Đây là diễn biến căng thẳng mới nhất liên quan tới “cuộc chiến” tàu chở dầu giữa Anh và Iran, vốn đang đẩy nước Anh vào một tình thế khó xử và có rất ít sự lựa chọn.
Đối với Anh, tự do hàng hải là vấn đề không thể thỏa hiệp. Sau hàng chục năm cắt giảm chi phí quân sự, Anh dường như không còn khả năng hoạt động độc lập để bảo vệ tàu, thuyền của mình qua lại ở vùng Vịnh. Việc phối hợp với đồng minh Mỹ xem ra có thể là một phương án, vì dù sao Mỹ cũng đã chủ động đề xuất về việc này trước với Anh. Tuy nhiên, lựa chọn bắt tay với đồng minh không hẳn là dễ dàng với London. Mỹ từng đề xuất Anh sử dụng các tài sản của Mỹ để hỗ trợ việc đi lại của tàu, thuyền Anh trên vịnh Ba Tư trước khi Iran bắt giữ tàu Stena Impero treo cờ Anh hôm 19-7. Nhưng khi đó, Chính phủ Anh tỏ ra thờ ơ và không có bất kỳ hồi đáp nào. 
Nhưng hiện nay, khi ở vào thế kẹt với Iran liên quan tới các vụ bắt giữ tàu của nhau, London dường như không còn lựa chọn nào khác, kể cả bắt tay với Mỹ. Ngoại trưởng Anh Jeremy Hunt cho biết, Anh có thể làm việc với Mỹ về cách tiếp cận trong vấn đề này, dù hai nước có quan điểm khác nhau liên quan tới Thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015. 
London cũng đã có các cuộc thảo luận mang tính xây dựng với một số quốc gia trong 48 giờ qua về việc thành lập một phái bộ hàng hải do châu Âu dẫn đầu. 
Nếu bắt tay với Mỹ để bảo đảm an ninh hàng hải vùng Vịnh, Anh sẽ trở lại với cách tiếp cận truyền thống trong quan hệ với đồng minh Washington, đó là sử dụng sức mạnh của Mỹ cho những mục đích được Anh coi là tốt. Bản ghi nhớ của Văn phòng Đối ngoại Anh từ năm 1944 đã viết rõ rằng: “Mục đích của chúng ta là tận dụng sức mạnh của Mỹ cho những mục đích mà ta coi là tốt”.
Tuy nhiên, thời gian qua, London đã có những thay đổi trong hợp tác với Mỹ liên quan tới vấn đề an ninh. Bởi “cái gì cũng có cái giá của nó”. Sau mỗi lời mời hợp tác hỗ trợ an ninh luôn là những điều kiện kèm theo của Washington, vốn thường không dễ chấp nhận với bất kỳ đối tác nào. Anh lo ngại việc Mỹ tuyên bố Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) là tổ chức khủng bố và Washington có thể sẽ đòi Anh cũng sẽ phải bày tỏ quan điểm giống như vậy. Điều nữa mà London quan ngại khi hợp tác với Mỹ đó là nước Anh có thể bị cuốn vào cuộc chiến ngoài ý muốn với Iran. Cho dù hiện nay, khả năng Tổng thống Donald Trump phát động một cuộc chiến chống Iran là khó xảy ra, nhưng người ta chưa biết phía trước là gì bởi xung quanh tổng tư lệnh của Mỹ có không ít các nhân vật “diều hâu”. Về phần Iran, nước này cũng đã cảnh báo Anh đang bị lôi kéo vào cuộc chiến ở khu vực, trong khi Anh đang xem xét các biện pháp đáp trả Iran vì giam giữ tàu chở dầu của nước này. 
Anh cũng không thể đoán biết được mình sẽ phải làm những gì khi Mỹ dẫn dắt các chiến dịch an ninh hàng hải ở vùng Vịnh. Bộ trưởng Quốc phòng Anh Tobias Ellwood nhận định: “Kế hoạch này không thể chỉ đơn giản là hộ tống từng tàu Anh” trên vùng Vịnh. 
Rõ ràng, Anh không hề muốn đánh đổi độc lập, tự chủ trước Washington để có được việc bảo đảm tự do hàng hải ở vùng Vịnh. Bộ trưởng Quốc phòng Anh thừa nhận lực lượng hải quân của Anh “quá nhỏ để bảo vệ lợi ích của chúng ta trên toàn cầu”. Ông nói: “Nếu chúng ta muốn tiếp tục duy trì vai trò của mình trên trường quốc tế, hãy ghi nhớ rằng các mối đe dọa đang thay đổi. Mọi điều đang xảy ra nằm ngay dưới ngưỡng của một cuộc chiến toàn diện”. Bộ trưởng Quốc phòng Anh kêu gọi đầu tư nhiều hơn vào quốc phòng, bao gồm cả lực lượng hải quân Hoàng gia. 
Cái giá của độc lập và tự do không bao giờ là rẻ. Thông điệp của Bộ trưởng Quốc phòng Anh là rất rõ ràng: Thay vì trông chờ sự hỗ trợ từ bên ngoài để bị phụ thuộc, hãy tự bảo vệ chính mình bằng cách tăng cường độc lập và tự chủ về quốc phòng, an ninh.
MAI NGUYÊN