Phần lớn người mua xổ số (và biến tướng của nó như lô đề) “đều như vắt chanh” mỗi ngày, đều là dân nghèo. Càng nghèo, họ càng mơ mộng đổi đời bằng trúng số. Thậm chí, ngay cả khi biết rõ cơ hội trúng số độc đắc là vô cùng nhỏ bé thì người ta vẫn mua, vì thà bỏ ra một chút tiền để hy vọng còn hơn là không còn chút hy vọng gì. Cho nên, số tiền trúng thưởng càng lớn, người mua càng nhiều, xác suất trúng thưởng nhỏ lại nhưng người mua vẫn ham. Theo trang history.com, vào khoảng giữa thế kỷ 19, nước Pháp đã phải ngưng chương trình xổ số quốc gia vì cho rằng đây là chương trình bóc lột người nghèo.
Ở nước ta, có những vùng rất nghèo như miền Tây Nam Bộ thì các công ty xổ số lại “ăn nên làm ra” tới mức có người gọi nơi đây là nền “kinh tế vé số”. Một số tỉnh thì nguồn thu từ hoạt động kinh doanh xổ số chiếm tới 30-40% tổng thu ngân sách. Như Bạc Liêu, tổng thu ngân sách năm 2019 đạt 3.183 tỷ đồng thì hoạt động xổ số đã đóng góp 1.346 tỷ đồng. Các tỉnh phía Bắc, hoạt động kinh doanh xổ số không sôi nổi như phía Nam nhưng người nghèo lại tham gia lô đề, cờ bạc khá nhiều.
Kinh doanh xổ số tạo ra việc làm, thu nhập cho một bộ phận không nhỏ người lao động, đồng thời cũng là kênh huy động vốn cho công cuộc kiến thiết đất nước. Nhưng nhìn chung, đây là hoạt động kinh doanh không tham gia chu trình tạo ra của cải vật chất nên về lâu dài, Nhà nước phải có kế hoạch phát triển phù hợp. Các công ty xổ số càng ngày càng nhiều chiêu trò hấp dẫn người nghèo, vì vậy rất cần có sự tuyên truyền, giáo dục thích hợp để người nghèo tiết chế thói quen “mua hy vọng”. Một chi tiết nhỏ nhưng có mối liên hệ mật thiết đến chiến lược xóa đói, giảm nghèo ở nước ta.
THANH HÀ