Trong thế giới huấn luyện viên (HLV), các chiến lược gia có những phương pháp huấn luyện không giống ai cả. Với HLV Ferguson, trước các trận đấu quan trọng, ông báo nhân viên phục vụ ở Trung tâm huấn luyện Carrington mang đến sân tập 20 cái đệm ngủ. Lần đầu, nhiều cầu thủ ngạc nhiên vì không biết HLV có ý gì. Ferguson điền tên các cầu thủ lên đệm, rồi đặt chúng vào sân theo các sơ đồ chiến thuật. Ferguson bảo: “Cầu thủ toàn anh tư duy tốt, não phản ứng nhanh hơn so với người bình thường, nhưng nếu đối thủ thông minh hơn, thì các cậu sẽ rối trí. Tôi đặt đệm trong sân để các cậu biết rõ vị trí của mình”. Có lần, Carrick thấy đệm của mình ở sát đệm Scholes như thể hai người giẫm chân lên nhau ở khu vực trung tuyến, liền đem thắc mắc hỏi Sir Alex thì nhận được câu trả lời: “Barca quá mạnh ở hàng tiền vệ, tôi đoán Messi sẽ đá lùi nên muốn hai cậu phải luôn hỗ trợ cho nhau trong việc đánh chặn, phong tỏa không cho Messi liên kết với các vệ tinh xung quanh”.

leftcenterrightdel
 Shevchenko báo công trước tượng Lobanovskyi năm 2004. Ảnh: Goal

Ancelotti thì không quá quan trọng trong việc kiểm soát bóng. Với chiến lược gia người Italy này thì kiểm soát hành vi bản thân của cầu thủ còn quan trọng hơn. Ancelotti cho rằng: “Các cầu thủ ngôi sao không chỉ kiểm soát tốt bản thân mà còn có thiên hướng làm việc tập trung, chăm chỉ hơn; thậm chí một số anh còn quán xuyến luôn việc của đồng đội trên sân”. Hồi còn dẫn dắt AC Milan, trong tay Ancelotti có một cầu thủ đa năng và luôn chơi hết mình, đó là Seedorf. Trên sân, nhiều cầu thủ AC Milan không khoái tuyển thủ quốc tế Hà Lan này vì Seedorf hành động như thể muốn phụ trách tất cả đội bóng. Ancelotti cho rằng, Seedorf không có ý đồ gì cả, chỉ vì cá tính của cậu ta mạnh quá, vừa muốn làm thủ lĩnh, vừa muốn làm chiến binh. Có lần Ancelotti bảo Seedorf: “Cậu thấy cách Mandini chơi bóng rồi đấy. Rất đơn giản mà hiệu quả. Người tài giỏi thì luôn biết cách giải quyết và trình bày vấn đề một cách đơn giản, dễ hiểu. Với Mandini, cậu ta lấy bóng trong chân đối thủ dễ như ăn kẹo. Vậy tôi khuyên cậu nên học cách chơi bóng của Mandini. Làm nhiều nói ít chứ cách la hét, chỉ bảo của cậu với đồng đội dở quá”. Cuối cùng, Seedorf đã lắng nghe và hiểu ra vấn đề. “Tôi cho rằng ở đây, phẩm chất của một cầu thủ-thủ lĩnh thường quan trọng hơn kỹ thuật”, Ancelotti chốt lại câu chuyện.

Ancelotti nhớ rằng, Mourinho là chiến lược gia kiên trì, kiên gan nhất mà ông từng biết. Mourinho chấp nhận tỷ số hòa bao lâu cũng được, miễn là đội nhà đừng có thủng lưới trước. Ông ta biết cách tra tấn thể lực của đối thủ và khi đối phương vừa kịp nhận ra mình đuối sức thì đã bị lãnh đòn. Cách chơi của Mourinho là phá hủy hơn là kiến tạo. Điều này ngược lại với Guardiola. HLV Guardiola luôn đề cao việc kiểm soát bóng. Nếu mất bóng, cầu thủ và đồng đội phải tìm cách đoạt lại bóng ngay. Pep luôn muốn cầu thủ chủ động trong cuộc chơi. Ancelotti thì cho rằng, không có bóng (không kiểm soát bóng) cũng tốt, bởi cầu thủ sẽ có ít vấn đề phải giải quyết.

Trong số các chiến lược gia, Lobanovskyi là người đặc biệt hơn cả với phương pháp huấn luyện không giống ai. Nói như Sir Alex là “có muốn học cũng khó”. Sir Alex không nói quá chút nào bởi trong một cuộc rượu giữa Ferguson và Ancelotti ở sân Old Trafford, hai chiến lược gia trên có bình luận về một buổi tập của HLV Lobanovskyi khi ông còn dẫn dắt Dynamo Kiev. Khi đội nhà thi đấu với 5 tiền vệ, Lobanovskyi muốn bóng phải tập trung tối đa cho tuyến giữa. Việc đưa bóng ra vị trí khác, cho hai hậu vệ cánh chẳng hạn là điều hiếm khi xảy ra.

Lobanovskyi có thời gian dẫn dắt AS Roma, với Ancelotti ở dưới trướng và cựu cầu thủ AS Roma này nhớ lại các buổi tập của Lobanovskyi có cường độ cao đến khó tin. Lobanovskyi sử dụng toàn bộ chiều dài của sân, chia cầu thủ thành 3 nhóm, mỗi nhóm 7 người. Hai nhóm đầu sẽ tập tấn công và phòng thủ. Khi nhóm phòng thủ cướp được bóng, họ sẽ di chuyển bóng tới vị trí của nhóm 3, để tiếp tục chơi trò tấn công và phòng thủ. 3 nhóm tập liên tiếp trong 45 phút, cứ lặp đi lặp lại bài tập như vậy.

“Lobanovskyi thật khác người”, Ancelotti đã thốt lên như vậy khi ông cho các cầu thủ ở Real Madrid, PSG, Chelsea, Bayern Munich tập như vậy và kết quả là không đội nào tập quá được 20 phút. Ferguson cũng từng thử bài tập trên ở MU một vài lần và cứ sau 15 phút, khỏe như Rooney còn ngại. Luật của Lobanovskyi là vô cùng nghiêm khắc trên sân tập và trong thi đấu. Có thể điều chỉnh một vài vị trí trong sơ đồ chiến thuật, còn bằng không, các cầu thủ cứ theo ý Lobanovskyi mà thi triển năng lực...

Tên tuổi của Lobanovskyi gắn liền với bóng đá Liên Xô (trước đây), Ukraine, cùng câu lạc bộ (CLB) Dinamo Kiev. HLV huyền thoại này đã giúp Dynamo Kiev trở thành đội bóng thành công số 1 Đông Âu. Đồng hành với đội bóng thủ đô Ukraine, Lobanovskyi đã giành được hai chức vô địch cúp C2 vào năm 1975 và 1986 cùng rất nhiều danh hiệu quốc nội Ukraine. Ông nổi tiếng với biệt danh “Ngọn núi lửa phủ tuyết” bởi trên sân cỏ ông quyết liệt bao nhiêu thì ngoài đời thường lại yêu thương cầu thủ bấy nhiêu. Cách mà các học trò của Lobanovskyi chiến đấu dưới sự dẫn dắt của ông khiến cho rất nhiều đối thủ ở châu Âu khiếp sợ (nhất là Real Madrid) khi đối đầu bởi lối chơi mạnh mẽ, quyết đoán, có thừa thể lực.

Tình cảm của chiến lược gia huyền thoại này dành trọn vẹn cho Dinamo Kiev. Vào năm 2002, khi đang dẫn dắt đội nhà thi đấu ở cúp châu Âu, ông bị đột quỵ và không qua khỏi. Sau sự kiện đau lòng này, Lobanovskyi đã được trao tặng danh hiệu Anh hùng Ukraine, vinh dự cao quý nhất của quốc gia. Sân vận động của CLB Dynamo Kyiv cũng được đổi tên thành sân vận động Valeriy Lobanovskyi để vinh danh những công lao to lớn của ông cho đội bóng. Thi hài của vị HLV 63 tuổi này được an táng tại Nghĩa trang Baikove ở Holosiiv (Kiev) với một bức tượng và tượng đài ấn tượng.

KHOA MINH