Lâu nay, người ta thường tách bạch khái niệm tâm và tài. Điều này đôi khi khiến cho chúng ta không nhận thấy mối quan hệ biện chứng giữa hai thành tố đó. Đặc biệt, trong hoạt động lãnh đạo, chữ “tâm” là lòng trong sáng, không tơ hào vụ lợi, vì hạnh phúc của nhân dân mà cống hiến hết mình, nhất là những con người sống có lý tưởng đã giơ tay thề trước Ðảng, nguyện hy sinh phấn đấu hết mình cho sự nghiệp chung. Người như thế, thì dù “tài” còn hạn chế nhưng nhất định sẽ thu phục nhân tâm, nhận được sự tin tưởng, quy tụ, đoàn kết được mọi người và do đó mà hoàn thành được trách nhiệm lãnh đạo.
Năm 1961, tại Hội nghị chuyên đề sinh viên quốc tế họp ở Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh kể: “Về văn hóa: Tôi chỉ học hết lớp tiểu học... Về hiểu biết phổ thông: Năm 17 tuổi, tôi mới thấy ngọn đèn điện lần đầu tiên, 29 tuổi mới nghe rađiô lần đầu tiên”. Nhưng Bác là lãnh tụ thiên tài của dân tộc, được cả thế giới công nhận. Từ đó cho thấy, với người lãnh đạo, “chữ tâm kia mới bằng ba chữ tài”, cái tài của người lãnh đạo chỉ xuất hiện, phát tiết khi người đó có tâm.
Gần đây, nhân kỳ đại hội đảng các cấp, có ý kiến cho rằng: “Ông này thiếu đức, nhưng có tài, nên vẫn được “chiếu cố” đưa vào cấp ủy”. Tôi tự hỏi: Một người có tài thì việc làm của anh ta phải mang lại lợi ích cho cả tập thể. Nếu cái “tài” ấy chỉ mang lại “lợi ích” cho nhóm của anh ta không thôi, còn gây hại cho tập thể, ai dám bảo đó là tài?
Trong mọi lĩnh vực của đời sống, tâm-tài của một người đã quan hệ chặt chẽ thì trong hoạt động lãnh đạo, vai trò quyết định của cái tâm thể hiện rất rõ ràng. Nếu cái tâm bị tha hóa, cái tài cũng sẽ lụi tàn. Cái tâm sáng sẽ nâng cánh tài năng lãnh đạo, và ngược lại, tài năng lãnh đạo được mài giũa, kiểm nghiệm qua thực tiễn sẽ giúp củng cố, làm vững chắc thêm cái tâm trong mỗi người.
TRẦN HOÀI