DÙNG LỬA CỨU RỪNG HỒNG LĨNH

Tiểu đoàn Đặc công 31 (Bộ Tham mưu Quân khu 4) đứng chân trên sườn phía bắc dãy núi huyền thoại này. Nhiệm vụ của đơn vị là huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu. Do vị trí địa bàn đóng quân, trên sườn núi Hồng Lĩnh chủ yếu trồng thông và keo. Đây là hai loại cây rất dễ cháy, nên một nhiệm vụ hết sức quan trọng với đơn vị là nêu cao cảnh giác, tích cực, chủ động phòng cháy và chữa cháy rừng. Nhiều năm nay không ít lần do tuần tra phát hiện sớm, đơn vị đã cơ động lực lượng lên núi dập tắt ngọn lửa vừa mới bùng phát, cứu rừng thông Hồng Lĩnh khỏi nạn “giặc hỏa”.

Theo những người cao tuổi, vài chục năm nay chưa có mùa hè nào nắng dữ dằn và dai dẳng như năm nay. Vùng Hồng Lĩnh nắng nóng suốt cả tháng liền. Nắng nóng kinh khủng và gió Lào lồng lộn thổi lộng óc suốt ngày đêm. Hằng ngày, Ban chỉ huy tiểu đoàn vẫn chỉ thị cho trực ban đơn vị duy trì chế độ canh gác, trực chiến. Các tổ tuần tra của đơn vị vẫn nghiêm túc tuần tra địa bàn được phân công xung quanh nơi đơn vị đứng chân và trên sườn núi phía bắc Hồng Lĩnh thuộc xã Xuân Lĩnh và thị trấn Nghi Xuân.

Tới ngày thứ 27 của đợt nắng nóng kinh hoàng này, rừng Hồng Lĩnh vẫn an toàn. Bỗng khoảng 15 giờ ngày 28-6, phía nam Hồng Lĩnh mạn thôn 7, giáp thôn 8 của xã Xuân Hồng, rừng thông đột ngột ngùn ngụt bốc cháy. Phát hiện ra đám cháy ngoài vùng phân công của mình, nhưng trực ban đơn vị vẫn nhanh chóng báo cáo với chỉ huy tiểu đoàn. Điện thoại réo liên tục. Ngay lập tức, đơn vị nhận lệnh của Bộ Tham mưu Quân khu 4 nhanh chóng cơ động lực lượng đến hiện trường dập lửa. Đội đặc công 2 trực chiến do Đại úy Nguyễn Sơn chỉ huy, đội chống khủng bố do Thiếu tá Hoàng Đức Trung phụ trách, gồm 95 cán bộ, chiến sĩ được báo động chiến đấu. Thiếu tá Đặng Trọng Phú, Tiểu đoàn trưởng trực tiếp chỉ huy toàn đội hình, nhanh chóng cơ động gần 3km đường núi đến hiện trường. Anh em dùng cành cây, sào gắn bùi nhùi, máy thổi lao vào khu rừng đang bốc lửa cuồn cuộn. Địa hình núi Hồng Lĩnh dốc đứng, đá lổn nhổn, cơ động rất khó khăn. Chạy ngược dốc nếu đạp trúng vào đá cuội, đá đầu sư, rất dễ trượt ngã. Mà trượt ngã trên sườn dốc cheo leo ấy, bị thương tích là “chuyện thường ngày ở… núi”! Đang giữa trưa, trên núi cao lúc cái nắng dữ dằn nhất và gió Lào thổi mạnh tới cấp 6, cấp 7, rừng lại toàn cây thông, càng cháy càng khô nỏ, càng đượm, lửa càng bốc dữ dội. Lửa táp vào người, vào mặt, rát ràn rạt. Có người bị bỏng rộp cả bàn tay, cháy sém tóc tai, lông mi, lông mặt.

Các đơn vị kiểm lâm khu vực, công an huyện, dân quân xã, thị trấn cũng có mặt, cùng chung gian nan. Gay go nhất là cánh rừng này tiếp giáp với rừng khu phố 1 thị trấn Xuân An. Ở đó có trụ sở Vietcombank, có 3, 4 khách sạn, nhiều nhà hàng, nhà nghỉ và nguy hiểm nhất là hai cây xăng ngay sát chân núi. Dù nơi đó các cây xăng đang được sơ tán và có các xe chữa cháy của cảnh sát phòng cháy chữa cháy Hà Tĩnh, và cả cảnh sát phòng cháy chữa cháy Nghệ An sang cứu viện túc trực, nhưng nếu để lửa lan đến đó thì sẽ nguy hiểm khôn lường. Đại tá Nguyễn Tiến Cường, Trưởng phòng Đặc công Quân khu 4 cũng có mặt. Anh và Tiểu đoàn trưởng Đặng Trọng Phú hội ý chớp nhoáng trong ban chỉ huy, cùng bàn bạc với lãnh đạo huyện Nghi Xuân và các đơn vị vũ trang, bán vũ trang, lâm nghiệp, kiểm lâm… đưa ra quyết định chia một số cán bộ, chiến sĩ cùng lực lượng dân quân, kiểm lâm thực hiện phương án “lấy lửa dập lửa”, dùng dao, rựa chặt cây, phát quang bờ bụi rồi châm lửa đốt cháy tạo thành “đường băng trắng cản lửa”. Gần hai giờ đồng hồ, hơn 100 mét đường băng trắng cản lửa được thiết lập. Ngọn lửa như hung thần được nắng và gió Lào tiếp sức cuồn cuộn chạy đến, nhưng gặp đường băng cản lửa, đành bất lực dừng lại.

Sẩm tối 28-6, hướng thôn 7, giáp thôn 8 xã Xuân Hồng lửa vẫn cháy đỏ rực cả bầu trời. Tàn than theo gió tung lên cao thành những đám mây bụi đen ngòm, rơi lả tả xuống đầu, xuống người các chiến sĩ. Mỗi người ăn vội chiếc bánh mì thay cho bữa tối để lấy sức tiếp tục chiến đấu với giặc lửa. Vừa hay, có thêm Trung đoàn 841 của Bộ CHQS tỉnh Hà Tĩnh, lực lượng dân quân các xã đến tiếp sức, cán bộ chiến sĩ tiểu đoàn tiếp tục cơ động về hướng xã Xuân Hồng, lập tiếp đường băng cản lửa mới. Cuộc chiến với giặc lửa vẫn vô cùng cam go. Gió Lào vẫn quất hầm hập cộng thêm hơi lửa khiến áo quần cán bộ, chiến sĩ mồ hôi ướt đẫm. Ban đêm, đi lại trên đường núi càng khó khăn. Đá chồng lên đá. Đôi giày lính ngập trong lớp tro than đang lập lòe lửa nên người nào, người nấy đã nóng, càng nóng. Gần nửa đêm thì ngọn lửa bị khống chế lụi dần. Có nơi tắt hẳn. Nhưng dưới mặt đất, quanh các gốc cây thông, các hốc đá, thỉnh thoảng có cơn gió ào qua, lửa than như những đốm ma trơi vẫn lập lòe, lập lòe rình rập…

Bộ đội được lệnh tìm chỗ rừng an toàn để ngủ lại. Suốt một ngày gồng mình chống chọi với giặc lửa, ai nấy mệt nhoài, mới nằm xuống đã ngáy pho pho. Khoảng hơn 3 giờ sáng 29-6, đang ngủ say, tiếng còi báo động bỗng vang lên réo rắt. Bộ phận canh gác thông báo, lửa được gió Lào “đồng lõa” đã bùng phát trở lại. Bắt đầu từ phía rừng thôn 7, thôn 8 của xã Xuân Hồng hung hãn lan nhanh sang hướng rừng các tổ dân phố 1, 2, 3 của thị trấn Xuân An. Cán bộ, chiến sĩ lại hò nhau vùng dậy, chia thành từng tốp lao vào lửa, dập lửa!

Quần nhau với giặc lửa đến sáng thì 50 đồng chí của tiểu đoàn do Phó tiểu đoàn trưởng Lê Như Hiệu, Chính trị viên phó tiểu đoàn Nguyễn Quốc Phòng đến chi viện, thay thế cho anh em đã mệt lử. Trưởng phòng Đặc công quân khu, tiểu đoàn trưởng vẫn ở lại trực tiếp chỉ huy. Anh em mới đến đang dồi dào sức trẻ, nhanh chóng phát thêm một đường băng chắn lửa mới dài hơn 200m đề phòng lửa lan xuống phía rừng Quốc lộ 1 của thị trấn Xuân An.

Sáng 29-6, đồng chí Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng ban Tổ chức Trung ương và Trung tướng Nguyễn Doãn Anh, Tư lệnh Quân khu 4 và Thiếu tướng Trần Võ Dũng, Chính ủy Quân khu 4, tới kiểm tra và động viên bộ đội. Chiều cùng ngày, đồng chí Vương Đình Huệ, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó thủ tướng Chính phủ cũng tới thị sát hiện trường, động viên mọi người thêm hăng hái dũng cảm cứu rừng!

Hai ngày đêm ròng rã, không quản hiểm nguy, hơn 120 cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn Đặc công 31 (Bộ Tham mưu Quân khu 4) quên mình xông pha trong biển lửa cứu rừng thông Hồng Lĩnh. Anh em cùng các LLVT, bán vũ trang sơ tán hơn 80 hộ với gần 300 người dân khỏi vùng nguy hiểm. Nhiều cán bộ, chiến sĩ đã nêu tấm gương sáng trong trận chiến đấu với giặc lửa vô cùng cam go và hiểm nguy này, như: Thiếu tá Đặng Trọng Phú, Tiểu đoàn trưởng; Đại úy Nguyễn Sơn, Đội trưởng Đội đặc công 2; Binh nhì Lê Hồng Quân, chiến sĩ Trung đội 4; Binh nhì Phạm Phúc Tiến, chiến sĩ Trung đội 5. Khi nói về tiểu đoàn, ông Nguyễn Hải Nam, Phó bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Nghi Xuân nhận xét: “Trong trận chiến chống giặc lửa cứu rừng, cứu dân hai ngày nay, Tiểu đoàn Đặc công 31 thật xứng đáng là cán bộ, chiến sĩ của một đơn vị anh hùng. Các đồng chí đã tô thắm bản chất cao quý Bộ đội Cụ Hồ!”.