn cơ bản, nhưng để đáp ứng mục tiêu bắn tỉa trong Army Games 21 thì vẫn phải huấn luyện từ đầu. Chỉ tính riêng phần luyện thể lực cho xạ thủ đã rất phức tạp. Đó là câu chuyện luyện cơ, luyện sức bền, sức nhanh, sức dẻo, nhưng khó nhất là luyện thở, vì thở là hoạt động sinh lý tự nhiên của con người và ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình lấy, giữ đường ngắm đúng ổn định cho đến tăng và bóp cò, kết thúc phát bắn.
Ý chí xạ thủ săn vàng
Trung úy QNCN Vi Thái Bình là người có thành tích tốt nhất của Đội Thăng Long trong Cuộc thi "Xạ thủ bắn tỉa" tại Army Games 2021. Mấy ngày qua, Bình được nhiều phóng viên tìm gặp phỏng vấn. Bình gây ấn tượng mạnh tại hội thi ở bài bắn "Kim tự tháp", với thành tích trúng cả 5 bia hết 38 giây 52. Trong khi xạ thủ Masobirov của Đội tuyển Uzbekistan, người đạt đỉnh tại Army Games 2020 phải tốn tới 47 giây 41. Chàng trai thế hệ "9X" có nước da ngăm đen quê xứ Nghệ này nói rất ít nhưng lại có phương pháp phổ biến kinh nghiệm bắn tỉa rất trực quan, dễ hiểu.
Tôi “tóm được” Bình trước khi cậu cùng đồng đội lên nhận giải. Bình không trả lời câu hỏi ngay mà kéo tôi ra sân bê tông rồi bảo: “Anh chạy thi với em”. Chiều theo ý Bình, nhưng khi chạy được hơn 10m rồi đột ngột ngồi xuống như Bình thì tôi khó chịu thực sự. Miệng và mũi của tôi tranh nhau thở, mồ hôi bắt đầu rịn rịn trên trán, trong khi mặt Bình chẳng có biểu hiện gì bất thường. Bình bảo, sau khi cơ động nhanh trên quãng đường dài thì nhu cầu ô xy trong máu tăng, tim đập nhanh. Khi dừng lại đột ngột, nhịp tim vẫn chưa thể hạ xuống, khiến thân người sẽ bị rung mạnh, ảnh hưởng rất lớn đến lấy đường ngắm ổn định. Yêu cầu bắn tỉa không cho phép chờ đến khi nhịp tim ổn định mới bắn. Nên muốn bắn nhanh ở các tư thế, bắt buộc phải điều chỉnh nhịp tim xuống thấp nhất để khi bắn, đường đạn ra khỏi nòng súng đến được mục tiêu như ý định. Chàng trai quê xứ Nghệ quả quyết: Nhịn thở quyết định khoảng 70% kết quả bắn nhanh, chính xác.
Để điều hòa được nhịp thở, giữ nhịp tim ổn định, Bình và đồng đội phải thực hiện các bài tập thể lực cực kỳ khắt khe với cường độ tăng dần từ thấp lên cao trong những tháng đầu cho đến khi đạt được tiêu chí nhanh, mạnh và bền rồi mới chuyển sang giai đoạn biến tốc. Quá trình tập thể lực cũng là lúc các xạ thủ phải tập điều hòa nhịp thở sao cho tim đập chậm, thân trên, nhất là vai và cánh tay không bị rung. Trong huấn luyện chạy để vào vị trí bắn tỉa thì xạ thủ phải học cách hít thật sâu và nhả hơi từ từ. Nhưng những kỹ năng ấy mới chỉ là phân đoạn trong cả quá trình huấn luyện bắn tỉa, vì nó chỉ làm nền cho kỹ năng lấy đường ngắm đúng và tăng cò, kết thúc phát bắn.
Suốt 5 tháng trời ở thao trường bắn súng Miếu Môn, Bình và toàn đội không có ngày nghỉ đúng nghĩa. Nắng cũng tập, mưa cũng tập, tối cũng tập. Tập thể lực xong thì đến giai đoạn tập kỹ thuật. Hết giai đoạn này lại chuyển sang tập chiến thuật rồi tập tổng hợp để thành kỹ năng, kỹ xảo và phản xạ thường trực. Những khó khăn với xạ thủ bắn tỉa đâu đã hết. Chuyện là, khi tập bắn súng trường SVD, các xạ thủ của ta tập ngắm với kính quang học thế hệ cũ. Khi ban tổ chức đưa kính quang học mới ra để xạ thủ bắn thì bia “luôn an toàn”. Thời gian khai mạc Army Games và bước vào thi đấu còn rất ít nên các xạ thủ Đội Thăng Long cực kỳ lo lắng.
Sau nhiều lần thử đi thử lại các phát bắn, qua tìm hiểu và phân tích, cuối cùng huấn luyện viên Bùi Trọng Hoàng và các xạ thủ xác định được căn nguyên của những lần “đạn đi tìm chim”. Đó là, do tập với kính ngắm cũ nên các xạ thủ đã thiết lập chính xác khoảng cách từ mắt tới kính. Với kính mới, các xạ thủ phải thiết lập một khoảng cách khác thì mới có thể điều chỉnh thông số trên kính phục vụ bắn chính xác. Bởi nếu không thiết lập được khoảng cách chuẩn thì chỉ cần lệch nửa ly giác là đường đạn đã khác. Đây là một việc khó vì các xạ thủ đã tập thành phản xạ cố hữu. Thật may, ban tổ chức quyết định lùi thời gian thi đấu vì dịch Covid-19 nên đội có thời gian khắc phục khó khăn này. Thế nên, sau khai mạc Army Games, những phát bắn chính xác vào bia trong sử dụng súng bắn tỉa tiêu chuẩn SVD của các xạ thủ Thăng Long như vang hơn.
Ai đó từng khái quát, vinh quang không đến với những người hay ngủ trưa. Đội Thăng Long đã có những tháng ngày quyết tâm luyện tập trong mưa nắng thao trường Miếu Môn đằng đẵng để mang về chiến thắng trước sự luyến tiếc của các đối thủ mạnh. Những phát bắn chính xác là chiến thắng không chỉ của kỹ năng, mà cao hơn, đó là của ý chí và sự vượt khó đáng để khâm phục, tôn vinh.
NGUYỄN MẠNH THẮNG