Phóng viên (PV): Thưa đồng chí, trong tình hình dịch bệnh bùng phát ở nhiều địa phương hiện nay, cán bộ, nhân viên Viện Y học dự phòng Quân đội đang thực hiện nhiệm vụ ở đâu?
Đại tá, PGS, TS, BS Lê Văn Đông: Chúng tôi đang ở tuyến đầu. Không phải bây giờ mà ngay từ khi dịch Covid-19 xuất hiện, chúng tôi đã tham gia tích cực vào tất cả các hoạt động PCD từ Bắc vào Nam và ở cả các nước bạn. Mới đây, tổ xét nghiệm với xe xét nghiệm cơ động của viện sau khi tham gia PCD ở Bắc Ninh đã tiếp tục di chuyển vào phía Nam. Ngay bây giờ, 10 cán bộ, nhân viên của chúng tôi vẫn đang căng mình xét nghiệm với số lượng gần 1.000 mẫu mỗi ngày. 3 chuyên gia dịch tễ học, trong đó có Đại tá Hà Thế Tấn, Phó viện trưởng và Thiếu tá Nguyễn Xuân Đông, Chủ nhiệm khoa Dịch tễ cũng đang tăng cường cùng lực lượng quân y cả nước giúp TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam chống dịch Covid-19.
Trong khi đó, lực lượng ở Hà Nội cũng ngày đêm tích cực triển khai các hoạt động PCD Covid-19 cho các mục tiêu, hoạt động quan trọng của Bộ Quốc phòng. Gần đây nhất là sự kiện Hội thao Quân sự quốc tế (Army Games) 2021, với các nhiệm vụ: Bảo đảm công tác PCD Covid-19 cho đoàn tuyển thủ Việt Nam và đoàn cán bộ Bộ Tổng Tham mưu sang Nga; bảo đảm PCD Covid-19 cho hoạt động đăng cai các nội dung thi đấu tại Việt Nam như: Tổ chức và hướng dẫn các biện pháp PCD, phun khử trùng, xét nghiệm cho các lực lượng tham gia, nhất là tuyển thủ của 8 nước tham dự hội thao. Nhờ công tác xét nghiệm kịp thời và chính xác các trường hợp tuyển thủ nước ngoài dương tính với SARS-CoV-2 đã giúp thủ trưởng Bộ Quốc phòng quyết định điều chỉnh lịch luyện tập, khai mạc và thi đấu của hội thao một cách phù hợp để vừa bảo đảm yêu cầu an toàn trong PCD Covid-19, vừa tổ chức thành công các nội dung thi đấu theo kịp tiến độ chung của hội thao.
Những ngày này, chúng tôi cũng đang cùng 6 đơn vị quân y và 21 cơ sở y tế trên địa bàn Hà Nội có khả năng xét nghiệm SARS-CoV-2 tham gia vào chiến dịch xét nghiệm tầm soát Covid-19 trên diện rộng để thành phố đưa ra các quyết định quan trọng về PCD. Có thời điểm trong 3 ngày đêm, chúng tôi đã lấy mẫu và hoàn thành xét nghiệm cho gần 32.000 người. Bên cạnh đó, chúng tôi còn tổ chức tiêm vaccine ngừa Covid-19 tại viện và các điểm tiêm phòng trên địa bàn.
Ngoài ra, trước mỗi đợt cán bộ, nhân viên quân y của Bộ đội Biên phòng, Bệnh viện Bỏng Quốc gia Lê Hữu Trác cùng một số đơn vị được tăng cường vào chống dịch ở TP Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam, viện lại tổ chức tập huấn về an toàn sinh học, cách lấy mẫu, làm xét nghiệm test nhanh kháng nguyên SARS-CoV-2 và tiêm vaccine ngừa Covid-19, kịp thời trang bị các kiến thức, kỹ năng cơ bản giúp các đồng chí an toàn và tham gia tốt vào các nhiệm vụ được giao.
PV: Là đơn vị đầu ngành tuyến cuối của quân đội trong lĩnh vực y học dự phòng, Viện Y học dự phòng Quân đội đã thực hiện những nhiệm vụ cụ thể gì trong PCD từ khi dịch Covid-19 xuất hiện ở Việt Nam, thưa đồng chí?
Đại tá, PGS, TS, BS Lê Văn Đông: Ngay khi ổ dịch Covid-19 đầu tiên ở nước ta xuất hiện tại Sơn Lôi (Vĩnh Phúc), viện đã cử chuyên gia tham gia đoàn công tác của Bộ Y tế trực tiếp đến điều tra, khoanh vùng và đề xuất triển khai các biện pháp PCD. Sau đó là nhiều địa phương, đơn vị có dịch khác. Từ đó đến nay, viện thường xuyên thực hiện việc phun khử trùng, bảo đảm an toàn PCD Covid-19 cho các mục tiêu quan trọng của sở chỉ huy và các cơ quan thuộc Bộ Quốc phòng.
Đặc biệt, từ khi dịch Covid-19 mới xâm nhập vào Việt Nam, cán bộ, nhân viên Viện Y học dự phòng Quân đội đã chủ động, tích cực triển khai thành công kỹ thuật xét nghiệm SARS-CoV-2 bằng phương pháp RT-PCR và là đơn vị đầu tiên trong quân đội được Bộ Y tế cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện xét nghiệm khẳng định SARS-CoV-2. Cùng với đó, chúng tôi đã triển khai tổ chức tập huấn, hướng dẫn, chuyển giao kỹ thuật cho các đơn vị trong quân đội thực hiện xét nghiệm SARS-CoV-2. Đây là giải pháp quan trọng giúp Bộ Quốc phòng chủ động xét nghiệm sớm và xét nghiệm rộng các trường hợp nghi ngờ, kịp thời có biện pháp ngăn chặn, dập dịch, góp phần quan trọng vào việc thực hiện thành công mục tiêu “Không để dịch Covid-19 lây lan vào quân đội” trong từng giai đoạn.
Cụ thể, chúng tôi đã tổ chức nhiều lớp tập huấn hướng dẫn kỹ thuật bằng cả hình thức trực tiếp và trực tuyến về an toàn sinh học, phương pháp lấy mẫu xét nghiệm, làm test nhanh kháng nguyên cho các đội y học dự phòng, các bệnh viện và quân y của các đơn vị. Chúng tôi cũng trực tiếp tư vấn cho một số bệnh viện cách triển khai phòng xét nghiệm an toàn sinh học cấp 2 và đào tạo nhân viên phương pháp xét nghiệm SARS-CoV-2 bằng kỹ thuật RT-PCR để bệnh viện có thể triển khai xét nghiệm sàng lọc. Nhờ vậy, các đơn vị đã có năng lực để chủ động tầm soát F0 bằng test nhanh kháng nguyên; khi cần, đơn vị chuyển mẫu đến viện xét nghiệm khẳng định, giúp giảm rất nhiều bước và đẩy nhanh tốc độ xét nghiệm. Khi có ổ dịch xuất hiện, chúng tôi đến tăng cường hỗ trợ đơn vị các biện pháp chống dịch. Thực tế, lực lượng cán bộ, nhân viên được viện tập huấn đã phát huy rất tốt vai trò của mình, cùng chúng tôi tổ chức dập dịch nhanh chóng và hiệu quả.
    |
 |
| Đại tá Lê Văn Đông trao đổi về công tác phòng, chống dịch Covid-19 với cán bộ quân y Lào. |
PV: Nhiệm vụ quan trọng của Viện Y học dự phòng Quân đội từ khi ra đời cách đây 70 năm (ngày 17-9-1951) là triển khai các biện pháp phòng, chống dịch bệnh và hướng dẫn, tập huấn, chỉ đạo hệ thống y học dự phòng trong toàn quân thực hiện. Nhiệm vụ này đã được viện thực hiện như thế nào?
Đại tá, PGS, TS, BS Lê Văn Đông: Ngay từ những ngày đầu thành lập, Cục Quân y đã chủ trương xây dựng ngành y học dự phòng đáp ứng yêu cầu phục vụ sức khỏe bộ đội ở khắp các chiến trường. Ngày 17-9-1951, Đội Vệ sinh phòng bệnh, tiền thân của Viện Y học dự phòng Quân đội với 20 đồng chí được thành lập tại Phú Lương (Thái Nguyên). Trong chiến tranh, cán bộ, y, bác sĩ của viện luôn theo sát chiến sĩ hành quân ra mặt trận chăm sóc sức khỏe bộ đội.
Đất nước hòa bình, viện tập trung vào công tác giải quyết hậu quả do chiến tranh gây ra cũng như góp phần ổn định và nâng cao sức khỏe bộ đội, kịp thời xử lý các dịch bệnh truyền nhiễm, nghiên cứu phương pháp điều trị và phòng bệnh ở các đơn vị... Thực hiện các biện pháp để bảo đảm quân số khỏe trong huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu luôn là nhiệm vụ quan trọng của viện trong mọi giai đoạn.
Với phương châm "Phòng bệnh hơn chữa bệnh", Viện Y học dự phòng Quân đội thường xuyên hướng dẫn, chỉ đạo và tổ chức các lớp đào tạo y sĩ chuyên ngành vệ sinh phòng dịch và tập huấn các nội dung chuyên ngành về lĩnh vực y học dự phòng cho các đơn vị trong toàn quân. Nhờ đó, chất lượng nguồn nhân lực chuyên ngành y học dự phòng của các đơn vị được nâng cao; làm tốt công tác điều tra, giám sát, khống chế, dập dịch hiệu quả, góp phần bảo đảm quân số khỏe, hạn chế dịch bệnh truyền nhiễm lây lan vào đơn vị quân đội... Không chỉ trong PCD Covid-19 hiện tại, khi dịch SARS xảy ra, rồi dịch viêm phổi do virus H5N1, dịch cúm A/H1N1, viện đã trực tiếp cùng với ngành y tế thực hiện các biện pháp PCD, điều trị, giảm sự lây lan và tử vong do dịch gây ra ở Việt Nam nói chung, quân đội nói riêng.
PV: Thưa đồng chí, thời gian tới đây, viện xác định nhiệm vụ như thế nào để thể hiện quyết tâm PCD Covid-19 như Bộ trưởng Phan Văn Giang đã nhận định: “Đây như là trận chiến, không thắng không về”?
Đại tá, PGS, TS, BS Lê Văn Đông: Cán bộ, nhân viên Viện Y học dự phòng Quân đội luôn xác định phải giữ vững ý chí quyết tâm trong PCD và làm tốt công tác chuẩn bị sẵn sàng cơ động lực lượng, phương tiện tham gia công tác PCD theo chỉ lệnh của cấp trên. Đây là cơ sở để chúng tôi tham mưu và trực tiếp tham gia truy vết, khoanh vùng, cách ly, khống chế dịch bệnh hiệu quả, góp phần ổn định đời sống nhân dân. Bên cạnh đó, chúng tôi tiếp tục thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn lấy mẫu, làm test nhanh kháng nguyên phát hiện SARS-CoV-2 cho quân y các đơn vị, góp phần nâng cao năng lực xét nghiệm tại chỗ khi có dịch, tạo ra lực lượng cán bộ, nhân viên chuyên môn có năng lực đồng bộ cho hệ thống y học dự phòng toàn quân.
Bên cạnh các biện pháp dập dịch, Viện Y học dự phòng Quân đội sẽ tiếp tục triển khai và tăng cường hoạt động tiêm vaccine và tập huấn tiêm vaccine ngừa Covid-19 cho các đơn vị theo yêu cầu bảo đảm phương châm “Tiêm đến đâu an toàn đến đó”, sớm cùng cả nước tạo ra miễn dịch cộng đồng ngừa SARS-CoV-2.
PV: Trân trọng cảm ơn đồng chí!
DƯƠNG THU (thực hiện)