Trong phần lớn cuộc đời và suy nghĩ của Mariam al-Anezi trước đây, dường như không ai biết Qatar ở đâu. Cô sẽ nói với mọi người rằng: “Tôi đến từ một nơi cạnh Dubai của Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) nổi tiếng”.

Sau khi đám đông người hâm mộ từ khắp nơi trên thế giới đổ về đất nước của Mariam al-Anezi, tức Qatar, để xem World Cup 2022, cô đã nhanh chóng thay đổi suy nghĩ, tự hào đi trên đường phố ở thủ đô Doha, chào đón những du khách đến từ châu Âu, châu Mỹ say sưa chào đón năm mới. Mariam al-Anezi hứng khởi xen lẫn tự hào về tầm nhìn mới của quốc gia mình trên sân khấu toàn cầu.

“Bây giờ, mọi người đã biết đến Doha”, Mariam al-Anezi nói với tôi khi các con cô đá bóng quanh lối đi dạo bên bờ biển ở đảo ngọc, phía Tây Doha. “Những người đến đây sẽ chứng kiến tận mắt sự thay đổi của Qatar và họ sẽ biết cách đánh giá bằng trái tim của họ”.

Trong thập niên qua, Qatar và các nước láng giềng vùng Vịnh giàu tài nguyên như: Saudi Arabia, UAE đã đổ hàng chục tỷ USD vào thể thao, mua các đội thể thao, tài trợ và tổ chức các sự kiện thể thao quốc tế‌, một phần để củng cố ảnh hưởng toàn cầu của họ, nhưng cũng vì mong muốn đa dạng hóa nền kinh tế, thu hút khách du lịch, tiếp tục các mục tiêu chính sách đối ngoại của họ và khơi dậy chủ nghĩa dân tộc trong nước.

leftcenterrightdel

Qatar đã chi hàng trăm tỷ USD cho cơ sở hạ tầng để có một kỳ World Cup kinh điển. 

Abu Dhabi, thủ đô của UAE đã tổ chức các trận đấu ở Giải bóng rổ nhà nghề Mỹ (NBA) trong năm 2022. Trước đây, điều này là không thể nhưng với sức nặng từ nguồn lực tài chính vô đáy đến từ Hoàng gia Dubai, các câu lạc bộ hàng đầu NBA hớn hở vào vai “gánh xiếc rong”. Tiền, rất nhiều tiền đã thay đổi suy nghĩ của cầu thủ, giới chủ và lãnh đạo Ban tổ chức giải NBA. Các dòng họ, gia đình cầm quyền và các tổ chức chính phủ ở UAE, Saudi Arabia và Qatar đều đã mua, làm chủ các đội bóng ở nước ngoài, đó là: Manchester City, Newcastle, PSG... Mua một đội bóng nổi tiếng toàn cầu như: Manchester City, PSG cũng là một biểu tượng uy tín của những hoàng gia Arab. Bóng đá được nhiều người trong khu vực vùng Vịnh yêu thích, khiến nó trở thành phương tiện hoàn hảo để các nhà lãnh đạo tăng cường sự nổi tiếng và nâng cao danh tiếng của họ.

Đối với Qatar, đất nước có xấp xỉ 3 triệu dân, tổ chức thành công World Cup 2022 kéo dài một tháng là đỉnh cao của 12 năm chuẩn bị và hơn 220 tỷ USD chi tiêu cho cơ sở hạ tầng, được gộp vào một dự án xây dựng quốc gia vĩ đại cho một tiểu bang có diện tích gần bằng Connecticut (Mỹ), được bao quanh bởi các nước láng giềng hùng mạnh hơn.

Với hơn 1 triệu du khách đến cổ vũ World Cup 2022, tầng lớp lãnh đạo tinh hoa ở Qatar vô cùng hài lòng. Đây cũng là một phần trong nỗ lực rộng lớn hơn của giới lãnh đạo Qatar nhằm đưa đất nước Hồi giáo của họ trở thành tâm điểm chú ý toàn cầu-một chiến lược được tài trợ bởi nguồn khí đốt tự nhiên dồi dào. Quá nhiều thứ đã thúc đẩy ‌sự thành công của World Cup 2022. Ở Doha giờ này, người ta đang tự tin lên kế hoạch xin đăng cai Olympic mùa hè 2036.

Simon Chadwick, Giáo sư thể thao và kinh tế địa chính trị tại Trường Kinh doanh SKEMA (Pháp) phân tích: “World Cup 2022 là một cuộc tập trận, là một bước tiến lớn của Qatar trong việc gây tiếng vang toàn cầu. Trước đây, không ai tin họ-một quốc gia nhỏ bé có thể đăng cai tổ chức World Cup-thì nay, nói đến Doha, nhắc tới Qatar, đó là sự bảo chứng cho thành công của bất kỳ giải đấu nào, cho bất kỳ sự điên rồ nào, như việc người ta đã tổ chức World Cup vào mùa đông trên sa mạc”.

Khi Qatar giành quyền đăng cai World Cup hơn một thập niên trước, mục tiêu đơn giản của chính quyền Doha là được năm châu biết đến. Giờ đây, giới cầm quyền Qatar tin rằng World Cup 2022 đã giúp quốc gia nhỏ bé của họ có thêm sức mạnh, sự tự tin để trụ vững bên cạnh các nước láng giềng lớn hơn, hùng mạnh hơn, bao gồm Saudi Arabia và UAE.

Kể từ khi giành quyền đăng cai World Cup 2022, Qatar đã rót 220 tỷ USD vào việc xây dựng thủ đô, xây dựng mạng lưới đường cao tốc và hệ thống tàu điện ngầm mới. Hassan Al Thawadi, Tổng thư ký tổ chức World Cup 2022 của Qatar khẳng định: “World Cup 2022 được sử dụng như một phương tiện để thúc đẩy những sáng kiến phát triển đất nước, giúp Qatar tự tin trỗi dậy, khẳng định những giá trị quốc gia không chỉ với thế giới Arab. World Cup 2022 thành công có nghĩa là mọi người sẽ biết tới và thừa nhận Qatar “như một điểm đến”.

Không nói ra nhưng ai cũng hiểu, các quốc gia láng giềng như Saudi Arabia, UAE phát ghen khi Qatar được quyền đăng cai và tổ chức thành công mỹ mãn World Cup 2022. Khi FIFA trao quyền đăng cai World Cup 2022 cho Qatar (năm 2010, Qatar lần lượt vượt qua Mỹ, Hàn Quốc, Australia, Nhật Bản ở 4 vòng bỏ phiếu để giành quyền tổ chức World Cup 2022), không ít hoàng thân quốc thích ở những quốc gia láng giềng còn hoài nghi. Một Qatar bé nhỏ như đốt ngón tay cái phóng to trên bản đồ, làm thế nào mà lại giành quyền đăng cai World Cup?

Nhưng chính quyền Doha đã theo đuổi mục đích này với khát khao bằng bất kỳ giá nào cũng phải mang World Cup về Qatar, về với thế giới Arab, về với vùng Vịnh. Và ở Doha, giờ này, giới tinh hoa chính trị đang bàn kế hoạch mang Olympic mùa hè 2036 về đây, như một cách thức tái định vị thương hiệu Qatar, thương hiệu Doha.

Bài và ảnh: HOÀNG HƯNG (từ Doha)