Ông còn nhớ đầy đủ tên xã, huyện, tỉnh của hàng chục đồng đội cùng đại đội, tiểu đoàn đã một thời chung chiến hào Đường 9-Nam Lào năm 1971... Và khi nhắc đến chuyện một số thanh niên hiện nay không muốn nhập ngũ, Đại tướng Phùng Quang Thanh cho rằng đó là điều bình thường, vì môi trường quân sự ở thời nào cũng rất nhiều gian khổ, hiểm nguy. Ông chia sẻ, quy luật của tình đồng chí, đồng đội đi từ “phải” đến “thích”; theo đó, từ chỗ thanh niên phải nhập ngũ thì trách nhiệm các đơn vị quân đội là xây dựng môi trường văn hóa quân sự đáng sống, để quân nhân được rèn luyện, trưởng thành, dần dần sẽ yêu quý quân đội, trở thành những con người mới “thắm nghĩa đồng chí, thắm tình đồng đội”.
“Hiền dữ phải đâu là tính sẵn/ Phần nhiều do giáo dục mà nên”-câu thơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định vai trò của giáo dục. Càng nghĩ càng thấy sự sâu sắc trong câu thơ giản dị này. Tình đồng chí, đồng đội của các thế hệ Bộ đội Cụ Hồ luôn luôn sâu nặng, nhưng tình cảm đó không tự nhiên mà có. Nó đến từ sự đồng cam cộng khổ trong quá trình thực hiện nhiệm vụ thiêng liêng của người lính trước nhân dân và Tổ quốc; nó được vun đắp bởi sự chăm lo, giáo dục thường xuyên, liên tục của cấp ủy, chỉ huy các đơn vị.
Ngày 22-12 năm nay, tôi nhận được lời mời đến dự buổi gặp mặt bạn chiến đấu của cựu chiến binh trên nhiều chiến trường, như: B2, B3, B5... Một cựu chiến binh B3 đã viết: “Tây Nguyên ơi, ai một lần qua đó/ Suốt cuộc đời mắc nợ, nhớ thương nhau”. Chứng kiến những cuộc gặp gỡ nồng thắm ân tình bao giờ cũng có những câu chuyện một thời “chia nhau cái chết”, bên cạnh những nụ cười là những giọt nước mắt... Tôi hiểu sâu hơn chữ tình của người lính đến từ đâu!
NGUYỄN HỒNG