Sức nóng của nhân vật và diễn viên PTH

Nếu như những năm trước, những nhân vật “hot” của phim điện ảnh luôn áp đảo PTH trong thị hiếu công chúng, thì hiện nay, PTH đã có cuộc bứt phá mạnh mẽ với một loạt tác phẩm đình đám. Sức hấp dẫn từ những bộ PTH này giúp những diễn viên thủ vai nhân vật có số phận đặc biệt nhanh chóng nổi tiếng. Họ xuất hiện dày đặc trên truyền thông, các sản phẩm quảng cáo và mạng xã hội.

Quay lại xa hơn một chút để có sự so sánh, khẳng định sự bứt phá mạnh mẽ của PTH. Năm 2017, PTH đánh dấu sự khởi sắc với hai bộ phim dài tập dựa trên format của nước ngoài là “Người phán xử” và “Sống chung với mẹ chồng”. Dù hai bộ phim này gây sốt khán giả truyền hình, nhưng nếu so với địa hạt điện ảnh thì năm 2017, điện ảnh vẫn chiếm ưu thế hơn với hàng loạt bộ phim ăn khách, “cháy” phòng vé, như: “Em chưa 18”, “Cô Ba Sài Gòn”, “Cô gái đến từ hôm qua”, “Đảo của dân ngụ cư”… Tuy nhiên, trong năm 2018 thì ưu thế này dần đảo ngược. Thừa thắng xông lên từ “Người phán xử”, “Sống chung với mẹ chồng” trước đó, các đạo diễn PTH trong Nam, ngoài Bắc đã có những vụ mùa bội thu với rất nhiều bộ PTH chất lượng. Kết quả thống kê từ công cụ tìm kiếm google vừa công bố cho thấy, trong những từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất tại Việt Nam trong năm 2018, tên và nhân vật của các bộ PTH ăn khách luôn nằm ở tốp đầu. Tiêu biểu nhất phải kể đến những bộ phim dài tập: “Quỳnh búp bê”, “Gạo nếp gạo tẻ”, “Ngày ấy mình đã yêu”, “Đánh tráo số phận”, “Mộng phù hoa”, “Cả một đời ân oán”… Trong số những từ khóa PTH được tìm kiếm nhiều nhất trên công cụ google hiện nay, hai cái tên nổi bật nhất là “Quỳnh búp bê” (14.600.000 kết quả trong 0,25 giây) và “Mr. Cần Trô” (54.400.000 kết quả trong 0,43 giây).

leftcenterrightdel
Cảnh trong phim “Quỳnh búp bê”. Ảnh do nhà làm phim cung cấp

“Quỳnh búp bê” là bộ PTH ăn khách nhất năm 2018, do NSƯT Mai Hồng Phong đạo diễn, kịch bản của nhóm tác giả: Phạm Kim Ngân, Đặng Minh Châu, Mai Việt, Nguyễn Thu Thủy. Phim phản ánh về đề tài mại dâm sau khi một số diễn viên, người mẫu, người dẫn chương trình truyền hình dính nghi án bán dâm, làm “nóng” dư luận truyền thông một thời gian dài. Nhóm tác giả kịch bản triển khai ý tưởng từ câu chuyện có thật của một cô gái mại dâm để làm nên một tác phẩm PTH hấp dẫn. Sau thành công vượt mong đợi từ 28 tập, nhà sản xuất đã làm thêm “Quỳnh búp bê ngoại truyện” và đang triển khai phần 2, sẽ công chiếu vào cuối năm nay. Chạm đến đề tài nhạy cảm, quy tụ dàn diễn viên đang ăn khách, thực hiện các cảnh quay nóng bỏng, tạo hình nhân vật bắt mắt, hiện đại… “Quỳnh búp bê” được khán giả truyền hình, nhất là giới trẻ đón nhận nồng nhiệt. Vì thế, nhiều diễn viên nam thanh, nữ tú thủ các vai có số phận đặc biệt trên phim đã trở thành hình ảnh được giới trẻ săn đón, tiêu biểu như: Phương Oanh, NSƯT Nguyễn Hải, Thu Quỳnh, Doãn Quốc Đam, Thanh Hương, Hồng Đăng, Minh Tiệp, Việt Anh... Họ xuất hiện liên tục trên truyền thông, quảng cáo và tiếp tục nhận được lời mời từ nhiều đạo diễn, chuẩn bị cho những dự án PTH tiếp theo.

Ở phía Nam, những diễn viên trẻ như Lan Phương, Chí Thiện, Nhan Phúc Vinh, Xuân Nghị… cũng “nổi như cồn” sau khi góp mặt vào những dự án PTH ăn khách. Trong số những gương mặt diễn viên trẻ, sự xuất hiện của Xuân Nghị (vai Đức-Mr. Cần Trô, chàng Cảnh sát giao thông dễ thương và hài hước trong phim “Ngày ấy mình đã yêu”) là trường hợp thú vị nhất. Xuân Nghị được coi là người “nổi tiếng chỉ sau một đêm”, bởi trước khi đóng vai Mr. Cần Trô, anh hầu như chưa tạo được dấu ấn gì trong diễn xuất. Sau vai diễn “đốn tim” fan nữ của mình, Xuân Nghị trở thành nhân tố được săn đón cả trong điện ảnh, PTH, sân khấu, quảng cáo… Anh còn được sắm vai chính trong chương trình “Gala cười Xuân Kỷ Hợi 2019” trên sóng truyền hình quốc gia, diễn xuất bên cạnh những tên tuổi gạo cội của sân khấu hài cả nước.

Theo đà thành công ấy, các đạo diễn, nhà sản xuất PTH tiếp tục phối hợp với các đài truyền hình, nhất là trên sóng VTV, VTC, HTV… thực hiện các dự án PTH dài tập. Đạo diễn Đỗ Thanh Hải, Giám đốc Trung tâm sản xuất PTH, Đài Truyền hình Việt Nam cho biết: Dòng chảy chính của các dự án PTH được kỳ vọng vẫn là mảng đề tài hình sự, tâm lý xã hội, chống tham nhũng… Những dự án đang bấm máy đáng chú ý là: “Quỳnh búp bê” (phần 2); “Mê cung” (30 tập); “Nước mắt của gà trống” (30 tập); “Nàng dâu Order” (28 tập)… Trong một số dự án, các đạo diễn đã quy tụ dàn diễn viên nổi tiếng của cả hai miền Bắc-Nam cùng tham gia, nhằm tạo sức hấp dẫn và tính đa dạng trong diễn xuất…

Nhân vật của thời đại-ai gọi tên tôi?

Sự khởi sắc của PTH hiện nay là niềm vui, động lực lớn không chỉ của đội ngũ những người làm nghề, mà còn mang đến luồng sinh khí mới thu hút khán giả đến với các sản phẩm nghệ thuật của màn ảnh nhỏ trong nước, trong bối cảnh cuộc cạnh tranh với các sản phẩm nhập ngoại ngày càng gay gắt. Tuy nhiên, bên cạnh niềm vui, dư luận truyền thông và công chúng cũng bày tỏ không ít băn khoăn. Nhìn tổng thể, các bộ PTH nổi tiếng thời gian qua đều xoay quanh mảng đề tài tội phạm, hình sự, khai thác những mâu thuẫn trong cuộc sống gia đình, hôn nhân, tình yêu, tình bạn... Chính vì vậy, các nhân vật gây “sốt” trên màn ảnh phần lớn là những tay anh chị trong giới giang hồ, tội phạm, bảo kê, gái bán dâm… Trường hợp ngoại lệ là vai diễn chiến sĩ Cảnh sát giao thông Mr. Cần Trô của Xuân Nghị trong phim “Ngày ấy mình đã yêu”. Nhưng đây chỉ là một vai phụ, và yếu tố gây “sốt” không phải đến từ số phận của nhân vật mà là từ cách diễn xuất của Xuân Nghị khi anh thoại bằng chất giọng Phú Yên một cách hài hước, tung hứng.

Nếu coi các loại hình nghệ thuật là tấm gương phản chiếu thực trạng đời sống xã hội và văn nghệ sĩ là những “thư ký” trung thành của thời đại, thì công bằng mà nói, diện mạo PTH của chúng ta đang có sự phát triển thiên lệch. Tội phạm là một thuộc tính tồn tại của xã hội trong thời đổi mới, hội nhập. Những vụ án lớn được các cơ quan thực thi pháp luật khám phá, xử lý thời gian qua đã phần nào chứng minh điều đó. Mảng đề tài này vì thế, rất “nóng” và rất dễ được chú ý. Khi PTH là một loại hàng hóa đặc biệt, dĩ nhiên các nhà sản xuất, đạo diễn chả dại gì chấm dứt cái đà đang ăn nên làm ra này. Nhưng xét trên tổng thể chức năng, bổn phận, vai trò, sứ mệnh của nghệ thuật đối với xã hội thì nếu chúng ta mải mê đi theo những đề tài ăn khách, ắt sẽ để lại những khoảng trống khó lấp đầy. Với vai trò định hướng tư tưởng, đời sống văn hóa tinh thần cho công chúng, để tồn tại những khoảng trống này là điều những người làm nghề không thể không suy nghĩ.

Rõ ràng, những kiểu nhân vật được PTH khai thác, trở nên “hot” thời gian qua không phải là những nhân vật chính của thời đại, không đại diện cho tư tưởng của công chúng, nhất là công chúng trẻ tuổi. Trong bối cảnh cả nước đã và đang bước vào cuộc chuyển đổi cơ cấu kinh tế mạnh mẽ và quyết liệt để đưa nền kinh tế phát triển nhanh, mạnh, bền vững trong thời hội nhập, việc thiếu vắng hơi thở chính của thời đại trong dòng nghệ thuật được kỳ vọng này là điều rất đáng tiếc. Doanh nghiệp, doanh nhân, trí thức, nhà nông, công nhân, kiều bào yêu nước… những nhân vật chính của thời đại, có đóng góp đặc biệt to lớn cho sự phát triển của đất nước đang nằm ở đâu trong các dự án PTH? Có vẻ như rất hiếm. Sự xuất hiện của họ trong các tác phẩm đã công chiếu thời gian qua, nếu có cũng đang mờ nhạt, chưa thực sự tạo dấu ấn, chưa thực sự được các nhà làm PTH dụng công. Những nhân vật doanh nhân, doanh nghiệp trở nên nổi tiếng trên màn ảnh nhỏ thì đa số lại được các nhà làm phim xây dựng theo hướng họ là những tên tội phạm, giang hồ mặc áo doanh nhân, lắm mưu mô, nhiều thủ đoạn, tội ác đầy mình, hoặc là những người làm ăn bất chính, mua chuộc cán bộ để chạy dự án, lừa lọc, ăn chơi sa đọa…

Trong cuộc gặp gỡ giữa các đại biểu Hội Doanh nhân trẻ Việt Nam với báo giới diễn ra tại TP Hồ Chí Minh mới đây, nhiều doanh nhân trẻ thành đạt, từng được tôn vinh bằng những giải thưởng, phần thưởng cao quý trong và ngoài nước, đã bày tỏ những tâm tư như trên. Theo đại diện các doanh nhân trẻ thành đạt, hành trình để đi đến thành công trong khởi nghiệp, lập nghiệp là cả quá trình gian nan, được thực hiện bằng tất cả ý chí, niềm đam mê. Khi đã thành công, đa số doanh nhân đều có khát vọng, ý thức và bổn phận cống hiến cho xã hội, đất nước. Những trường hợp như một số nhân vật trên PTH chỉ là cá biệt.

Môi trường khởi nghiệp đã và đang phát triển mạnh mẽ, rộng khắp trên cả nước với mục tiêu đến năm 2020, cả nước ta có 1 triệu doanh nghiệp. Quá trình xúc tiến, thu hút đầu tư cũng đang phát triển theo xu thế thời đại, sản xuất, kinh doanh sản phẩm chất lượng cao, thân thiện môi trường. Các chương trình hành động cách mạng của Đảng và Nhà nước đã và đang thu hút nguồn lực to lớn của toàn xã hội và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Thực tiễn sinh động, sống động ấy là nguồn đề tài to lớn và hấp dẫn của văn học nghệ thuật, trong đó có lĩnh vực đang được công chúng đặc biệt chú ý là PTH. Sự thiếu vắng những nhân vật trung tâm được dụng công để đủ “lớn” đại diện cho tư tưởng của thời đại trên màn ảnh nhỏ có nhiều nguyên nhân, song cái chính vẫn là vốn sống, tài năng, tâm huyết của những người làm nghề.

Búp bê rất đẹp, Mr. Cần Trô rất hay, nhưng thiết nghĩ, cái đẹp, cái hay ấy chưa phải là hình mẫu của cuộc sống. Dòng chảy chính trong xã hội của chúng ta hôm nay vẫn là tinh thần yêu nước, khát vọng đổi mới, bứt phá, phát triển, xây dựng và bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Chúng ta hy vọng và chờ đợi sự xuất hiện, tỏa sáng của những nhân vật trung tâm của thời đại với tâm thế của những con người thông minh, tài giỏi, dám nghĩ, dám làm và giàu lòng nhân ái. Để có được điều đó, trách nhiệm đầu tiên và trên hết thuộc về giới nghệ sĩ và các nhà sản xuất PTH…

PHAN TÙNG SƠN