Mà sát nhất là những người điều trị cho mình hằng ngày ở phòng bệnh, ngoài người thân. Thậm chí, người thân cũng không được có mặt, chỉ có bác sĩ, hộ lý thôi. Để rồi lần lần theo những ngày khó thở, mê man yếu ớt, rồi sẽ tan dần đi những hoảng loạn, lo lắng, vật vã, sẽ hồng hào hơn, căng tràn lên. Và bước trở lại cuộc sống thường nhật trong tư thế một người khỏi bệnh, một người bình phục, một người sẽ khỏe mạnh, mang theo nhiều dự định khâu nối tiếp những gì đang dở. Lớn hơn, mang những xúc cảm ngập đầy tri ân, với con mắt nhìn cuộc sống và người đời khác hơn, mến thương hơn, nâng niu hơn.
Đấy là nghĩ lãng mạn quá đáng chút, bởi có các vàng cũng chả ai muốn mình bị làm sao để phải đi điều trị cả, dù lúc chữa chạy có được hưởng đời sống hơn ông hoàng bà chúa đi chăng nữa. Nhưng tưởng tượng ra như thế, bởi vì có những sẻ chia của những bệnh nhân, những người đi cách ly được chia sẻ rộng rãi và thành thật. Nó cảm kích thật, nó thắm thiết thật, mà nhớ lại vẫn thấy xôn xao. Nó làm cho mình như muốn được sống những phút giây đẹp đẽ, bừng sáng của đời người vượt qua cơn vận hạn. Mà nếu không được hưởng những thời khắc như thế, thì kể cũng thấy tiếc! Giống như từng có những tiếc nuối rất đỗi chân thành, đằm thắm, giá như được sống trong thời bom đạn để góp sức nhỏ của mình vào tháng năm hào hùng của bao con người đã sống sôi bầu máu nóng. Tất nhiên là ước thế vì lòng mình trân trọng người xưa đã dâng hiến. Chứ bây giờ đang được ân hưởng thanh bình thì quá là sung sướng mà phải nâng niu, ràng giữ cuộc sống yên lành này rồi. Dẫu rằng khó lòng ưng ý mọi bề, thì đời sống chúng ta đang có đây, không phải chao đảo với khói lửa, với chết chóc kề cận, và đau thương, và đổ vỡ. Đó đã là hạnh phúc vô bờ bến của cả cộng đồng từng đi qua đau khổ!
Thế nên như trong mùa dịch chưa qua đi này-phải nhấn mạnh là chưa qua đi, ngẫm những tháng ngày nhiều biến động, nhiều đảo lộn, thấy vừa quý yêu những thời khắc bình thường không bệnh tật, vừa thêm trân trọng những hình ảnh, câu chuyện, tâm sự đẹp như... phim, như tiểu thuyết có thật ở bệnh viện. Kể như những dòng cảm ơn của gia đình phi công người Anh khi được điều trị khỏi ở TP Hồ Chí Minh qua bao nhiêu ngày với những trồi sụt bất thường về sức lực, với những phút giây tưởng cận kề cái chết. Hoặc những lời cảm ơn chân thành của hai cha con người Trung Quốc trong ngày ra viện sau khi trở thành những bệnh nhân người nước ngoài đầu tiên ở Việt Nam đối mặt cuộc thử thách sinh tồn ghê gớm chẳng bao giờ dám quên; cũng như không thể quên được ơn cứu mạng của các bác sĩ Bệnh viện Chợ Rẫy. Rồi những hình ảnh trìu mến khi các bệnh nhân đây đó ra viện, có y sĩ, bác sĩ tặng hoa ở sảnh viện và vẫy chào tạm biệt. Một hôm, tôi gặp nhiều y sĩ, bác sĩ đứng tập trung ở cổng phấn khởi vẫy một chiếc xe cứu thương chở bệnh nhân xuất viện. Nét mặt mọi người vui lắm! Lúc ấy, người ta chẳng cần đứng thành hàng lối, cứ chen nhau, dựa nhau mà vui thôi. Những hình ảnh ấy, khiến tôi thích thú bởi nó giúp mình thấy nhiều hơn một chút về giây phút đời thường của những “thiên thần áo trắng”.
Cái cảnh lúc nào cũng tất bật những thuốc, kim tiêm, dây truyền, những thăm khám, kê cứu, những soi, những chẩn của y sĩ, bác sĩ thì quá là quý rồi còn gì! Nhưng nhờ có những phút thấy y sĩ, bác sĩ đời thường hơn thì mình thấy cũng gần gũi với họ hơn. Và vì thế mà không gian phòng bệnh, bệnh viện cũng thân thuộc hơn, thân mật hơn. Có nhiều yếu tố quyết định khả năng gần gũi của người ta với không gian điều trị: Y sĩ, bác sĩ thân thiện, tận tụy, điều trị hiệu quả; bệnh nhân và người nhà cởi mở, tương trợ nhau; buồng bệnh sạch sẽ, không gian bệnh viện xanh tốt... Tất nhiên, nếu cả nhân viên bảo vệ niềm nở nữa thì càng quý hóa lắm! Bây giờ nhiều yếu tố như thế từ phía bệnh viện đã được lưu tâm chăm lo rồi. Để người bệnh, người nhà đến viện thấy cũng tiện lợi, an tâm hơn. Nghĩ đến đây là tôi nhớ ngay đến buồng bệnh ẩm thấp, nhà vệ sinh bẩn hãi hùng một thời. Còn không gian bệnh viện thì lúc nào cũng xộc lên mùi cồn, mùi bông băng, mùi tổng hợp đầy đe dọa khứu giác và dọa cả tinh thần nữa. Cứ đến bệnh viện là sợ hãi. Mình khỏe mình cũng sợ hãi. Giờ thì cảm giác đó qua lâu rồi! Bệnh viện đang trên cái đà đổi mới không thể phủ nhận được, nó làm cho mình thấy quen hơn, gần hơn, quý hơn! Con người ở đó cũng thế!
Cả những hình ảnh sâu hơn nữa, cho mình thấy những con người của bệnh viện cũng chật vật, cũng hy sinh lắm, mà nhiều khi khó lòng bộc bạch với ai. Mà còn cả những phút giây xao lòng, những run rẩy khi bình thường họ cũng ẩn khuất đi. Tôi nhớ những khuôn mặt lằn khẩu trang do đeo suốt ngày; những bàn tay ửng đỏ, trầy xước vì rửa cồn, dung dịch sát khuẩn thường xuyên, liên tục; những mái tóc bết, ướt mồ hôi sau cả ngày cả buổi đeo mặt nạ, đội mũ, mặc đồ bảo hộ bức bối. Lại có giây phút làm mình khóc lên được, khi thấy nữ hộ lý gọi nói chuyện với con qua messenger trong thời gian phục vụ dài ngày ở bệnh viện, khác gì cách ly luôn cùng với bệnh nhân, lúc trả lời phỏng vấn nhà đài thì rơm rớm. Lại có hình ảnh vợ chồng bác sĩ đứng ở hai cửa sổ hai tòa nhà trong một bệnh viện vẫy nhau. Mình đang khỏe mạnh ở ngoài này, thấy những người săn sóc người khác trong cách ly như thế, cũng nghĩ giá mà có thể san sẻ được thời gian ở bên người thân của mình cho họ, để gia đình các y sĩ, bác sĩ, hộ lý cũng gặp được nhau ít lâu.
Tôi nhớ hình ảnh bác sĩ, hộ lý ở Bệnh viện Bạch Mai hò reo khi bệnh viện được dỡ bỏ lệnh cách ly. Mới lướt qua thấy có vẻ bình thường, việc gì mà phải hớn hở thế cơ chứ! Dù gì cũng là công việc chuyên môn của họ mà. Cũng là những tháng ngày trực đêm trực hôm, trông nom liên miên trong bệnh viện, là đặc thù rồi. Nhưng không, sau tôi mới ngẫm nghĩ, ai ở vào hoàn cảnh chung ấy, cũng sung sướng và nhẹ nhõm lắm, ngoài hạnh phúc mong mỏi là được về với gia đình để lại vừa kết hợp công việc vừa lo cơm nước, lo dọn nhà dọn cửa, bao việc gia đình khác, người ta còn bớt đi được một cái gánh đè nặng. Bởi thời điểm ấy, dư luận, truyền thông đã coi nơi này là một ổ dịch rồi, thậm chí đang tiếp tục phê phán những sơ suất, khuất tất làm nảy sinh ra cái ổ dịch đó. Và nếu trong xã hội đã từng xuất hiện tâm lý kỳ thị, xa cách đối với những người nhiễm bệnh, thậm chí cả những người đi cách ly thôi, như một hạn chế khá đáng buồn trong ứng xử do mức độ hiểu biết chưa đầy, do còn thiếu giao tiếp văn minh, thì khi đón nhận thông tin về ổ dịch nơi bệnh viện, có lẽ người ta cũng phát sinh sự kỳ thị hoặc mở ra khoảng cách khó gần trong ý nghĩ đối với cái nơi chữa bệnh mà lại có dịch ấy. Và những người làm việc trong đó, ai mà biết tình hình sức khỏe họ thế nào, có nguy cơ lây nhiễm gì không. Như vậy thì bác sĩ, hộ lý ở đây mà đa phần ngày ngày chỉ tập trung làm công tác chuyên môn của mình, làm sao mà không khỏi ít nhiều chạnh lòng.
Những hình ảnh, thời khắc, thông tin và câu chuyện như thế, trong cơn biến động, nó khiến ta thấy gần hơn, cảm thông hơn, quý yêu hơn những con người làm một nghề nghiệp quý giá: Cứu chữa người đời! Và rộng hơn, có thể coi là cứu chữa tâm hồn cuộc đời được rồi. Theo thời gian sống, ta càng nhận ra điều đó hơn, bởi nếu được trao lại một thân thể lành lặn, khỏe khoắn hơn, thì suy nghĩ con người ta cũng thêm sạch sẽ. Không ai muốn mình phải vào viện, nhưng vào rồi bình phục và ra viện, ấy là đã nhận một ân huệ thiêng liêng, để tâm trí biết nâng niu hơn sự sống, sức khỏe, trân trọng những người tặng, tái tạo cho mình sức khỏe ấy. Và biết ơn những con người cứu chữa mình, thì người bệnh khi qua khỏi sẽ thêm thương xót những con người ốm bệnh, đau khổ khác, rồi cũng có thể mở ra từ đôi bàn tay mình sự nâng đỡ nào đó cho người ta đỡ nhọc nhằn khổ ải, cho cuộc đời khỏe mạnh, lành mạnh hơn lên. Đó phải chăng là cái lẽ sống tươi đẹp từ bệnh viện mà ta đang nhận ra, nhận được nhiều hơn trong những tháng năm nhiều thay đổi này, nhất là trong những tháng ngày biến động cùng cơn đại dịch thế kỷ. Nó khiến chúng ta xích lại với nhau hơn, phải gần nhau hơn để mạnh lên, để chiến thắng, và yêu thương.
Nhà thơ NGUYỄN QUANG HƯNG