QĐND - Thiếu tướng Ngô Văn Ny sinh năm 1937, ông nguyên là Phó tư lệnh, Tham mưu trưởng Binh chủng Tăng -Thiết giáp, quê ở thôn Trung Trữ, xã Ninh Giang, huyện Hoa Lư, Ninh Bình. ông là người chứng kiến và lưu giữ nhiều kỷ niệm về những ngày đầu xe tăng ta ra trận…

 “Pháo” bỗng hóa “tăng”

Thời kháng chiến chống Pháp, ông Ny vào bộ đội địa phương tỉnh Ninh Bình, sau đó ông về Trung đoàn 254, Liên khu 3. Năm 1954, đơn vị ông hành quân lên Việt Bắc, ông được điều động sang Trung đoàn Pháo binh 82 và Trung đoàn Pháo 7, rồi được cử đi học khóa sĩ quan đầu tiên Trường Sĩ quan Pháo binh. Ra trường, ông về đơn vị Pháo binh 364. Cuối năm 1961, ông được điều động đi học tiếng Trung Quốc rồi bất ngờ được cùng cả lớp sang học quân sự tại Học viện Tăng -Thiết giáp ở Trung Quốc.

Thiếu tướng Ngô Văn Ny, người lưu giữ nhiều kỷ niệm về ngày đầu xe tăng ta ra trận.

Học xong, ông về công tác tại Trung đoàn xe tăng 202. Năm 1965, Bộ Quốc phòng thành lập Trung đoàn xe tăng 203 và thành lập Bộ tư lệnh Binh chủng Tăng -Thiết giáp. Đầu năm 1965, Tiểu đoàn  xe tăng 1 để lại toàn bộ xe và trang bị, nhận lệnh hành quân bộ vượt Trường Sơn vào miền Đông Nam Bộ lấy xe tăng đánh địch. ông Ny ở lại làm Đại đội trưởng Đại đội 3, Tiểu đoàn xe tăng 1 và được giao nhiệm vụ luyện tập hợp đồng chiến đấu với Trung đoàn bộ binh 102, Sư đoàn 308. Đây là lần đầu tiên ta huấn luyện chiến thuật cách đánh tập kích, đánh công sự vững chắc ban đêm, bảo đảm bí mật bất ngờ của xe tăng và bộ binh ta.

Tháng 5-1969, ông Ny được điều về cơ quan tham mưu trung đoàn, đi cùng sở chỉ huy nhẹ Trung đoàn 202, tổ chức cho một tiểu đoàn xe tăng hành quân từ Vĩnh Phúc bằng tàu hỏa đi đến Vinh. Từ cảng Bến Thủy, xe tăng ta đi ven biển vào cửa sông Giang (Quảng Bình), ngược sông đi đến bến phà Xuân Sơn và tập kết  ở đầu đường 20. ông chỉ huy và trực tiếp đi trên chiếc tàu tăng Kit đầu  tiên (tàu há mồm chuyên chở xe tăng đường thủy) chở 33 chuyến xe tăng đến Quảng Bình an toàn, bí mật. Tham gia chiến dịch Đường 9-Nam Lào, xe tăng ta hành quân nhanh chóng đến tập kết ở Sê Pôn. Đêm 22-3-1971, đại đội xe tăng 3 đã có mặt phối hợp cùng bộ binh nổ súng tiêu diệt quân địch ở điểm cao 550.

Từ Quảng Trị tới Sài Gòn

Sau chiến dịch Nam Lào, ông cùng bộ phận chỉ huy Trung đoàn 202 nhận lệnh trở về miền Bắc, trung đoàn được chuyển từ trung đoàn xe tăng sang Trung đoàn bộ binh cơ giới 202, có sức đột kích mạnh. Trong huấn luyện ông tổ chức cho các đơn vị xe tăng đều phải thực hành vượt sông Hồng, qua luyện tập thực tế, ông rút ra kết luận xe xích phải đi sát mép nước thì không bị lầy, lợi dụng sóng tràn qua để xóa được vết xe xích vừa đi qua.

Năm 1972, Trung đoàn bộ binh cơ giới 202 nhận lệnh hành quân vào đến tập kết ở Vĩnh Linh tham gia chiến dịch  Quảng Trị. Khi vượt sông Bến Hải đánh vào Đông Hà, xe tăng gặp khó khăn. Bằng kinh nghiệm thực tiễn của mình, ông nhớ lại khi học ở Trường Sĩ quan Pháo binh, tổ chức cho xe kéo pháo vượt sông Đà, nếu xe kéo pháo đi trên cát thì xe không đi được, phải dùng máy bơm nước phun nước vào làm cát mịn có sức bám. ông đã cho áp dụng cách này giúp xe tăng ta vượt sông an toàn. Tuy nhiên, ngày đó cũng chưa ai lường được nước thủy triều khi dâng lên và khi nước rút, tốc độ dòng nước chảy như thế nào nên đêm ngày 1-4-1972, ta tổ chức cho xe vượt sông Cửa Tùng để tấn công vào Ngã tư Sòng, chỉ có 13 xe trong tổng số 23 xe vượt qua được, 10 xe còn lại bị trôi ra cửa sông, biển hoặc bị lầy bên bờ sông Bến Hải.

Cuối năm 1972, địch phản công lấn chiếm vùng giải phóng trên toàn tuyến tỉnh Quảng Trị. Tiểu đoàn xe cơ giới 66 ta phải giấu quân trên bãi cát ven biển trống trải, chịu đựng hỏa lực mạnh từ pháo hạm và máy bay địch đánh phá. ông Ny đã đưa ra kế hoạch đào hầm trên bãi cát, dùng tôn đậy che lên trên, ngụy trang bằng các cây dứa và cát mỏng trên tấm tôn, đưa xe tăng vào các ấp, làng ven biển, lấy tôn che xe tăng làm giống như nhà dân ở trong ấp chiến lược (dân đã bỏ đi hết), xóa hết vết xích trên cát. Nhờ vậy mà máy bay địch không phát hiện được, xe ta bảo toàn được lực lượng.

Đầu năm 1973, địch lấn chiếm vùng ven biển và chiếm được làng Thanh Hội. Bộ binh ta ngăn chặn không cho địch tiến lên hướng Cửa Việt. Với tinh thần tìm địch mà đánh, ông Ny tổ chức một tiểu đoàn bộ binh cơ giới đánh địch. Sau khi Hiệp định Pa -ri, ta tập trung đánh địch lấn chiếm. Trong đêm 27-1-1973, Tiểu đoàn 66 đã cùng bộ binh 6 lần đánh bại các đợt tiến quân của địch. Sáng 31-1-1973, sau khi pháo binh ta bắn áp chế, lực lượng xe tăng thiết giáp của ta còn 4 chiếc cùng tăng tốc, dẫn dắt bộ binh xông thẳng vào quân địch co cụm, bắn cháy nhiều xe tăng địch.

Năm 1974, cấp trên thành lập Quân đoàn 1, lấy toàn bộ Trung đoàn xe tăng 202 đưa vào đội hình quân đoàn. Tháng 4-1975, Quân đoàn 1 cùng các quân binh chủng khác tham gia chiến dịch Hồ Chí Minh. Ngày 15-4, Trung đoàn xe tăng 202 tập kết ở Đồng Xoài, Bình Phước, sau đó tham gia trong đội hình xe tăng tấn công mở đường ở hướng Bắc, giải phóng Sài Gòn.

Đất nước thống nhất, ông Ny được cử đi học Khóa cán bộ chỉ huy Lục quân tại Học viện Lục quân, Đà Lạt. ông tiếp tục đi học tại Học viện quân sự cao cấp (nay là Học viện Quốc phòng), sau đó ông về nước được bổ nhiệm làm Lữ đoàn trưởng, Lữ đoàn xe tăng 202. Nay nghỉ hưu trở về với đời thường, những kỷ niệm lần đầu xe tăng ra trận vẫn vẹn nguyên trong ông…

Bài và ảnh: Hoàng Hiển