Cách đánh giá mới theo Thông tư 22 thực sự đã giảm một phần áp lực cho học sinh ở chỗ, không nhất thiết các em phải phấn đấu tất cả các môn đều phải giỏi (8 hoặc 9 trở lên). Việc đánh giá theo Thông tư 22 ít nhất là làm cho học sinh đỡ căng thẳng hơn trong học tập. Còn có chống được “bệnh thành tích” hay không thì lại là chuyện phải bàn thêm.
Năm 2020, Hội Khoa học Tâm lý-Giáo dục Việt Nam đã thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học “Bệnh thành tích trong giáo dục Việt Nam nhìn từ góc độ tâm lý học”. Từ khảo sát khách quan, giải pháp nhằm có thể hạn chế, đi đến xóa bỏ “bệnh thành tích” trong giáo dục, đầu tiên là phải xử phạt nặng các hành vi tòng phạm, bao che, dung túng cho các việc làm gian lận, lừa dối trong giáo dục. Điều này liên quan đến trách nhiệm liên đới của các nhà lãnh đạo quản lý các nhà trường, các cơ sở giáo dục.
Con người cần phải được giáo dục phẩm chất chính trị, tư tưởng, đạo đức, khuyến khích sự tự giác, ý thức trách nhiệm... nhưng không thể tách rời sự ràng buộc của luật pháp. Bởi vậy, những vi phạm gian lận trong GD&ĐT (đây là hành vi phạm tội) nếu ai đó mắc phải, cần phải được xử lý công khai, nghiêm minh, đúng mức độ phạm tội để làm gương cho người khác.
Nhà nước, trực tiếp là Bộ GD&ĐT và các bộ, ngành liên quan cần rà soát lại các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành liên quan đến đánh giá chất lượng dạy và học, tổ chức thi cử, bổ sung, làm mới luật, các quy tắc, chế định... giúp kiểm tra, giám sát chặt chẽ chất lượng dạy và học một cách khách quan nhất. Bộ GD&ĐT cũng cần tăng cường đầu tư trang bị các phương tiện kỹ thuật hiện đại giúp công khai, minh bạch trong đánh giá kết quả học tập, thi cử, quản lý dữ liệu nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn các hành vi gian lận, lừa dối trong dạy và học có thể nảy sinh. Đề cao đạo đức, nhân cách trong sáng mẫu mực của người thầy, của những người hoạt động trong lĩnh vực GD&ĐT.
Toàn xã hội cần phải xây dựng một phong trào vận động rộng lớn theo tinh thần “thực học”, “thực nghiệp”, “thực làm”, học, làm và hành nghề một cách thực chất, chống “bệnh hình thức” theo một lối tư duy cũ kỹ là mọi việc cứ phải đạt 100% khá, giỏi, 100% đạt các chỉ tiêu mà cấp trên, nhà trường đã đề ra, nhằm quyết tâm cải cách, đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục nước nhà, đưa nền giáo dục Việt Nam sánh vai cùng với các nền giáo dục tiên tiến của các nước trên thế giới.
MINH THÀNH (ghi)