“Ông hoàng vaccine”

Gia tộc Poonawalla

Poonawalla hiện là gia tộc giàu thứ 6 ở Ấn Độ nhờ việc sản xuất vaccine đại trà. Năm 1966, Cyrus Poonawalla-ông chủ trang trại nuôi ngựa lớn nhất Ấn Độ, sau nhiều ngày thảo luận với bác sĩ thú y đã nảy ra ý tưởng đa dạng hóa hoạt động kinh doanh. Ngày 12-6-1966, ông Cyrus thành lập SII ngay tại một phần khu trang trại rộng 81ha của mình với số tiền khiêm tốn chỉ 12.000USD.

Hơn 40 năm, tên tuổi của doanh nhân Cyrus Poonawalla nổi tiếng giàu có với khối tài sản lên tới 11,5 tỷ USD mà chủ yếu là nhờ sản xuất vaccine. Với mong muốn xây dựng “đế chế” Poonawalla vững mạnh, ông Cyrus đã truyền lại tinh thần kinh doanh cho con trai mình-Adar Poonawalla. Ông cho con trai theo học Trường St Edmund's ở Canterbury, Kent thuộc Anh (nơi có mức học phí 30.000 bảng Anh mỗi năm). Sau đó, Adar Poonawalla theo học chuyên ngành quản lý Trường Đại học Westminster và tốt nghiệp vào năm 2001. Đây là nền tảng giáo dục cần thiết để chàng thanh niên trẻ tham gia công việc kinh doanh của gia đình và nắm quyền lãnh đạo 10 năm sau đó.

Vào những năm 2000, SII nổi tiếng là nhà sản xuất vaccine lớn nhất thế giới về số lượng, bao gồm vaccine phòng bại liệt, bạch hầu và uốn ván. Sản phẩm của SII được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) kiểm định chất lượng trước khi xuất khẩu sang 35 quốc gia thông qua các tổ chức quốc tế như: Liên hợp quốc, Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc (UNICEF) và Tổ chức Y tế liên Mỹ (PAHO). Theo cơ quan truyền thông của SII, 65% trẻ em trên thế giới đã được tiêm ít nhất một loại vaccine do công ty này sản xuất.

Năm 2011, khi vừa tròn 30 tuổi, Adar Poonawalla thay cha trở thành Giám đốc điều hành (CEO) của công ty. Cũng trong năm này, anh thành lập Quỹ Villoo Poonawalla để tưởng nhớ người mẹ quá cố của mình, bà Villoo Poonawalla. Quỹ này đã hỗ trợ xây dựng 6 trường học, 1 bệnh viện, 25 nhà máy nước ở các địa điểm khác nhau; mua 250 xe tải và máy móc thu gom, xử lý rác thải trong và xung quanh thành phố Pune, Ấn Độ. Mục đích của Adar Poonawalla là giúp giải quyết tình trạng bất bình đẳng đang tồn tại ở Ấn Độ và trên thế giới, trong các lĩnh vực trọng tâm: Chăm sóc sức khỏe, giáo dục, nước, vệ sinh và môi trường.

Tỷ phú Adar Poonawalla. Ảnh: Thetimes.co.uk

Năm 2012, Adar Poonawalla đóng vai trò quan trọng trong việc mua lại Bilthoven Biologicals, một công ty sản xuất vaccine của Hà Lan. Là người nhanh nhạy với thời cuộc, Adar Poonawalla đã thuyết phục cha mình sản xuất đại trà vaccine. Ý tưởng này nảy ra sau khi anh theo dõi hội nghị có sự tham dự của tỷ phú người Mỹ Bill Gates vào năm 2015. Tại hội nghị này, tỷ phú đồng sáng lập tập đoàn Microsoft cảnh báo rằng, thế giới chưa chuẩn bị cho một đại dịch virus mới. “Tôi muốn sẵn sàng đối mặt với một đại dịch kể từ khi nghe Bill Gates phát biểu. Những lời ông ấy nói buộc chúng ta phải lo lắng hơn và chuẩn bị cho những tình huống như vậy”, Poonawalla nói với phóng viên tờ Hindustan Times. Chính tại thời điểm đó, Poonawalla đã tăng gấp đôi cơ sở sản xuất của công ty và bắt đầu chuyên môn hóa sản xuất hàng loạt vaccine cho các nước đang phát triển.

“Vị cứu tinh” của dân nghèo

Ngày nay, SII có khoảng 50 nhà máy sản xuất vaccine hoạt động hết công suất để đáp ứng nhu cầu vaccine trong nước và thế giới. Nói một cách đơn giản, Adar Poonawalla đã tạo liên kết với toàn bộ hành tinh. Người dân các nước có thu nhập thấp đã gọi Poonawalla là “vị cứu tinh” bởi vaccine do SII sản xuất đã đến được với họ.

Từ đầu năm 2020, SII của Ấn Độ đã sản xuất 1,5 tỷ liều vaccine mỗi năm nhưng đại dịch Covid-19 đã đánh dấu bước ngoặt thực sự. SII là một trong những công ty đầu tiên công bố sản xuất hàng loạt, ngay cả trước khi các thử nghiệm hoàn tất. Tháng 6-2020, SII ký thỏa thuận với phòng thí nghiệm AstraZeneca của Anh để sản xuất hàng trăm triệu liều vaccine do Đại học Oxford phát triển. Tại thời điểm đó, các nghiên cứu lâm sàng mới chỉ ở giai đoạn 2 và hiệu quả của vaccine AstraZeneca được đánh giá là 70%. Còn hiện nay, AstraZeneca là một trong những vaccine mang lại hiệu quả tốt.

Tháng 2-2021, 600.000 liều vaccine AstraZeneca đã được chuyển đến Ghana. Đây là những chuyến hàng đầu tiên trong khuôn khổ Chương trình Chia sẻ vaccine toàn cầu (COVAX) viện trợ cho các nước nghèo nhất thế giới. Trong số 2,1 tỷ liều vaccine được cung cấp cho COVAX, gần một nửa (AstraZeneca/Oxford dưới tên Covishield và Novavax) đến từ SII. “Điện thoại của Adar Poonawalla liên tục đổ chuông. Các nguyên thủ quốc gia, bộ trưởng y tế và cả những người bạn lâu ngày không gặp đều gọi điện cho Poonawalla đề nghị ông ấy chuyển giao hàng cho họ đầu tiên”, tờ New York Times viết.

Nhưng chính Ấn Độ cũng từng rơi vào thảm cảnh bởi đại dịch Covid-19. Vì thế, chính phủ nước này yêu cầu SII tạm ngừng xuất khẩu vaccine từ tháng 3-2021 để hỗ trợ trong nước. Poonawalla từng viết trên trang mạng xã hội Twitter của mình: “Các quốc gia và chính phủ thân mến, khi các bạn chờ đợi nguồn cung cấp Covishield, tôi mong các bạn kiên nhẫn”.

Tuy nhiên, trong một thông báo ngày 20-9 vừa qua, “ông hoàng vaccine” cho biết, bắt đầu từ tháng 12-2021, SII sẽ cung cấp 220 triệu liều vaccine/tháng, điều này cho phép giải quyết tồn đọng hàng tỷ liều xuất khẩu. Trả lời phỏng vấn trên kênh truyền hình CNBC TV18, CEO Adar Poonawalla nói: “Đầu năm nay, chúng tôi ước tính rằng, vào tháng 6 hoặc tháng 7, chúng tôi sẽ sản xuất một số lượng vaccine nhất định, khoảng 100 triệu liều/tháng. Dựa trên sự gia tăng của làn sóng dịch thứ hai và sự hỗn loạn mà Ấn Độ đang phải đối mặt, chúng tôi quyết định tạm dừng xuất khẩu để giúp đỡ người dân trong nước. Tuy nhiên, chúng tôi đã hợp tác với Biocon-công ty dược phẩm lớn nhất Ấn Độ để hạn chế sự gián đoạn nguồn cung vaccine cho thế giới”.

Theo ông Poonawalla, hiện nay, gần 47% dân số Ấn Độ đã tiêm một liều vaccine và đến tháng 12 tới, con số này sẽ được thay đổi rõ ràng. “Tôi nghĩ rằng vào tháng 12, bạn sẽ thấy sự thay đổi đó, thậm chí còn mạnh mẽ hơn. Chúng tôi sẽ cung cấp 200 triệu liều vaccine mỗi tháng, đó là những gì các nước đã đặt hàng và chúng tôi đang trên đường thực hiện”, ông Poonawalla nói với các phóng viên.

Cuộc sống mơ ước

Với những nỗ lực phủ vaccine trên diện rộng, Adar Poonawalla đã nhận được nhiều giải thưởng kinh doanh và từ thiện. Năm 2016, Tạp chí GQ xếp Adar Poonawalla vào danh sách 50 thanh niên có ảnh hưởng nhất ở Ấn Độ, đồng thời trao giải “Nhà từ thiện của năm”, tặng danh hiệu “ông hoàng vaccine”... Năm 2017, CEO SII được trao giải thưởng “Nỗ lực nhân đạo” tại Lễ trao giải Hall of Fame Awards (tạm dịch: Giải thưởng Đại sảnh danh vọng), đồng thời được CNN-News19 vinh danh “Doanh nhân Ấn Độ của năm”.

“Ông hoàng vaccine” Adar Poonawalla cùng gia đình nhỏ của mình. Ảnh: Getty

CEO Poonawalla còn được trao giải thưởng “Lãnh đạo doanh nghiệp của năm” và giải thưởng CNBC châu Á về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong năm 2018. Năm 2020, CEO Poonawalla lọt vào danh sách “40 under 40” dành cho những tỷ phú "U40" do Tạp chí Fortune bình chọn. Việc Poonawalla lọt vào danh sách "100 người có ảnh hưởng nhất thế giới" ở hạng mục “Người tiên phong” đã góp phần đưa tên tuổi của ông nói riêng, SII nói chung lên tầm quốc tế.

Dưới sự điều hành của gia tộc Poonawalla, trong 55 năm tồn tại, SII đã cung cấp hàng tỷ liều vaccine đến 171 quốc gia và cứu sống vô số người. Ngày nay, SII là “xương sống” của COVAX nhằm cung cấp vaccine cho các nước nghèo. Thành công trong việc sản xuất vaccine đã khiến Adar Poonawalla và gia đình ông trở nên giàu có một cách nhanh chóng với khối tài sản ước tính 15 tỷ USD, theo Times of India.

Trong dinh thự mang tên Lincoln ở Mumbai, nơi trước đây từng là Đại sứ quán Mỹ tại Ấn Độ và được mua lại với giá cao ngất ngưởng 113 triệu USD, “ông hoàng vaccine” Adar Poonawalla đang lưu giữ nhiều bộ sưu tập có giá trị khổng lồ. Trong số đó có thể kể đến bộ sưu tập tranh của các họa sĩ thiên tài, như: Picasso, Dalí, Rembrandt và Rubens hay bộ sưu tập 35 chiếc xe hơi sang trọng, trong đó có nhiều chiếc Ferrari, Bentley và Rolls-Royce. Nơi ở chính của gia đình Poonawalla là dinh thự rộng lớn với tên gọi Adar Abad ở thành phố Pune, bang Maharashtra. Dinh thự này được thiết kế theo phong cách kiến trúc châu Âu đặc trưng, với những chiếc cột khổng lồ, trần nhà cao được trang trí bằng đèn chùm lộng lẫy, sàn nhà lát đá cẩm thạch Italy... Và với nhu cầu liên tục về vaccine, gia tộc Poonawalla có lẽ vẫn sẽ tiếp tục việc mở rộng di sản của mình.

HOÀNG ĐAN