Ngày 8-3, cái tên Max von Sydow trở thành từ khóa được đăng tải trên các trang mạng xã hội cùng với những lời tri ân tiễn biệt dành cho tài tử gạo cội người Thụy Điển của Hollywood. Sau 7 thập kỷ cống hiến hết mình cho phim ảnh, sân khấu, phim truyền hình, ông từ trần ở tuổi 90 trên đất Pháp trong sự tiếc thương của nhiều trái tim yêu điện ảnh.

Đạo diễn phim “Baby Driver” (Quái xế Baby)-Edgar Wright đã gửi lời tri ân: “Max von Sydow-một biểu tượng của điện ảnh thế giới trong 7 thập kỷ qua, ông luôn ở cạnh chúng ta. Ông ấy đã làm thay đổi cả bộ mặt điện ảnh quốc tế khi kết hợp với đạo diễn Ingmar Bergman. Ông thật sự là một vị thánh của điện ảnh”.

leftcenterrightdel
Vai diễn Quạ Ba Mắt Raven trong loạt phim truyền hình đình đám “Game of Thrones”. Ảnh chụp lại

Max von Sydow sinh năm 1929, tại vùng Lund, Thụy Điển trong một gia đình có cha mẹ đều là những trí thức cấp tiến. Ông được tiếp xúc với nghệ thuật, mà đặc biệt là kịch nghệ ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường trước khi bén duyên với điện ảnh và theo học tại Trường Điện ảnh quốc gia Thụy Điển. Ông bắt đầu nghiệp diễn ở tuổi 20, cống hiến trọn đời cho nghệ thuật và luôn biết cách duy trì sự hiện diện của mình trong lòng công chúng.

Max von Sydow có vai diễn đầu tiên trong tác phẩm của đạo diễn Thụy Điển Alf Sjoberg năm 1949, nhưng phải đến năm 1955, khi gặp được đạo diễn Ingmar Bergman-tri kỷ của đời mình thì sự nghiệp của ông mới thực sự phát triển. Max von Sydow và Ingmar Bergman được coi như một cặp bài trùng nổi tiếng của Hollywood với 11 dự án thành công, như: “The Seventh Seal” (Phong ấn thứ bảy), “Wild Strawberries” (Chùm dâu dại), “The Magician” (Nhà ảo thuật)... Trong đó, vai Antonius Block trong “The Seventh Seal” được giới phê bình đánh giá là cột mốc sự nghiệp của Max.

Với sự nghiệp phim ảnh trải dài 7 thập kỷ, từ thời phim đen trắng đến thời kỹ xảo làm phim màu phát triển vượt bậc, Max von Sydow đã cống hiến cho bộ môn nghệ thuật thứ bảy nhiều vai diễn đa dạng. Tính đến hiện tại, ngôi sao quá cố đã góp mặt trong hơn 100 phim điện ảnh lẫn truyền hình và là nam nghệ sĩ Thụy Điển đầu tiên, đồng thời cũng là người duy nhất nhận được đề cử Oscar của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật điện ảnh Mỹ. Hai tác phẩm giúp ông nhận được các đề cử Oscar danh giá là “Pelle the Conqueror” (Pele, nhà chinh phục) và “Extremely Loud & Incredibly Close” (Chiếc chìa khóa bí ẩn). Cố diễn viên cũng từng có hai lần nhận đề cử giải Quả cầu vàng với “The Exorcist” (Quỷ ám) ở giải Nam diễn viên phụ xuất sắc và “Hawaii” (Chuyện tình Hawaii) với giải Nam diễn viên chính xuất sắc.

Là công dân Thụy Điển, dấn thân đến Hollywood, ông thường được giao các vai phản diện, có tính cách một chiều. Có lẽ do ngoại hình “khó đăm đăm” của ông mà các đạo diễn thường tin cậy giao cho những vai có phần tính cách “cổ quái”. Trong suốt sự nghiệp đóng phim miệt mài của mình, ông cũng từng băn khoăn về “căn tính” của nhân vật mà ông sắm vai. Tạp chí Variety đăng tải trăn trở của ông về “căn tính” của mình khi sống đời nghệ sĩ: “Bởi vì tôi là người Thụy Điển, không phải là người Anh hay người Mỹ nên những vai diễn mà tôi nhận trên phim đa phần là vai người nước ngoài. Và không có bất kỳ bộ phim Mỹ nào mà nhân vật người nước ngoài thực sự tốt cả. Đa phần họ đều bị khắc họa là những kẻ xấu, mà kẻ xấu nào trên màn bạc Mỹ cũng rập một khuôn”.

Tuy nhiên, Max cũng không thiếu những vai diễn nặng ký, đặc biệt là các nhân vật đi ra từ văn chương như nhân vật trải qua cơn khủng hoảng tinh thần, trong sự phân tranh giữa các bản ngã ở phim “Steppenwolf” (Sói thảo nguyên) hay đại văn hào đoạt giải Nobel Knut Hamsun trong phim “Hamsun” (Văn hào Hamsun)…

Khoảng giữa thập niên 60, khi sự nghiệp đóng phim của ngôi sao gạo cội lên như diều gặp gió, ông được các hãng phim Mỹ để ý và mời đóng vô số phim nói tiếng Anh, thế nhưng Max vẫn một lòng hướng về quê nhà và quyết định từ chối để quay về Thụy Điển tham gia kịch nghệ.

Đến những năm đầu thế kỷ 21, Max von Sydow lại một lần nữa được các nhà làm phim Hollywood chiêu mộ và sự nghiệp của ông tiếp tục bước sang trang mới. Ông hợp tác với các đạo diễn lớn, như: Steven Spielberg trong phim “Minority Report” (Bản báo cáo thiểu số), Martin Scorsese trong phim “Shutter Island” (Đảo kinh hoàng), Ridley Scott trong phim “Robin Hood” (Huyền thoại Robin Hood) phiên bản 2010...

Đặc biệt, không thể không kể đến bom tấn “Chiến tranh giữa các vì sao” phần 7 của đạo diễn J.J.Abrams khi ông vào vai một chiến binh về hưu, đứng về phía quân kháng chiến. Và mới đây nhất, ông quen mặt với khán giả trẻ khi vào một vai diễn nhân vật Quạ Ba Mắt Raven trong loạt phim truyền hình đình đám của HBO “Game of Thrones” (Trò chơi vương quyền) vừa kết thúc năm 2019.

Nhìn qua bảng danh sách những bộ phim điện ảnh, truyền hình (chưa kể sân khấu) mà Max von Sydow tham gia, có thể thấy ở ông một sức lao động với cường độ cao, bền bỉ qua nhiều năm. Trung bình mỗi năm, ông xuất hiện trong ít nhất từ một đến hai bộ phim, hóa thân vào những nhân vật có cuộc đời khác nhau, bối cảnh có khi cách xa nhau hàng thế kỷ.

Max von Sydow là điển hình của các “bố già” trong nền điện ảnh thế giới, dù tuổi cao nhưng vẫn xuất hiện đều đặn trên màn ảnh. Ông cống hiến tận lực bằng tất cả đam mê để rồi được ghi nhận như một trong những tên tuổi gạo cội không thể lu mờ trong môn nghệ thuật thứ bảy.

HÀ MY