Kẻ tung, người hứng…
So với những quốc gia, vùng lãnh thổ có nền công nghiệp giải trí phát triển mạnh trong châu lục như: Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc, Hồng Kông, Thái Lan… việc tận dụng ưu thế truyền thông và mạng xã hội (MXH) để quảng bá hình ảnh trong showbiz Việt vẫn kém xa. Trong thị trường giải trí hiện tại và cả tương lai, công nghệ thông tin và những thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 ngày càng can thiệp sâu rộng, ảnh hưởng toàn diện đến các hoạt động nghệ thuật, giải trí. Tuy nhiên, công nghệ dù hiện đại, tiện ích đến đâu thì vĩnh viễn nó vẫn chỉ đóng vai trò là phương tiện. Tận dụng nó như thế nào để mang lại hiệu quả truyền thông tích cực lại phụ thuộc hoàn toàn vào nhân tố con người. Không ít người được coi là “ngôi sao” trong showbiz, thực chất chỉ là sản phẩm của công nghệ lăng xê. Scandal trong giới showbiz là cụm từ bạn đọc đã quen mắt, nhàm tai. Nó diễn ra không chỉ riêng ở showbiz Việt mà là hội chứng của mọi nền công nghệ giải trí trên thế giới.
Phía sau ánh đèn sân khấu rực rỡ và hào quang thảm đỏ của những nhân tố đình đám trong showbiz là một ê kíp chuyên lo chuyện hậu trường, trong đó, mảng truyền thông hình ảnh luôn giữ vai trò chủ lực.
LM là nhân viên truyền thông của một công ty giải trí nổi tiếng ở TP Hồ Chí Minh, chuyên sản xuất các gameshow giải trí cho các đài truyền hình Trung ương và địa phương. Từ một cô gái hiền thục, giản dị, thời gian gần đây LM liên tục đăng các bộ ảnh trên trang facebook cá nhân với phong cách thời trang gợi cảm, thể hiện kỹ năng trình diễn trước ống kính khá chuyên nghiệp. Hỏi chuyện mới hay, sau hơn 3 năm gắn bó với công việc, quen biết nhiều tên tuổi đình đám trong giới showbiz và báo giới, LM quyết định chia tay công ty, chuyển sang làm quản lý và truyền thông cho ca sĩ, diễn viên. Sự thay đổi hình ảnh, phong cách cá nhân của LM là để phù hợp với công việc hiện tại. “Nhiều gương mặt mới nổi mời em cộng tác, nhưng em không đủ sức làm. Lo hình ảnh và truyền thông cho ca sĩ thực chất là tìm cách lăng xê để tên tuổi họ không bị lãng quên. Mỗi giai đoạn lại phải có cách làm riêng, cạnh tranh gay gắt lắm chứ không hề đơn giản”, LM tâm sự.
Theo chia sẻ của LM, trước mỗi sản phẩm nghệ thuật ra mắt công chúng, người làm truyền thông cho ca sĩ phải chạy đôn chạy đáo lo viết bài, tìm cơ hội cho ca sĩ xuất hiện trên truyền thông càng nhiều càng tốt. Muốn được nhanh nổi tiếng, không ít trường hợp phải sử dụng scandal. Nào là chuyện tình tay ba, tay tư. Nào là sự “hớ hênh” có chủ ý trên sàn diễn. Thậm chí nhân vật ăn gì, mặc gì, chơi ở đâu, giải phẫu thẩm mỹ như thế nào, rồi chuyện cha mẹ, con cái, người yêu… đều là những “chất liệu” để tạo chú ý của dư luận. Scandal càng sốc, hiệu ứng truyền thông càng cao. Khi hình ảnh, tên tuổi nhân vật được hâm nóng, xuất hiện với tần suất lớn trên truyền thông và MXH, sản phẩm nghệ thuật của họ sẽ được chú ý và các hợp đồng quảng cáo của nhân vật sẽ nhiều hơn, thu nhập tăng lên thì mức thù lao cho người làm truyền thông cũng tăng theo.
Tương tự, TN trước đây là phóng viên của một tạp chí giải trí dành cho phụ nữ. Môi trường làm việc giúp cô có quan hệ sâu rộng trong giới showbiz. TN được nhiều người nhờ viết bài PR. Công việc cho thu nhập khá khiến TN xin nghỉ việc ở tạp chí, chuyên lo bài vở lăng xê nghệ sĩ. “Khách hàng của em là các người đẹp đăng quang tại các cuộc thi hoa hậu, hoa khôi, người mẫu. Em viết theo yêu cầu của họ rồi liên hệ đăng bài ở các ấn phẩm giải trí và MXH. Mức thù lao trung bình 1-3 triệu đồng/bài, tùy mức độ và đối tượng”, TN chia sẻ.
Những người làm công việc như LM, TN không hiếm. Họ nằm trong ê kíp đứng phía sau các “ngôi sao”, hợp tác làm việc theo kiểu kẻ tung, người hứng, đôi bên cùng có lợi. Bên cạnh người quản lý, những “ngôi sao” đình đám của showbiz Việt bao giờ cũng có người lo về công tác truyền thông, quảng bá hình ảnh. Những trường hợp khác thì một người có thể lo truyền thông hình ảnh cho 2-3 đối tượng, hoặc là làm theo sự kiện. Theo TN, nhiều khi bạn đọc bắt gặp trên một số ấn phẩm truyền thông hoặc MXH những thông tin, hình ảnh về “ngôi sao” A hẹn hò, đi du lịch, thậm chí là đi ăn, vào quán bar… với người mẫu B, đại gia C… hay những khoảnh khắc hớ hênh trên sân khấu gây chú ý của dư luận, thì đừng vội tin là họ gặp “sự cố”? Đa phần nó là những chiêu trò tạo scandal nằm trong “chiến dịch” lăng xê, hâm nóng tên tuổi cho nhân vật chính.
Coi chừng trắng tay
Những ngày qua, khi bộ phim điện ảnh “Chú ơi, đừng lấy mẹ con” công chiếu, thông tin và hình ảnh về cặp diễn viên chính Kiều Minh Tuấn-An Nguy xuất hiện dày đặc trên nhiều ấn phẩm giải trí và MXH. Người ta bàn về hậu trường bộ phim thì ít mà xới chuyện “phim giả, tình thật” của hai diễn viên chính thì nhiều. Những tưởng với sức nóng ấy, chiến dịch quảng bá cho bộ phim bằng scandal chuyện tình “chú-cháu” giữa Kiều Minh Tuấn và An Nguy sẽ mang lại hiệu ứng tích cực cho bộ phim, nhưng không, hậu quả nó mang lại vượt khỏi tầm kiểm soát của các nhà làm phim. Một bộ phận đông đảo công chúng đã thẳng thắn chỉ trích Kiều Minh Tuấn không tiếc lời. Dù Cát Phượng (vợ của Kiều Minh Tuấn) đã lên tiếng bênh vực, bảo vệ chồng, nhưng mọi sự vớt vát đến lúc này đều đã quá trễ. Phim do Kiều Minh Tuấn thủ vai chính ra rạp vẫn “vắng như chùa bà Đanh”, nhà sản xuất có nguy cơ lỗ nặng.
Không ít người bày tỏ tiếc nuối cho Kiều Minh Tuấn, bởi anh là một nghệ sĩ có tài, đa năng. Kiều Minh Tuấn đã xuất hiện trong hàng chục phim điện ảnh, truyền hình và đa số đều được thủ vai chính. Một số phóng viên mảng văn hóa, nghệ thuật của các báo cho rằng, ê kíp truyền thông của Kiều Minh Tuấn và nhà sản xuất phim đã quá non tay khi lựa chọn cách quảng bá hình ảnh bằng chiêu trò đã cũ mèm. Khán giả bây giờ đã khó tính và cảnh giác nên nếu PR không khéo sẽ lợi bất cập hại. Kiểu tạo scandal bằng chuyện tình ái tay ba, tay tư tỏ ra khá đắc dụng trong những năm trước. Khán giả vẫn còn nhớ chuyện nữ diễn viên PT hai năm trước, khi tham gia chương trình “Bước nhảy hoàn vũ”, vào đến vòng bán kết thì rộ lên thông tin cô bị người tình là một bác sĩ phẫu thuật thẩm mỹ có tiếng ở TP Hồ Chí Minh lên tiếng trên MXH đòi lại số tiền lớn đã đầu tư mua sắm ô tô đắt tiền cho cô. Những lời thanh minh và tiếng khóc sướt mướt của cô gái trẻ khiến nhiều người động lòng trắc ẩn. Về sau, mọi người mới té ngửa khi biết sự thật, đó chỉ là chiêu đánh bóng tên tuổi cho cô và quảng bá cho cơ sở giải phẫu thẩm mỹ của bác sĩ nọ.
Bàn đến vấn đề này, Trần Nguyên T, người có thâm niên làm truyền thông cho giới
showbiz ở TP Hồ Chí Minh cho rằng, nghề lăng xê nghệ sĩ nhiều khi “bạc” lắm. PR thành công thì nghệ sĩ được đánh bóng tên tuổi, quyền lợi của mình được nâng lên. Nếu thất bại, mọi búa rìu dư luận đều đổ lên đầu nghệ sĩ. Người quản lý và làm truyền thông gần như chả ảnh hưởng gì. Chuyện một cô người mẫu vướng vòng lao lý mới đây là một ví dụ. Khi báo chí hỏi đến thì người quản lý phủ nhận mọi liên quan.
Cái khổ khó nói thành lời đối với nghề làm truyền thông cho các nhân tố trong showbiz, theo Trần Nguyên T, ấy là luôn bị đồng nghiệp coi là đám “báo lá cải”. Một cá nhân khi tham gia vào showbiz, họ cần những thông tin nổi bật, hấp dẫn để được bạn đọc chú ý. Không có người làm công việc này thì các nhân tố ấy mãi mãi chẳng thể thành “sao” được. Còn khi đã viết, đã làm theo yêu cầu của họ, người viết sẽ phải chấp nhận viết cả những điều không đúng sự thật, theo kiểu bốc thơm, thổi phồng, thậm chí là sử dụng thủ thuật để tạo chú ý. Nơi đăng tải những bài PR dạng này là những ấn phẩm, các trang mạng giải trí. Bởi vậy, ngoài việc có khả năng chuyên môn, người làm PR cho showbiz đòi hỏi phải có mối quan hệ rộng rãi trong giới truyền thông. “Tôi không coi đó là tác phẩm báo chí mà đơn giản là sản phẩm hợp tác với các nhân tố của showbiz vì mục đích kiếm tiền. Thế nên tất cả các bài PR cho showbiz, tôi chỉ sử dụng bút danh, không bao giờ ký tên thật”-Trần Nguyên T nói.
Như phần đầu bài viết đã dẫn, scandal là một thuộc tính của giới showbiz trong môi trường cạnh tranh bằng công nghệ. Tuy nó không phải là lựa chọn của số đông, nhưng việc xuất hiện những nhân tố dạng này sẽ ảnh hưởng xấu đến môi trường nghệ thuật. Bản thân những người sử dụng chiêu trò để đánh bóng tên tuổi, tìm kiếm sự nổi tiếng nhanh nhất bằng mọi giá, chả khác gì chơi trò tung hứng trên con dao hai lưỡi. Trong giới ảo thuật, xiếc, người nghệ sĩ có thể chơi trò tung hứng này, nhưng hoặc là lưỡi dao đã được làm trơ, hoặc là những quả bóng tung hứng được làm bằng vật liệu rất dai, bền. Khi không có một trong hai thứ ấy, chẳng nghệ sĩ nào dù tài năng đến mấy, có thể thực hiện thành công màn biểu diễn. Vậy nhưng trong
showbiz, những nhân tố muốn tạo scandal để nổi tiếng lại cả gan tung hứng trên dao hai lưỡi chỉ với bàn tay trần. Nổi rất nhanh nhưng hệ lụy của nó cũng rất tai hại, có thể trắng tay bất cứ lúc nào.
Nghệ thuật không phải là thứ trang sức để làm đẹp cho những người không có khả năng. Hình ảnh của nhiều người từng được tung hô “sao” này, “sao” nọ nổi lên như bong bóng xà phòng rồi nhanh chóng mất hút, để lại những điều tiếng không mấy hay ho, ảnh hưởng đến con đường dài tiếp theo của cuộc đời mà truyền thông từng nhắc đến, là những bài học nhãn tiền. Trước khi quyết định dấn thân vào thị trường giải trí lắm thị phi, các bạn trẻ hãy bình tĩnh tự trắc nghiệm bản thân xem mình có thực tài và có duyên với nghề hay không?
THANH KIM TÙNG