Các lệnh trừng phạt của Washington, vốn bị Liên minh châu Âu (EU) phản đối, nằm trong một dự luật chi tiêu quốc phòng cho năm tài khóa 2020, được Tổng thống Donald Trump ký tại căn cứ Andrews-một cơ sở không quân bên ngoài thủ đô Washington. Đối tượng của lệnh trừng phạt là các công ty xây dựng đường ống dẫn khí đốt “Dòng chảy Phương Bắc 2” qua lòng biển Baltic.

“Dòng chảy Phương Bắc 2” là dự án liên doanh giữa Tập đoàn Gazprom của Nga với 5 công ty của châu Âu, gồm tập đoàn Anh-Hà Lan Royal Dutch Shell, OMV của Áo, Engie của Pháp, Uniper và Wintershall của Đức. Khi hoàn thành, mỗi năm, hệ thống đường ống dài 1.225km này sẽ vận chuyển 55 tỷ m3 khí đốt tự nhiên từ Nga tới các nước thành viên EU thông qua biển Baltic đến Đức mà không đi qua lãnh thổ Ukraine. Các nước Đức, Thụy Điển, Áo và Pháp, Đan Mạch đã cấp phép xây dựng dự án này.

Dù là quốc gia nằm ngoài châu Âu song Mỹ lại ra sức phản đối “Dòng chảy Phương Bắc 2”. Với lý do việc tăng nguồn cung khí đốt tự nhiên của Nga sang Tây Âu sẽ khiến các nước ở khu vực này phụ thuộc nhiều hơn vào Moscow, từ đó giúp gia tăng tầm ảnh hưởng chính trị của Nga tại châu Âu, ngày 17-12 vừa qua, lưỡng viện Quốc hội Mỹ đã bỏ phiếu thông qua dự luật cho phép áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với các công ty tham gia dự án đường ống dẫn khí đốt “Dòng chảy Phương Bắc 2”. Theo đó, dự luật trên yêu cầu Bộ Ngoại giao Mỹ trong vòng 60 ngày phải thảo một báo cáo, trong đó nêu đầy đủ tên của các công ty và cá nhân liên quan đến dự án xây dựng đường ống “Dòng chảy Phương Bắc 2” và “Dòng chảy Thổ Nhĩ Kỳ”-một đường ống khác từ Nga đến Thổ Nhĩ Kỳ. Các biện pháp trừng phạt có thể bao gồm đóng băng tài sản và thu hồi thị thực Mỹ cấp cho các nhà thầu.

Phản ứng trước động thái trên của Washington, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova cho rằng, biện pháp trừng phạt của Mỹ nhằm vào các công ty tham gia dự án không chỉ cản trở các quốc gia khác phát triển nền kinh tế của mình mà còn làm tổn hại tới môi trường cạnh tranh toàn cầu. Đức cũng lên tiếng phản đối những biện pháp trừng phạt theo kiểu “ngoài lãnh thổ” mà Mỹ mới phê chuẩn, coi đây là hành động can thiệp vào các vấn đề nội bộ của EU.

Việc Tổng thống Donald Trump tung “con bài” trừng phạt nhằm vào các công ty tham gia dự án “Dòng chảy Phương Bắc 2” được cho là mang động cơ kinh tế và chính trị chứ không hoàn toàn vì “lo lắng cho châu Âu”. Thực tế, dự án này đang gây bất lợi cho chiến lược của Mỹ khi nước này nuôi tham vọng xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) sang châu Âu. Việc giá khí đốt của Nga bán sang châu Âu rẻ hơn chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến chiến lược trên của Washington. Ngoài ra, dự án này có tác động chính trị rất quan trọng và là một trong những ràng buộc lẫn nhau giữa Nga và EU-điều mà Mỹ luôn cảm thấy “nóng mắt”.

Bất chấp Washington tung “con bài” trừng phạt ra, nhiều nước châu Âu tuyên bố không từ bỏ dự án “Dòng chảy Phương Bắc 2”. Không có gì khó hiểu bởi EU nói chung và nước Đức nói riêng khó có thể từ bỏ lợi ích kinh tế do người Nga đem lại trong dự án này, đặc biệt trong bối cảnh xứ cờ hoa đang thực hiện khẩu hiệu “Nước Mỹ trên hết” trong cuộc chiến kinh tế thương mại toàn cầu.

PHƯƠNG LINH