Học tiếng bản xứ để hiểu văn hóa bản xứ

Hãy nhìn vào đội hình Tottenham vượt qua Ajax ở bán kết lượt về Champions League: Lloris, Trippier, Vertonghen, Alderweireld, Rose, Sissoko, Wanyama, Alli, Eriksen, Son, Lucas. Còn đây là đoàn quân ra sân trong chiến thắng Barca 4-0 ở Anfield: Alisson, Alexander-Arnold, Matip, Van Dijk, Robertson, Henderson, Fabinho, Milner, Shaqiri, Mane, Origi. Nhìn vào đội hình xung trận, dễ dàng nhận thấy số cầu thủ người Anh của Tottenham lẫn Liverpool chỉ đếm trên đầu ngón tay.

Có thời điểm Arsenal, Tottenham ra sân trong đội hình không có cầu thủ người Anh nào. Tottenham là tập hợp của các cầu thủ Bỉ, Pháp, Hàn Quốc, Brazil, Tây Ban Nha, Argentina, Hà Lan, Kenya, Colombia, Bờ Biển Ngà (không tính nhóm cầu thủ người Anh), nếu họ không chịu khó học tiếng Anh thì họ sẽ “gáy” cho nhau hiểu thế nào đây? Bằng không, đội bóng phải thuê gần chục trợ lý ngôn ngữ, để Pochettino có thể truyền tải thông điệp cho cầu thủ.

Trong thế giới bóng đá ngày nay, huấn luyện viên (HLV) chuyên nghiệp phải biết tiếng Anh. Ancelotti khi cầm quân ở Chelsea có phóng viên Italy hỏi bằng tiếng mẹ đẻ trong buổi họp báo, HLV trưởng Chelsea lập tức đề nghị: “Làm ơn hãy hỏi bằng tiếng Anh”.

leftcenterrightdel
Hiểu được văn hóa bóng đá Anh đã giúp HLV Klopp (bên trái) và Pochettino thêm phần thành công ở Premier League.Ảnh: UK

Klopp sang Liverpool cũng học tiếng Anh, Pochettino cũng vậy và thuyền trưởng của Arsenal Emery cũng thế. Tất cả bọn họ đều hiểu nếu không chịu khó giao tiếp với cầu thủ bằng ngôn ngữ quốc tế phổ biến (ở đây có thể là tiếng Anh, Pháp, Tây Ban Nha, Latin), cơ hội bật sới sẽ tăng cao.

Không chỉ là biết nhiều ngoại ngữ, ở Ngoại hạng Anh, các cầu thủ phải thực sự hiểu văn hóa của bóng đá Anh quốc, văn hóa của từng câu lạc bộ. HLV Ferguson từng bảo: “Veron là cầu thủ giỏi nhưng cậu ta không thể hòa nhập với chúng tôi vì cậu ta không hiểu văn hóa ở MU”.

Các cầu thủ Trung Quốc, Arab rất khó thành công khi ra nước ngoài thi đấu bởi họ không chịu học tiếng Anh. Họ thường cho rằng tiếng mẹ đẻ của mình là nhất. Với rào cản ngôn ngữ, đã đủ để chặn cầu thủ hòa nhập với đội bóng. Để vượt qua rào cản này, một số cầu thủ thông minh có thể dùng ngôn ngữ cơ thể, nói tiếng Anh bồi, dùng ngôn ngữ của bóng đá… nhưng tựu trung lại, toàn đội phải tìm cho ra được một ngôn ngữ chung để tiện cho việc sinh hoạt, luyện tập. Không thể trên sân cứ có 6-7 trợ lý ngôn ngữ chạy theo HLV để truyền đạt ý tưởng tới các cầu thủ. Ancelotti khi sang Anh lập nghiệp đã gấp rút học tiếng Anh trong 3 tháng. Sang Real Madrid, ông học tiếng Tây Ban Nha trong 6 tháng và ở PSG, ông học tiếng Pháp cũng trong nửa năm. Ancelotti bảo: Làm việc ở những đội bóng lớn như Chelsea, PSG, Real Madrid, Bayern Munich thì rào cản ngôn ngữ là điều hiển nhiên. Khi tôi nhận lời dẫn dắt một đội bóng nước ngoài nào đó, việc đầu tiên của tôi là học ngoại ngữ. Tôi không có năng khiếu về ngoại ngữ nhưng bù lại, sự chăm chỉ đã giúp tôi tiếp thu rất nhanh những bài giảng của giáo viên ngôn ngữ. Cần thiết, tôi có thể vừa huấn luyện vừa học ngoại ngữ. Khi tôi cầm quân ở PSG, có người bảo tôi vất vả quá, là HLV trưởng, ông có quyền yêu cầu phiên dịch. Không sai, nhưng làm vậy thì tôi đã tự đóng hàng rào ngăn cách tôi và các cầu thủ. Tôi cần phải giao tiếp với cầu thủ, cánh phóng viên, người hâm mộ bằng tiếng bản xứ. Tôi đã nhiều lần cam kết với chính bản thân rằng mình phải học ngoại ngữ chăm chỉ hơn. Tôi luôn xác định học ngoại ngữ rất quan trọng vì đây là một cách thức để thấu hiểu văn hóa của đội bóng, của vùng đất mà bạn đến lập nghiệp”.

Ngoại lệ

Có một thực tế là rất ít cầu thủ Anh quốc thi đấu thành công bên ngoài xứ Sương mù. Phải rất khó khăn, người hâm mộ mới có thể kể tên một vài cầu thủ, đại loại như Beckham, Bale chẳng hạn. Nhưng đây lại là hai trường hợp khá lười học ngoại ngữ mà chỉ có tài năng chơi bóng thiên bẩm mới giúp họ hòa nhập được vào đội bóng mới. Rất trùng hợp, cả hai đều đầu quân cho Real Madrid. Ngày mới đến sân Bernabeu, Beckham đã bị hậu vệ Carlos chơi cho một vố. Số là Beck nhờ hậu vệ cánh người Brazil này dạy cho một vài câu chào hỏi xã giao tiếng Tây Ban Nha. Carlos nhiệt tình dạy, nhưng lại dạy toàn chửi tiếng lóng khiến Beck ngượng đỏ mặt sau một số buổi họp báo.

Cầu thủ người xứ Wales - Bale thì trong mùa giải đầu tiên nhất định không chịu học tiếng Tây Ban Nha. Anh ta bảo với HLV Ancelotti rằng: “Tôi và ông có thể trao đổi với nhau trên sân tập bằng tiếng Anh cũng được cơ mà”.

Đôi khi trong một số trường hợp, HLV buộc phải thỏa hiệp với cầu thủ. Chẳng có điều khoản trong hợp đồng nào yêu cầu cầu thủ phải học tiếng Anh, tiếng địa phương khi gia nhập đội bóng mới. Với Bale, anh ta nhất quyết không chịu học tiếng Tây Ban Nha và đến giờ chỉ bập bẹ được vài từ.

Ancelotti có đưa ra lựa chọn thế này: “Nếu phải chọn giữa một tiền đạo thường xuyên ghi bàn vào cuối tuần, và một cầu thủ chăm chỉ học ngoại ngữ, thì tôi phải chọn vế đầu. Đôi khi, một cầu thủ vẫn vẹn nguyên giá trị trên sân mà không cần tới lời nói. Điều HLV cần là cầu thủ ghi bàn, phòng ngự tốt, mang lại chiến thắng, danh hiệu cho đội bóng và giữ cho ghế của HLV trưởng không bị lung lay”.

Theo phe Premier League

Trong thời gian Ancelotti làm HLV trưởng Milan (từ 2001 đến 2009), các cầu thủ ngoại quốc đến với sân San Siro đều chịu khó học tiếng Italy, chứ tiếng Anh không phải ngôn ngữ phổ biến ở đây. Khi Ancelotti sang PSG, ông nhận thấy các cầu thủ Pháp chỉ nói tiếng Pháp, họ không chịu học ngôn ngữ nào khác. Có vẻ như ngay cả khi xuất ngoại, thì họ cũng chỉ nói tiếng Pháp mà thôi.

Khi Ancelotti trả lời phỏng vấn, hàm ý ám chỉ các cầu thủ Pháp lười học ngoại ngữ thì ông bị cho là nói xấu bóng đá Pháp, nói xấu PSG. Thậm chí có dư luận còn nâng cao quan điểm, cho rằng Ancelotti đang phân biệt chủng tộc.

Guardiola, trong một bài phỏng vấn mới nhất trên Dailymail, đã phân tích vì sao Barca và Ajax dừng chân ở bán kết Champions League năm nay: “Barca cũng như các đại diện La Liga khác cực kỳ chú trọng tới việc kiểm soát bóng. Ở Barca hay Real Madrid, cầm bóng ít hơn đồng nghĩa là đẳng cấp kém. Ajax thì cuốn vào lối đá tổng lực của chính mình. Họ tận hiến cho lối đá truyền thống của CLB mà lẽ ra họ phải đá chậm, thậm chí là câu giờ trước Liverpool. Ngoại hạng Anh pha trộn nhiều nền bóng đá. Cầu thủ đến từ tứ xứ, HLV cũng vậy nên người Anh đã tìm ra cách khắc chế bóng đá Đức, Pháp, Tây Ban Nha, Italy… ở tầm CLB dựa trên đội quân đánh thuê tinh nhuệ. Rõ ràng các đội bóng ở Anh đều ra trận với tinh thần máu lửa, thi đấu hết mình tới giây cuối cùng. Họ không chấp nhận việc đóng kịch, ăn vạ, càng không thích chơi tiểu xảo”.

Đồng quan điểm với Guardiola, HLV Pochettino cho rằng nếu xảy ra “chiến tranh bóng đá”, ông sẽ theo phe Premier League. Chiến lược gia người Argentina cho rằng: “La Liga ưa thích sự màu mè. Premier League đặt tính hiệu quả lên hàng đầu. Rất khó để nói về sự chuyên nghiệp nhưng nếu các đồng nghiệp ở Tây Ban Nha thắc mắc tôi về chuyện này, tôi sẽ mời họ đến thăm Tottenham Stadium, họ sẽ hiểu thế nào là sự chuyên nghiệp ở Tottenham và Premier League. Các cầu thủ ở Ngoại hạng Anh vào trận có xu hướng chơi như chiến binh. Còn cầu thủ Tây Ban Nha và La Liga chơi theo kiểu nghệ sĩ. Hiểu được cách thức chơi bóng, văn hóa của đội bóng

Tottenham, văn hóa của bóng đá Anh là điều vô cùng quan trọng với tôi. Các cầu thủ ở Ngoại hạng Anh nếu ăn vạ trên sân như Neymar sẽ bị coi là trò hề”.

Ngày mới gia nhập Chelsea, Drogba cũng là một chuyên gia ăn vạ. Các cầu thủ Chelsea ức chế lắm và đội trưởng Terry đã phải giải thích cặn kẽ cho cầu thủ người Bờ Biển Ngà này hiểu chuyện. Được đàn anh Terry giải thích kỹ càng, Drogba ngộ ra thế nào là văn hóa bóng đá Anh và nhanh chóng thay đổi lối chơi.

Điều này giải thích vì sao nếu Neymar đồng ý gia nhập West Ham, Chelsea vào đầu thập niên này, anh có rất ít cơ hội thành công bởi lối đá của tiền đạo người Brazil này đậm chất nghệ sĩ, và ác thay, anh lại rất hay ăn vạ, giả vờ đau trên sân. Sau trận chung kết Cúp quốc gia Pháp vừa qua, trên đường lên bục nhận giải á quân, Neymar đã thẳng tay đấm một cổ động viên khi bị khiêu khích. Báo chí làm um lên nhưng Neymar chẳng bị sao. Cũng không thấy Liên đoàn Bóng đá Pháp xử vụ này. Trong khi đó, nếu xảy ra trường hợp tương tự ở Cúp FA thì Hiệp hội Bóng đá Anh phạt cầu thủ tới nơi tới chốn. Neymar lộng hành ở PSG bởi tại đội bóng nhà giàu nước Pháp, các ông chủ Arab đã quá nuông chiều Neymar, đặt anh lên cao hơn quyền lợi tập thể và chính cả văn hóa của đội bóng.

Một trong những lý do khiến Neymar rời Barca chẳng phải là sợ lu mờ trước Messi, Suarez mà bởi tiền đạo sinh năm 1992 này không thể chịu được cảnh ăn trưa lúc 15 giờ chiều, ăn tối lúc 22 giờ ở đội bóng Barca. Đấy là ăn tập, còn đi ăn bên ngoài, thì Pique và các cầu thủ Tây Ban Nha thường ăn lúc 23 giờ. Ăn tối vào giờ đấy thì

Neymar lấy đâu thời gian đi bù khú ở các quán bar, vũ trường.

TRUNG GIANG