“Vua sân cỏ” đi đâu?

Những trọng tài bắt tốt từ giải phong trào sẽ dần được đào tạo để đưa lên các giải đấu cao hơn như hạng Nhì, hạng Nhất quốc gia, Cúp quốc gia rồi cao nhất là V-League. 

Tổ chức một trận đấu đã khó, huống chi là cả một giải đấu. Bước vào trận đấu, đội nào cũng quan tâm đến công tác trọng tài. Trọng tài “là cha, là mẹ”, là “vua sân cỏ”, trọng tài bắt tốt, cầu thủ chỉ việc tập trung thi đấu; trọng tài bắt thiên vị, “tiếng còi méo”, cầu thủ và CĐV rất dễ ức chế.

Cầu thủ, đội bóng phản đối trọng tài - hình ảnh quen thuộc của bóng đá nước nhà.

V-League mùa giải 2020 chứng kiến hàng loạt sai lầm của trọng tài. Bóng đá Việt Nam lên chuyên nghiệp được hai thập niên nhưng công tác trọng tài mùa giải nào cũng có vấn đề. Kết thúc giai đoạn 1 V-League 2020, Chủ tịch VPF (đơn vị tổ chức giải đấu) Trần Anh Tú khẳng định: “Chúng ta hỏng về công tác trọng tài từ trước đây. Tới đây, Ban Trọng tài chắc chắn nâng cấp, cải thiện hình ảnh trọng tài. Việc phân công trọng tài cũng phải có sự tính toán hợp lý. Đây là cả quá trình, chứ không thể giải quyết được ngay”.

Đấy là ông Tú nói để xoa dịu dư luận chứ việc trọng tài, cá nhân ông hay VPF muốn can thiệp cũng khó.

Đến giai đoạn 2 mùa giải V-League 2020, trọng tài vẫn mắc nhiều lỗi tai hại. Đau khổ nhất là Nam Định, khi đội bóng này bị trọng tài thổi sai tới 8 lần trong mùa giải, chút nữa phải xuống hạng.

Trọng tài Dương Mạnh Hùng, từng được giải “còi vàng”, người được giới trong nghề và bóng đá nước nhà công nhận là “trọng tài đạn bắn không thủng”, người dám đưa ra các quan điểm của mình về vấn đề trọng tài, về bóng đá Việt Nam đã trải lòng với phóng viên Báo Quân đội nhân dân Cuối tuần: “Dù nghỉ đã lâu nhưng tôi luôn đau đáu về công tác trọng tài. Theo tôi, mùa giải V-League 2020, trọng tài mắc nhiều sai lầm, khán giả, đội bóng mất niềm tin ở giới trọng tài. Tôi không đồng ý với cách giải thích của anh Trần Anh Tú, anh Dương Văn Hiền (Trưởng ban Trọng tài-PV) khi các anh cho rằng năm nay công tác trọng tài khó khăn, nhiều người lớn tuổi, rồi có người bị chấn thương, nhưng trọng tài ở mình có hàng trăm, hàng nghìn người... chúng ta phải có dự trù chứ. Anh Dương Văn Hiền đã xin lỗi nhưng tôi cho rằng anh xin lỗi cho xong. Vì sao Nam Định bị bắt sai tới 8 lần, trong đó có 2 trận ở giai đoạn 2 V-League 2020 liên quan đến việc xuống hạng? Đúng ra, anh Dương Văn Hiền phải cử Phó trưởng ban Trọng tài hay giám sát trọng tài có bản lĩnh làm việc tại những trận đấu có Nam Định”.

Trên các phương tiện truyền thông, ông Dương Văn Hiền thừa nhận: “Thời gian qua, lực lượng trọng tài có nhiều sai sót khi điều hành trận đấu, với tư cách trưởng ban, tôi nhận thấy mình có trách nhiệm và sẽ cố gắng làm sao cho công tác trọng tài tốt lên trong giai đoạn sắp tới. Tôi, với tư cách Trưởng ban Trọng tài, xin lỗi đội Nam Định về sai sót của trọng tài. Tôi khẳng định đó là sai sót về con người chứ không vì gì khác”.

Ông Hiền xin lỗi Nam Định khi mùa giải trước chưa kết thúc. Khi đội bóng thành Nam tiếp tục phải nhận những kết quả bất lợi từ sai lầm của trọng tài thì ông Hiền lại tiếp tục điệp khúc: “Chẳng may sai sót xảy ra đành chịu thôi. Sai sót của trọng tài không thể biết trước được, bóng đá thế giới cũng luôn như vậy nhưng ở Việt Nam bị đánh giá nhiều hơn. Chẳng may sai sót lại lọt đúng vào trận đấu của Nam Định cũng khổ, chúng tôi muốn giải thích sao cũng khó”.

Kể từ ngày ông Dương Văn Hiền thay ông Nguyễn Văn Mùi làm Trưởng ban Trọng tài, công tác trọng tài và chất lượng trọng tài ở các sân chơi chuyên nghiệp không có nhiều biến chuyển. Những sai sót của trọng tài lặp đi lặp lại nhiều lần và cũng giống như người tiền nhiệm, ông Hiền liên tục bị yêu cầu... từ chức. Nhưng giống như người đàn anh, ông Hiền thách đố: “Ai đảm đương được vị trí của tôi, tôi từ chức ngay”.

Ông Hiền dám công khai thách thức dư luận vì ông biết “dây” của mình quá chắc, có mối liên quan mật thiết tới lãnh đạo ở VFF, VPF và các đội bóng. Bầu ra Trưởng ban Trọng tài là việc của Ban chấp hành VFF, mà Ban chấp hành VFF thường là người đứng đầu các đội bóng.

Theo tác giả, trọng tài thường sai về chuyên môn, sai vì tư tưởng; cái sai mà giờ “vua sân cỏ” hay mắc phải là không tháo bỏ được những mối liên hệ với các “kênh” quanh mình. Trọng tài muốn làm vừa lòng nhiều người vì những mối quan hệ phía sau hậu trường, dẫn đến việc không được độc lập làm nhiệm vụ.

Theo “còi vàng” Dương Mạnh Hùng: “Trọng tài muốn phát triển phải có tính độc lập, khách quan khi làm nhiệm vụ. Từ đầu thập niên 2000, khi tôi thổi V-League thì áp lực cực nhiều. 2/3 những trận tôi làm có người của đội bóng đặt thẳng vấn đề với tôi trước trận. Nhưng tôi cho rằng trọng tài cứ độc lập đi, bản lĩnh vào, bước vào sân làm nhiệm vụ không nhìn lên khán đài, không nhìn các ông bầu. Cái gì cũng có giá của nó. Tôi đã luôn cam kết với chính mình: Nếu trận sau không được thổi nữa thì mình được thanh thản. Còn khi mình thể hiện được trình độ thì người ta cũng cần mình”.

Giai đoạn 2005-2006 là quãng thời gian đầy khó khăn nhưng cũng hết sức thú vị với “còi vàng” Dương Mạnh Hùng. Hồi đó, mỗi khi Hoàng Anh Gia Lai-Đồng Tâm Long An gặp nhau, chọn trọng tài nào điều khiển trận đấu đủ khiến lãnh đạo VFF phải đau đầu. Nhiều cái tên được đưa ra nhưng các bên liên quan đều “lắc”; cuối cùng, cái tên luôn được chọn là Dương Mạnh Hùng. Sau này, HLV Calisto từng nói thẳng với trọng tài Dương Mạnh Hùng: “Nếu không có ông thổi thì chúng tôi không bao giờ vô địch”. Kể cả lãnh đạo, HLV đội thua trận cũng trân trọng trọng tài Dương Mạnh Hùng: “Cảm ơn em! Bắt tốt đấy em!”.

Luận bàn chuyện trọng tài cùng tôi, ông Dương Mạnh Hùng cho rằng: “Trọng tài muốn không bị áp lực thì đừng cầm tiền. Cầm rồi há miệng mắc quai. Nếu tôi có sai, tôi tin chắc rằng đội bóng, khán giả, lãnh đạo VFF... vẫn tin tưởng tôi, chứ không thể sai mãi như trọng tài bắt Nam Định, sai tới 8 lần trong mùa giải trước được. Khi mình được giao nhiệm vụ “cầm cân nảy mực” thì không phải chiều ai cả”. Ông Hùng trải lòng với tôi như vậy vì cựu “còi vàng” cho hay: “Hồi tôi mới lên bắt V-League, có một trọng tài đàn anh bảo: “Mày tốt về chuyên môn nhưng không biết chiều ý lãnh đạo cũng khổ”. Kể chuyện cũ với tôi, ông Hùng kết luận: “Uy tín sinh ra từ niềm tin, niềm tin sinh ra từ chuyên môn. Trọng tài có chuyên môn tốt, đạo đức tốt thì quăng vào đâu cũng làm được việc, cũng thể hiện được bản lĩnh”.

Bài và ảnh: MINH NHI