Cỏ biển (seagrass) là nhóm thực vật thủy sinh có khả năng phát triển hoàn toàn dưới nước, chủ yếu ở vùng biển cạn và ven bờ. Điểm khác biệt của chúng so với các loại rong biển thông thường là có đầy đủ rễ, thân và lá tương tự cây trên đất liền. Nhờ đó, cỏ biển sinh trưởng thành từng thảm lớn, tạo nên những “cánh đồng” rộng dưới lòng đại dương.
Dù diện tích không lớn so với rừng trên đất liền nhưng các cánh đồng cỏ biển lại có vai trò đặc biệt trong việc duy trì cân bằng sinh thái toàn cầu. Một trong những đóng góp nổi bật nhất của cỏ biển là khả năng hấp thụ và lưu trữ carbon. Nhờ cấu trúc rễ ăn sâu, thảm cỏ biển giữ được lượng carbon ổn định lâu dài, góp phần quan trọng làm giảm khí CO₂ trong khí quyển và làm chậm quá trình biến đổi khí hậu. Nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, cỏ biển có thể lưu trữ lượng carbon cao gấp 3 lần rừng cây và gấp 10 lần so với đất. Nhờ đó, chúng trở thành một trong những “bể chứa” carbon hiệu quả nhất mà thiên nhiên ban tặng.
Bên cạnh khả năng hấp thụ carbon, cỏ biển còn sản sinh lượng lớn oxy thông qua quang hợp, tạo nguồn sống cho các sinh vật biển và duy trì môi trường đại dương khỏe mạnh. Có nghiên cứu khẳng định rằng, 1ha cỏ biển có khả năng tạo ra lượng oxy tương đương 1ha rừng trên cạn, cho thấy vai trò quan trọng của hệ sinh thái này trong chu trình oxy toàn cầu.
    |
 |
Một phần cánh đồng cỏ biển. Ảnh: Rachel Austin, Đại học Tây Úc
|
Không chỉ là “lá phổi” của đại dương, những cánh đồng cỏ biển còn đóng vai trò như chiếc nôi nuôi dưỡng đa dạng sinh học. Chúng là nơi trú ẩn, sinh sản và kiếm ăn của nhiều loài cá con, nhuyễn thể và nhiều sinh vật biển khác. Những loài như cá vược, cá hồng, tôm... thường xuất hiện dày đặc ở khu vực cỏ biển bởi chúng mang lại nơi trú ẩn an toàn, nguồn thức ăn phong phú và điều kiện sinh thái lý tưởng. Cỏ biển cũng là nguồn thức ăn quan trọng đối với nhiều loài động vật, trong đó có các loài bò sát biển như rùa.
Cùng với giá trị sinh thái, cỏ biển còn góp phần bảo vệ bờ biển trước tác động ngày càng mạnh của thiên nhiên. Hệ thống rễ đan xen giúp giữ chặt lớp cát và bùn, hạn chế xói mòn và giảm lực sóng đánh vào bờ. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu gây ra nhiều cơn bão lớn và tình trạng nước biển dâng, sự hiện diện của những cánh đồng cỏ biển góp phần quan trọng vào việc ổn định các khu vực ven bờ, bảo vệ sinh kế của cộng đồng sống dựa vào biển.
Những cánh đồng cỏ biển là hệ sinh thái đẹp, bình yên nhưng chứa đựng giá trị to lớn đối với sự sống và khí hậu của trái đất. Dù con người còn chưa khám phá hết những lợi ích mà chúng mang lại, một điều chắc chắn là cỏ biển đang âm thầm giúp hành tinh thở và duy trì sự sống bền vững. Vì thế, bảo vệ và phục hồi những cánh đồng cỏ biển cần trở thành ưu tiên trong nỗ lực bảo vệ môi trường của mỗi quốc gia cũng như của toàn cầu.
HỒNG NHUNG