Sức sống của mô hình vì dân

Ông Phạm Lợi sinh năm 1938, tại phường Khâm Thiên, quận Đống Đa, TP Hà Nội. Từ năm 1999 đến 2009, ông giữ chức Chủ tịch Ủy ban MTTQ TP Hà Nội. Đến gặp ông ở số 57A, phố Nguyễn Công Hoan, quận Ba Đình, chúng tôi được nghe ông trải lòng về những kỷ niệm trong hai nhiệm kỳ công tác tại Ủy ban MTTQ TP Hà Nội. Ông Phạm Lợi khẳng định: Nhiệm vụ quan trọng nhất của mặt trận là xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân. Trong khi đó, Hà Nội là địa phương có nhiều tầng lớp dân cư đặc biệt nên để xây dựng được đoàn kết, người làm công tác mặt trận phải thấm nhuần tư tưởng “lấy dân làm gốc”-một là tôn trọng và bảo vệ lợi ích chính đáng của nhân dân; hai là, làm tốt công tác dân vận và ba là, nâng cao trách nhiệm của nhân dân đối với sự nghiệp cách mạng.

 Tư tưởng “lấy dân làm gốc” luôn là sự đau đáu trong từng công việc và phong trào hoạt động cách mạng của MTTQ TP Hà Nội. Trong đó, phát huy tính dân chủ (coi nhân dân là nền tảng và là chủ thể chính) được đặt lên hàng đầu. Vậy làm sao để phát huy vai trò làm chủ của nhân dân. Làm gì để tạo được sự đồng thuận, tận dụng được sức mạnh tổng hợp trong thực hiện các nhiệm vụ luôn là câu hỏi được Ban Thường trực Ủy ban MTTQ TP Hà Nội đặt lên hàng đầu. Điển hình như: Năm 2009, trước khi triển khai, phát động nhiều chương trình hoạt động cách mạng xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư nhằm lập thành tích chào mừng kỷ niệm Đại lễ 1.000 năm Thăng Long-Hà Nội, Ban Thường trực Ủy ban MTTQ TP Hà Nội đã họp nhằm đưa ra giải pháp nâng cao chất lượng, kết quả về mọi mặt trong thi đua. Trong đó, Ban thường trực đã nhìn nhận thẳng vào mặt hạn chế của các hoạt động trước kia là chưa thực sự phát huy được dân chủ hay quyền làm chủ của nhân dân. Nguyên nhân chính là vì phần lớn các cuộc phát động đều được triển khai từ cấp trên xuống cấp dưới. Chính vì vậy, nhiều phong trào mang tính hình thức vì không phù hợp với từng khu vực dân cư.

Để khắc phục hạn chế trên, vấn đề đặt ra là phải nâng cao vai trò của nhân dân theo cách thức, chủ trương ở trên đưa ra; còn làm như thế nào và sử dụng cách thức nào thì để nhân dân tổ chức và đề xuất trong thực hiện các phong trào xây dựng đời sống văn hóa ở chính nơi mình ở. Theo đó, đầu tiên Ban thường trực đã thống nhất tổ chức hội nghị nhân dân trước để họp bàn lấy ý kiến cho từng chương trình, chủ trương, làm cơ sở để nghiên cứu và vận dụng sao cho sát, đúng, trúng với thực tế. Quá trình thử nghiệm mô hình “Hội nghị nhân dân” đã có sự bất cập, đó là số lượng dân cư ở một khu vực cấp phường rất đông, không thể quy tụ và điều hành tổ chức một cuộc họp có chất lượng được. Sau khi rút kinh nghiệm, mô hình được rút gọn thành “Hội nghị đại biểu nhân dân”. Hoạt động theo cách thức lấy ý kiến tập trung theo từng nhóm chính trị, xã hội như: Người cao tuổi, thanh niên, phụ nữ, công đoàn, tôn giáo, khu vực… rồi từng nhóm cử đại biểu đi dự và trình bày những ý kiến, đóng góp vào chương trình hoạt động.

Qua triển khai điểm, hội nghị đại biểu nhân dân đã phát huy được kết quả tích cực. Đó là: Tạo sự quan tâm, thu hút của mọi tầng lớp nhân dân với các chủ trương, phong trào của mặt trận-người dân đã có nhiều ý kiến đóng góp quý báu, tâm huyết về vấn đề được đưa ra, trong đó có nhiều ý kiến rất giá trị của các nhà nghiên cứu, cán bộ khoa học. Tại mỗi hội nghị, các ý kiến đưa ra có sự tranh luận, nhằm hạn chế thấp nhất những bất cập, nâng tính hiệu quả, khả thi… 

Ông Phạm Lợi tâm sự: “Có lần, tôi dự hội nghị đại biểu nhân dân về việc cụ thể hóa tiêu chí đời sống văn hóa khu dân cư. Hôm đó, các đại biểu đã có nhiều tham luận có giá trị, như: Thế nào là văn hóa trong mối quan hệ giữa các gia đình ở khu dân cư với nhau, đối với khu chung cư cao tầng, đối với các biệt thự độc lập?... Những gia đình về thì đóng cửa, không cần biết ai là hàng xóm thì có văn hóa hay không? Từ những đóng góp này, Ban thường trực đã có nhiều chỉnh sửa, bổ sung vào tiêu chí xây dựng gia đình văn hóa ở khu dân cư”.

“Việc lấy dân làm gốc” đã đem lại hiệu quả và sức sống cho mô hình “Hội nghị đại biểu nhân dân”. Đến nay, các địa phương vẫn tổ chức duy trì hoạt động thường xuyên một năm/lần. Qua hội nghị, đã phát huy được sự đồng thuận, đoàn kết của mọi tầng lớp nhân dân, là nền tảng vững chắc cho sự thành công của các chủ trương, phong trào cách mạng ở địa phương.