Đền mặt trời Konark độc đáo và ấn tượng ngay từ cái nhìn đầu tiên bởi hình dáng như một cỗ xe ngựa khổng lồ. Hai mươi bốn bánh xe được chạm khắc tinh xảo đến từng chi tiết giống như những chiếc đồng hồ mặt trời chính xác đến từng phút. Ánh sáng mặt trời chiếu qua trục bánh xe, tạo nên bóng đổ kỳ diệu, cho phép người xưa đo đếm thời gian. Bảy con ngựa đá dũng mãnh, tượng trưng cho bảy ngày trong tuần và bảy sắc cầu vồng, đang kéo cỗ xe hướng về phía Đông, nơi mặt trời mọc, mang theo ánh sáng và sự sống.
Những bức phù điêu ở ngôi đền là một thư viện khổng lồ bằng đá, kể lại vô vàn câu chuyện. Từ những cảnh sinh hoạt đời thường của con người, những điệu nhảy uyển chuyển, tích truyện trong Ấn Độ giáo, cho đến những tác phẩm điêu khắc mang đậm tính dục (Maithuna), tất cả đều được thể hiện một cách sống động, chân thực và vô cùng tinh xảo.
Được xây dựng vào thế kỷ 13 bởi vua Narasimhadeva, đền Konark ban đầu có một cấu trúc chính cao tới 70m, nhưng phần này đã bị đổ sập qua thời gian. Hiện tại, phần còn lại ấn tượng nhất là khán phòng (Jagamohana) cao khoảng 30m, cùng với những tàn tích khác vẫn đủ sức làm choáng ngợp du khách khi chiêm ngưỡng. Konark là một minh chứng hùng hồn cho thời kỳ hưng thịnh của vương quốc Orissa và sự phát triển đỉnh cao của trường phái kiến trúc Kalinga. Là biểu tượng của lòng sùng bái thần Surya-vị thần mang lại ánh sáng, năng lượng và sự sống cho vạn vật trong Ấn Độ giáo.
Năm 1984, UNESCO công nhận đền mặt trời Konark là di sản văn hóa thế giới. Nơi đây trở thành nguồn cảm hứng cho những ai yêu kiến trúc, văn hóa và muốn tìm hiểu về nền văn minh rực rỡ từng tồn tại trên mảnh đất Ấn Độ huyền bí.
THIÊN DI