Những ấn tượng để lại...

1. Dư âm của 3 đêm nhạc “Hò dô”-Lễ hội Âm nhạc quốc tế lần đầu tiên được tổ chức tại TP Hồ Chí Minh diễn ra những ngày của tháng cuối năm 2019 tại Phố đi bộ Nguyễn Huệ, chắc hẳn khó phai đối với đông đảo công chúng và người làm âm nhạc. Đúng như kỳ vọng của ê kíp sáng tạo, đứng đầu là nhạc sĩ Huy Tuấn-“Hò dô” đã thu hút khán giả vãng lai-những khán giả vô tình bước chân đến không gian âm nhạc của lễ hội. Nhưng, dù vô tình hay cố ý, họ đều bị níu giữ bởi những thanh âm quá đỗi tuyệt vời mà các nghệ sĩ Việt lẫn quốc tế mang đến. Trong đó, những ban nhạc nước ngoài đều tạo nên dấu ấn cá nhân đặc sắc cho khán giả, như Esse-Quintet đến từ Nga, một nhóm hòa tấu hiện đại chơi các loại nhạc cụ dân tộc; nhóm Japanese Drum Team Sai với các thành viên là sinh viên Trường Đại học Tokyo có chung đam mê với trống Taiko-một loại nhạc cụ được lưu truyền từ thời xa xưa, giữ vai trò quan trọng trong các lễ tế thần và trong các nghi lễ đã trở thành nhạc cụ không thể thiếu trong nền âm nhạc Nhật Bản…

Lễ hội Âm nhạc quốc tế “Hò dô” 2019.

Nhưng xuất sắc hơn cả là phần trình diễn của các nghệ sĩ Việt. Nghệ sĩ âm nhạc đương đại Ngô Hồng Quang cùng ban nhạc Tây Ban Nha Vocal Tempo đã tạo nên không gian âm nhạc đặc quánh chất acapella đỉnh cao. Những gương mặt nghệ sĩ khác như Nguyên Lê, ca sĩ Đức Tuấn, Hồ Ngọc Hà, Thu Minh, Trần Thu Hà… với bản hit thời thượng, những bản tình ca ngọt lịm hay những giai điệu đặc sắc của Việt Nam thu phục người nghe bằng những thanh âm được tạo ra từ chính các nghệ sĩ. Nhà sản xuất âm nhạc Lê Thanh Tâm đã chứng minh với khán giả, qua những tiết mục biểu diễn rằng, “âm nhạc Việt Nam sánh ngang với âm nhạc thế giới, nếu họ đủ tâm huyết để xây dựng nên tác phẩm của mình. Những ca khúc “Đất phương Nam”, “Chiếc áo bà ba”… với chiếc “áo mới” (bản phối mới) khiến khán giả cảm thấy tràn ngập xúc cảm.

Lần đầu tiên thực hiện nhưng rõ ràng, “Hò dô” xứng đáng được tin tưởng sẽ khuấy động sự nhiệt huyết của các nhà sản xuất, tài năng âm nhạc Việt Nam tụ hội để mở rộng những sân chơi âm nhạc mang đậm ý nghĩa hội nhập, như thành công mà Lễ hội Âm nhạc quốc tế Gió mùa Hà Nội (Monsoon Music Festival) được nhạc sĩ Quốc Trung và ê kíp thực hiện tại Hoàng thành Thăng Long vào tháng 10 hàng năm, từ 2014 đến nay với mỗi năm là một chủ đề truyền tải thông điệp an toàn giao thông, bảo vệ môi trường... Từ đó mà công chúng sẽ còn chờ đợi không lâu nữa, những lễ hội âm nhạc tương tự sẽ diễn ra ở Đà Nẵng, Cần Thơ và nhiều tỉnh, thành phố khác.

2. Ước mơ dàn dựng vở ballet nổi tiếng của Nga “Hồ Thiên nga” trên sân khấu Việt Nam với đầy đủ kịch mục đã được Nhà hát Nhạc Vũ Kịch Việt Nam (VNOB) hiện thực hóa. Sự tương tác và đón nhận hồ hởi của công chúng sau khi “Hồ Thiên nga” bản Việt ra mắt từ buổi công diễn đầu tiên 7-10-2019, đến nay với đều đặn mỗi tháng 4-5 suất diễn tại Nhà hát Lớn Hà Nội đều “cháy” vé. Cũng có nghĩa VNOB cùng với ê kíp sáng tạo là những tài năng luôn đau đáu về sự phát triển của nghệ thuật cổ điển nói riêng, nghệ thuật Việt Nam nói chung đã làm nên chuyện. Trong bối cảnh xã hội còn nhiều những điều lo toan, thì việc kéo một khán giả đến Nhà hát Lớn Hà Nội chịu bỏ tiền túi ra để mua chiếc vé nghệ thuật cổ điển có giá từ 1 triệu đồng đến 2 triệu đồng, để ngồi gần 3 tiếng đồng hồ xem nghệ thuật cổ điển, chắc hẳn vở diễn đó nhất định phải rất “ra gì”.

Ballet “Hồ Thiên nga” đã làm được, các tài năng múa đã làm được điều mà nghệ thuật đỉnh cao Việt Nam luôn ngóng đợi…

Cùng với việc dàn dựng ballet “Hồ Thiên nga”, VNOB cũng đã kéo khán giả đến với sân khấu nhạc kịch qua hai vở diễn “Lá đỏ” và “Người tạc tượng”. Nếu “Người tạc tượng” phục dựng vở diễn nổi tiếng từng được công diễn hơn 100 buổi cách đây 40 năm-một tác phẩm nổi bật của cố nhạc sĩ Đỗ Nhuận, thì vở “Lá đỏ” (Giải đặc biệt Liên hoan Tiếng hát Đường 9, năm 2019; giải A-Giải thưởng văn học nghệ thuật, báo chí về đề tài LLVT và chiến tranh cách mạng 5 năm của Bộ Quốc phòng) lại là tác phẩm nhạc kịch mới của một ê kíp nghệ sĩ đương thời. Hai vở diễn đồ sộ quy tụ hàng trăm nghệ sĩ, diễn viên, nhạc công; hai vở diễn về thể loại nhạc kịch kinh điển có sự trở lại ngoạn mục trên sân khấu và ít nhiều đã để lại dấu ấn đặc biệt trong lòng công chúng bởi giá trị nghệ thuật nhân văn, sâu sắc.

3. Phim “Hai Phượng” đạt doanh thu gần 170 tỷ đồng, phát hành tại Việt Nam và 4 quốc gia khác; “Cua lại vợ bầu” lập kỷ lục doanh thu phòng vé phim Việt với 176 tỷ đồng, giành Bông sen Bạc Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 21, năm 2019, Bông sen Vàng cho tác giả kịch bản và Nam diễn viên chính; những ngày cuối năm khi “Mắt biếc” của Victor Vũ ra mắt chỉ sau 3 ngày công chiếu đã có doanh thu tạm tính gần 60 tỷ đồng, tốc độ bán vé được tính cao hơn so với “Cua lại vợ bầu” từng đạt được trước đó, làm cho giới điện ảnh ngời ngời kỳ vọng về một nền công nghiệp điện ảnh đang đi đúng hướng phát triển, được đặt trong chiến lược phát triển đến năm 2030.

Nhưng trên hết, qua điểm danh những bộ phim điện ảnh kể trên, cùng với các bộ phim truyền hình như “Về nhà đi con”, “Nàng dâu Oder”, “Hoa hồng trên ngực trái”, “Tiếng sét trong mưa”… thấy rõ dòng phim tình cảm gia đình đang được nhiều nhà sản xuất, đạo diễn đặc biệt chú trọng. Dù đề cập trực tiếp hay lồng ghép khéo léo, các bộ phim Việt đều chạm đến trái tim khán giả khi khai thác đề tài này, bởi những bộ phim về đề tài gia đình của điện ảnh Việt Nam luôn thu hút khán giả bằng các câu chuyện nhân văn, tạo nhiều cảm xúc.

Đạo diễn Nhất Trung (đạo diễn phim “Cua lại vợ bầu”) cho biết, hy vọng có thể duy trì thương hiệu dòng phim gia đình, vì tin tưởng nếu phim không đạt được doanh thu kỷ lục thì cũng không bao giờ lỗ vì luôn có khách, bởi đánh động được tình cảm sâu thẳm, thiện lương về gia đình bên trong mỗi con người. Đó là lý do đạo diễn này sẽ tung ra phòng chiếu dịp Tết Nguyên đán 2020 bộ phim “Nắng 3” (trước đó “Nắng 1” và “Nắng 2” kể câu chuyện về người mẹ tần tảo bán vé số kiếm tiền nuôi con ăn học; có doanh thu phòng vé gần 70 tỷ đồng đối với cả 2 phim) và “Đôi mắt âm dương” cũng tập trung khai thác chủ đề gia đình.

Trăn trở của người trong cuộc NSND Nguyễn Quốc Hưng, Trưởng khoa Thanh nhạc, Học viện Âm nhạc quốc gia Việt Nam: Khách quan nói rằng, chúng ta vẫn chưa thực sự có một nền nghệ thuật Opera chuyên nghiệp đúng nghĩa mang tính bền vững, ổn định. Trong khi đó, đời sống ca hát đại chúng lại có phần phát triển theo xu hướng có chất lượng không cao. Trong khi lẽ ra, một nghệ thuật kinh điển hàn lâm như Opera phải là hạt nhân cho việc xây dựng và phát triển một nền nghệ thuật ca hát chuyên nghiệp và là điểm tựa cho sự cân bằng các khuynh hướng ca hát đại chúng, để sao cho phù hợp với thẩm mỹ âm nhạc và đáp ứng được nhu cầu thưởng thức âm nhạc đối với công chúng Việt Nam. Chính vì vậy, việc nhận diện nghệ thuật Opera Việt Nam, đồng thời nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực đào tạo ca sĩ hát Opera tại Việt Nam hiện nay là đề tài mang tính cấp bách. NSND, Đạo diễn Hoàng Quỳnh Mai, Phó giám đốc Nhà hát Cải lương Việt Nam: 100 năm qua, nghệ thuật cải lương đã trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu với công chúng. Nhưng hiện sân khấu cải lương đang gặp rất nhiều khó khăn. Muốn tồn tại và phát triển, cải lương phải thay đổi, người làm cải lương phải thay đổi cách nghĩ, cách làm, tìm ra con đường mới cho sân khấu cải lương. Nhưng trước hết phải tạo ra công chúng cho sân khấu cải lương và có kế hoạch đào tạo đội ngũ sáng tác, biểu diễn và đạo diễn cải lương. Cần đào tạo những người quản lý có những hiểu biết kiểu các bầu gánh ngày xưa, nghĩa là biết nắm lấy thời cơ, các quy luật cung cầu của thị trường... Đạo diễn Phan Gia Nhật Linh: Làm sao để nâng cao chất lượng điện ảnh trong thời kỳ hội nhập quốc tế? Tôi nghĩ, một trong những việc đầu tiên cần làm, chính là đừng làm giảm chất lượng điện ảnh Việt. Hầu hết các bộ phim được gửi đi trình duyệt đều trở về trong tình trạng không nguyên vẹn. Có những trường hợp, sau khi “được” hội đồng duyệt yêu cầu cắt xén nhiều lần, bộ phim trở thành một tác phẩm không đầu không đuôi, chắp vá, quặt quẹo... Các nhà sản xuất phim, vì thế, để an toàn và dễ dàng ra rạp, dần dà chỉ dám làm những thứ hời hợt, vô thưởng vô phạt, được gọt giũa tròn trịa, mà thiếu đi chiều sâu, cá tính, giọng nói riêng. Những chính sách hỗ trợ cho điện ảnh Việt Nam, như giảm thuế cho các hoạt động đầu tư liên quan đến điện ảnh, đảm bảo cho các phim Việt Nam không bị lấn át và bị chèn ép về suất chiếu so với phim ngoại nhập, đầu tư tài chính cho các phim nghệ thuật tầm quốc tế, đưa ra các chính sách và luật một cách rõ ràng rất cần chú trọng. CHÂU XUYÊN (thực hiện)

Bài và ảnh: VƯƠNG HÀ