Mai vừa đi chợ chiều về. Một ông ba gác chở rau củ trong lúc chen lấn đã thúc xe vào chân nó đau điếng. Nó ném uỵch mấy mớ rau con cá lên kệ bếp rồi lấy rượu gừng bóp chân. Tiện thể, nó quay qua bóp cho ba, mẹ gần đó. Già cả, gặp ngày trái gió trở trời, có chút rượu gừng giữ ấm cơ thể khỏi lo cảm lạnh. Trong căn phòng tranh tối tranh sáng có một vật trang trí duy nhất là bình hoa giả. Bông hoa được kết từ những sợi bao ni lông xé nhỏ, do chính tay ông lão làm tặng bà lão trong một ngày thanh xuân nào đó mấy chục năm về trước. Trong tù chẳng có quà tinh thần nào đáng giá hơn thế. Những bông hoa ngày ấy giờ vẫn được bày trang trọng ở vị trí trung tâm căn phòng. Có lần con Mai chưng một bình hoa hồng lên đó, dẹp bình hoa ni lông vào góc tủ, bà lão rối rít đi tìm, ông lão cáu ầm lên một cách khó hiểu. Từ đó, con Mai chẳng thèm chú ý gì tới hoa với lá, dù đôi khi bình hoa cũ xì vẫn khiến nó ngứa mắt.
Căn nhà chỉ chừng 30 mét vuông này có đến 5 người cùng sống nhưng rất ít âm thanh. Hai ông bà già, con Mai, anh chồng và thằng Toét. Anh chồng chạy xe ôm, chắc trò chuyện nhiều với khách nên về nhà chẳng còn hứng nói năng gì. Thằng con-cu Toét bị bác sĩ tâm lý chẩn đoán mắc chứng chậm nói, tăng động giảm chú ý nên cả ngày hầu như không nói. Thi thoảng nó lẩm nhẩm hát vài bài hát học được đâu đó. Còn con Mai, bao nhiêu công việc cơm nước chợ búa lo toan trong nhà đã lấy hầu hết sức lực của nó, khiến nó u ám mặt mày, còn đâu tâm trạng nói gì ngoài chuyện bó rau con cá.
*
* *
Mai chẳng rõ ông bà lão nuôi nó từ lúc nào, lâu quá nó đã quên mất. Hồ sơ xin con nuôi thì nó đã xé nát vì cơn giận ngút đầu năm 17 tuổi, khi phát hiện ra rằng nó không phải là con ruột của hai ông bà. Hồi bé, con Mai bị cả xóm gọi là siêu quậy. Vài người chậc lưỡi tiếc rẻ vì ba mẹ nó là những người ưu tú như thế mà có đứa con không giống ai. Có người ác miệng còn rủa con Mai không ra cái giống gì.
Ông bà già nó trong mắt mọi người là những đảng viên mẫn cán, ưu tú. Yêu nhau từ thời sinh viên đại học, cùng được giữ lại giảng dạy ở trường nhưng cùng từ chối để đi hoạt động cách mạng. Rồi cùng bị bắt vào tù ra khám...
- Khờ thiệt, đang yên đang lành lại chui đầu vô tù!-con Mai bình luận khi có lần nghe mẹ nó kể lại. Mới chỉ nhận xét “khờ” thôi mà bà già đã quắc mắt nhìn nó, ông già thì gầm lên: “Láo! Vô ơn!”. Ly nước nóng rát ông đang uống dở hắt thẳng vào nó.
Thực tình chuyện ông bà già kéo nhau vào tù ra khám không khiến nó ức chế bằng chuyện hai người từ chối căn nhà cả hơn trăm mét vuông Nhà nước cấp cho trên Thành phố Hồ Chí Minh, về quê sinh sống. Khi nghe chuyện này, con Mai tiếc ngơ ngẩn. Ông bà mà biết nghĩ như nó là giờ “ngon” quá rồi. Nhà ở thành phố mà chê. Chẳng thể nào hiểu nổi.
Có lần ông bà già kéo nhau lên thành phố họp hội cựu tù Côn Đảo, con Mai ở nhà buồn tình ngồi lục lọi. Nó lục ra hồ sơ ghi rõ nó tên Trần Thị Hạnh chứ không phải Lê Thị Tuyết Mai như bây giờ. Nó vốn ở cô nhi viện, được ông bà xin về làm con nuôi. Nó xé nát bộ hồ sơ rồi ăn cắp mấy món đồ của ông bà đem cầm đồ, có chút vốn liếng ra đi. Nó chẳng áy náy chút nào, thậm chí cho rằng như vậy là đáng. Bởi ông bà già giấu nó, lừa gạt nó. Bởi ông bà già không phải là cha mẹ ruột của nó nên không thương nó. Bởi một bên má nó vẫn còn ran rát nước trà nóng vừa hắt hôm kia, khi nó dám chê ba mẹ nó “khờ” khi đâm đầu vô nhà tù.
Nó đi theo thằng bồ làm nghề hớt tóc vỉa hè bên kia đường. Năm đó nó 17 tuổi. Hai đứa bàn mưu tính kế qua tỉnh bên làm ăn. Số tiền có được từ cầm đồ dư dả để tụi nó mở cái quán cà phê nho nhỏ. Chẳng bao lâu thì quán đóng cửa vì không có khách, tiền tiêu sạch bách vì “miệng ăn núi lở”, huống chi chút vốn liếng ăn cắp của ông bà già. Chỉ có cái bụng ngày một to đùng ra, không biết làm sao, lại quay về xin lỗi ông bà già, thà ăn roi còn hơn chết đói. Ai dè ông già nhìn bộ dạng nó, chẳng trách mắng câu nào, chỉ dặn dò lo tu chí làm ăn vì đã thực sự là người lớn.
Đó là chuyện từ 5-7 năm trước. Còn bây giờ ông già đã vào viện, nhiều tháng nay phải cắm ống đưa thức ăn thẳng vào dạ dày và kè kè một bịch nước tiểu bên mình. Nước tiểu nào chẳng khai, nhưng con Mai quen cái mùi đó đến nỗi, có ai hỏi nó có khó chịu không, có khai không, nó nói không chắc nịch. Người thương nó, nói con nhỏ chịu khó, làm mẹ rồi biết thương ba mẹ. Người ghét, nói con nhỏ chịu nhục chút mai mốt kiếm của nả, nhà cửa của ông bà, hơn nữa hai sổ hưu cộng các khoản trợ cấp cũng gần 20 triệu đồng một tháng, chăm vậy cũng đáng đồng tiền bát gạo. Tiếng lành, tiếng dữ gì cũng trôi lại tai nó. Con Mai tức nghẹn họng nhưng chẳng dư thời gian đâu mà phân bua.
Chính thái độ ân cần của ông lão khi đón nó trở về với cái bụng chửa ngập mặt đã khiến nó thay đổi. Khi nó sinh thằng Toét, bà lão đã yếu, không chia sẻ nhiều được. Ông lão không ngại giặt từng cái tã, cái quần bé xíu. Nhìn ông treo những món đồ đó lên với ánh mắt lấp lánh niềm vui, nó thực lòng thấy mình mắc nợ.
*
* *
Bà lão nổi tiếng hát hay trong các cựu tù. Nhờ tiếng hát ấy mà ba mẹ nó tìm ra nhau. Mấy lần cầm đầu các bạn tù nổi dậy trong ngục, ông lão lúc đó còn là chàng trai chưa tới 30, bị tra tấn dã man tưởng chết được. Giữa những cơn mê sảng, những trận sốt ác tính, lại cả những đêm rát họng, khó thở vì hen suyễn, ba nó nghe mẹ nó cất những câu hát về lý tưởng, khát vọng của tuổi trẻ, lại thì thào: “Đồng chí ơi, hát nữa đi, hát nữa đi”. Chẳng biết có mối giao cảm nào đó mà tiếng hát lại cất lên, tiếng hát làm vết thương nhanh hết sưng nhức, làm mau lành da. Tiếng hát làm trái tim tù nhân muốn reo lên giữa những cơn đau.
Cô Nghĩa-đồng đội cũ của ba mẹ vẫn rủ rỉ rù rì với con Mai câu chuyện ấy nhiều lần. Cô bảo, con Mai biết không, trước khi vô cô nhi viện xin con, mẹ mày mang thai tới lần thứ 5 vẫn không giữ được. Đó là do những ngày còn ở tù, nhiều tù nhân nữ như mẹ nó bị tra tấn bằng cách thúc dùi cui vào vùng kín. Cô Nghĩa xót quá phải gào lên: “Chị đừng tự giết mình như thế. “Một lần sẩy bằng bảy lần sinh”, sao chịu hoài được”. Lúc đó cả hai chị em ôm nhau khóc ròng và dắt nhau vào cô nhi viện xin con nuôi. Con Mai lúc đó mới hai tuần tuổi, má căng hồng, nhìn y như búp bê...
Những câu chuyện ấy, nói hoài cả chục lần, con Mai không thèm nghe. Lần này lạ thay, khi ôm thằng Toét trong tay, con Mai nghe cô Nghĩa nhắc lại mà nước mắt chảy dài trên hai má.
Ông lão không qua được trận ốm. Cũng ngoài 80 rồi, cái chết đến chẳng còn là bất thình lình. Điều khiến con Mai rối bời ruột gan là bà lão sẽ sống ra sao khi biết điều này? Đám tang ông lão phải tổ chức luôn tại ngôi chùa gần nhà vì sợ bà lão quỵ ngã, không vượt qua được cú sốc. Đám tang ông lão xong, bà lão thình lình biến mất. Con Mai, cô Nghĩa phải nhờ bà con hàng xóm túa đi khắp nẻo kiếm tìm. Tìm chưa ra bà lão thì tá hỏa hơn khi phát hiện thằng Toét cũng biến mất nốt.
Gần cuối buổi chiều, con Mai sực nhớ ra buổi trưa thằng Toét hỏi mẹ về mấy bông hoa ni lông bỗng dưng biến mất. Rồi tìm khắp cũng không thấy tăm hơi thằng Toét. Như có linh tính, Mai và cô Nghĩa trở lại khu mộ mới đắp. Bên những vòng hoa còn tươi, bà lão đang ngồi, tay cầm những bông hoa ni lông cũ kỹ bao nhiêu năm. Đối diện là thằng Toét đang trò chuyện gì đó. Bà lão đưa tay lau những giọt nước mắt cuối cùng còn sót lại lấp lánh trên gò má da mồi. Bà đặt nhẹ những bông hoa ni lông xuống, se sẽ hôn lên bầu má căng của thằng bé và nắm tay nó đứng dậy.
Nắng quái xiên ngang những đám cỏ mới đắp, ánh lên màu mật ong thấm đượm. Những giọt nắng mật ong ấy tràn ngập cả trên những đóa hoa cũ kỹ bà lão vừa đặt xuống. Trong thoáng chốc, Mai thấy chúng còn đẹp hơn cả những đóa hồng kề bên…
Truyện ngắn của VÕ THU PHƯƠNG