ACDFIM - Hợp tác quốc phòng vì mục tiêu chung của ASEAN

Từ ACDFIM-1 với tính chất là cuộc gặp gỡ giữa Tư lệnh LLQP các nước, qua 17 năm với 15 lần tổ chức luân phiên giữa quân đội các nước ASEAN, ACDFIM không ngừng đổi mới, nâng cao chất lượng, thúc đẩy quan hệ quốc phòng trong khuôn khổ hợp tác ASEAN vì mục tiêu chung, góp phần duy trì hòa bình, ổn định, hợp tác, phát triển trong khu vực; kịp thời ứng phó hiệu quả với các thách thức nổi lên…

ACDFIM-15: "Tăng cường hợp tác, xây dựng tự cường"

Đoàn đại biểu Quân sự cấp cao QĐND Việt Nam chụp ảnh lưu niệm với Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng Malaysia (thứ sáu, từ trái sang) trong chuyến thăm chính thức Malaysia ngày 6-3-2018.

Được là thành viên trong đoàn tháp tùng Thượng tướng Phan Văn Giang, Ủy viên Trung ương Đảng, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương, Tổng Tham mưu trưởng Quân đội nhân dân (QĐND) Việt Nam, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng tham dự Hội nghị ACDFIM-15, chúng tôi có cơ hội tìm hiểu, gặp gỡ, giao lưu với sĩ quan quân đội các nước ASEAN trong khuôn khổ hội nghị. Sự tiếp đón nồng hậu, thân thiện của LLQP Singapore với tư cách chủ nhà, cùng sự chuẩn bị chu đáo của các đoàn tham dự hội nghị đã chứng tỏ tầm quan trọng của ACDFIM-15 cũng như mối quan tâm của Tư lệnh LLQP các nước trước những thách thức đang nổi lên trong khu vực. ACDFIM-15 diễn ra trong bối cảnh tình hình an ninh khu vực và thế giới tiềm ẩn nhiều nguy cơ và diễn biến phức tạp. Mỗi quốc gia và cả khu vực phải đối mặt với nhiều thách thức mới, trong đó, sự phát triển về quy mô, hình thức và phạm vi hoạt động của chủ nghĩa khủng bố ảnh hưởng đến an ninh khu vực, nguy cơ thảm họa thiên tai và biện pháp cứu trợ, khắc phục hậu quả, những thách thức về an ninh mạng, an ninh biển..., là những mối quan tâm hàng đầu. Dưới sự chủ trì của Trung tướng Perry Lim, Tư lệnh LLQP Singapore, Trưởng đoàn của quân đội các nước ASEAN bên cạnh nhấn mạnh mối quan tâm theo đặc thù của mỗi nước, đều bày tỏ sự quan tâm sâu sắc và trách nhiệm hợp tác trước những thách thức hiện hữu và có nguy cơ đe dọa đến an ninh khu vực. Tăng cường hợp tác theo phương châm “Tự cường-ứng phó-phục hồi” là giải pháp để quân đội các nước nâng cao năng lực phòng vệ, bảo đảm an ninh, an toàn, phối hợp ứng phó, xử lý nhanh chóng và hiệu quả khi có tình huống.

Phát biểu trước TLQP các nước bạn, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam nhấn mạnh: Hòa bình, ổn định vẫn là dòng chảy và xu thế chủ đạo trong quan hệ quốc tế hiện nay. Tuy nhiên, chúng ta vẫn đang phải đối mặt với nhiều thách thức, nguy cơ không chỉ ở Đông Nam Á mà rộng hơn là cả khu vực châu Á-Thái Bình Dương. Những thách thức này đang hiện hữu và ngày càng có xu hướng gia tăng. Đó là sự dịch chuyển không gian hoạt động khủng bố cùng với sự liên kết giữa các tổ chức khủng bố cực đoan khu vực và quốc tế với các băng nhóm tội phạm xuyên quốc gia. Chúng đã và đang sử dụng công nghệ cao, đặc biệt là internet và mạng xã hội để truyền bá tư tưởng cực đoan, tuyển mộ chiến binh ở nhiều quốc gia khác nhau khiến cho cuộc chiến chống khủng bố vượt khỏi biên giới của mỗi nước…

Vấn đề tiếp theo là an ninh biển. Trong một thế giới toàn cầu hóa, các quốc gia ngày càng phụ thuộc lẫn nhau, do vậy, tất cả các nước, dù có biển hay không có biển, đều có lợi ích trong việc duy trì hòa bình, an ninh, an toàn, tự do hàng hải và tự do bầu trời… Các bên cần giải quyết vấn đề tranh chấp và khác biệt bằng biện pháp hòa bình trên cả cấp độ song phương và đa phương theo luật pháp quốc tế, Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển 1982, DOC và các cam kết khu vực, hướng tới một COC hiệu quả và có tính ràng buộc về pháp lý…

Thành công lớn nhất của ACDFIM-15 chính là hội nghị đã ra Tuyên bố chung, thể hiện sự thống nhất cao trong hầu hết những nội dung được các trưởng đoàn đề xuất. Tuyên bố chung khẳng định: “… Tiếp tục tăng cường hợp tác quốc phòng giữa các quốc gia thành viên ASEAN trên nguyên tắc tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, quyết định trên cơ sở đồng thuận, tham gia trên cơ sở linh hoạt, tự nguyện với các tài sản nằm trong quyền chỉ huy, kiểm soát của các quốc gia tham dự và với tốc độ phù hợp với tất cả các bên nhằm xây dựng lòng tin, sự tin cậy và xây dựng năng lực đối phó với những thách thức an ninh khu vực hiệu quả và kịp thời…”.

Thượng tướng Phan Văn Giang trao đổi với Trung tướng Perry Lim, Tư lệnh Lực lượng Quốc phòng Singapore (ngoài cùng, bên phải) tại Hội nghị ACDFIM-15.

Hành trình hợp tác, phát triển

Nhìn lại 15 lần tổ chức Hội nghị ACDFIM, có thể thấy nỗ lực xuyên suốt qua các hội nghị là tinh thần hữu nghị, hợp tác vì mục tiêu chung của ASEAN, đáp ứng yêu cầu giải quyết những vấn đề về an ninh khu vực và của mỗi quốc gia thành viên trong từng giai đoạn, thời điểm. Sự hợp tác, phát triển ấy hoàn toàn phù hợp với xu thế phát triển của khu vực và thế giới. Bên cạnh những thành tựu đạt được trên nhiều lĩnh vực, ASEAN đã và đang đối mặt với nhiều thách thức, nhất là về an ninh. Một số thách thức về an ninh vốn trước đây được coi là phi truyền thống thì nay có xu hướng trở thành an ninh truyền thống, vì nó hướng tới mục đích chính trị, làm rối loạn trật tự xã hội và đe dọa tới an ninh và chủ quyền quốc gia.

ACDFIM-1 là sự khởi đầu, tổ chức tại Indonesia tháng 10-2001 với tên gọi “Gặp gỡ giữa Tư lệnh LLQP các nước ASEAN”. Đây là động thái ứng phó nhanh của LLQP Indonesia và các nước trong khu vực trước tác động không thuận lợi của sự kiện ngày 11-9 ảnh hưởng đến khu vực Đông Nam Á. Đến Hội nghị ACDFIM-2 diễn ra tại Brunei năm 2003 và ACDFIM-3 tại Malaysia đầu năm 2005, ACDFIM có sự cải tiến, đổi mới đáng kể bằng việc xác định chủ đề rõ ràng, tập trung vào các thách thức hiện thời và dự báo những khả năng có thể xảy ra trong khu vực. Bắt đầu từ ACDFIM-2, Việt Nam có đoàn đại biểu quân sự cấp cao tham dự. Hội nghị ACDFIM-4 tổ chức tại Philippines tháng 11-2005 với chủ đề “Những giải pháp tập thể giải quyết các thách thức an ninh trong khu vực Đông Nam Á”. Hai năm sau, tháng 7-2007, ACDFIM-5 được tổ chức tại Singapore. Những thách thức đối với an ninh khu vực và giải pháp duy trì, bảo đảm an ninh tiếp tục được Tư lệnh LLQP các nước ASEAN đề cập, nhấn mạnh. Với chủ đề “Những thách thức an ninh khu vực và những sáng kiến nhằm nâng cao kinh nghiệm xử lý những thách thức”, ACDFIM-5 đề cao sáng kiến của các nước, tìm giải pháp phối hợp giải quyết những thách thức về an ninh khu vực. Hội nghị ACDFIM-6 tổ chức tại Thái Lan từ ngày 31-6 đến 2-7-2009, chủ đề: “Thi hành cơ chế xử lý thách thức an ninh góp phần cho hợp tác quân sự trong ASEAN”. Việt Nam là nước chủ nhà của Hội nghị ACDFIM-7, diễn ra từ ngày 24 đến 27-3-2010, với chủ đề: “Nâng cao hợp tác giữa quân đội các nước ASEAN đối phó với những thách thức an ninh phi truyền thống”. Tại hội nghị này, các nước đã thống nhất tổ chức thêm trong khuôn khổ của ACDFIM Hội nghị Cục trưởng Tác chiến các nước ASEAN (AMOIM) và Hội nghị những người đứng đầu quân y các nước ASEAN (ACMM). Vấn đề hợp tác quốc phòng giữa quân đội các nước tiếp tục được đề cập, bàn thảo tại Hội nghị ACDFIM-8 tổ chức tại Indonesia từ ngày 30-3 đến 2-4-2011. Chủ đề hội nghị là “Nâng cao vai trò của quân đội các nước ASEAN nhằm đối phó với các thách thức hiện nay”. Tham dự ACDFIM-8, đoàn Việt Nam do đồng chí Thượng tướng Đỗ Bá Tỵ, Tổng Tham mưu trưởng dẫn đầu đã kết hợp thăm hữu nghị chính thức Indonesia. Hội nghị ACDFIM-9 được tổ chức tại Campuchia từ ngày 28 đến 31-3-2012, chủ đề “Tăng cường khả năng phối hợp lực lượng hướng tới cộng đồng ASEAN 2015”. Hội nghị ACDFIM-10, chủ đề “Cùng bảo vệ nhân dân và tương lai chúng ta”, diễn ra tại Brunei từ ngày 18 đến 22-3-2013. Hội nghị ACDFIM-11 được tổ chức tại Myanmar từ ngày 4 đến 7-3-2014 với chủ đề “Hợp tác quốc phòng hướng tới hòa bình và thịnh vượng của Cộng đồng ASEAN”. “Duy trì an ninh và ổn định khu vực vì nhân dân, do nhân dân” là chủ đề của Hội nghị ACDFIM-12 diễn ra tại Malaysia từ ngày 8 đến 11-2-2015. Hội nghị ACDFIM-13 với chủ đề “Thúc đẩy hợp tác quốc phòng vì một cộng đồng ASEAN năng động”, tổ chức tại Lào từ ngày 13 đến 15-3-2016. Hội nghị ACDFIM-14 tổ chức tại Philippines từ ngày 17 đến 19-5-2017. Chủ đề của hội nghị là “Tư lệnh LLQP các nước ASEAN: Các đối tác vì sự thay đổi và cam kết hợp tác”.

Tại Hội nghị ACDFIM-15, Tư lệnh LLQP các nước ASEAN đã chứng kiến lễ bàn giao, chào mừng Quân đội Hoàng gia Thái Lan đảm nhiệm vai trò Chủ tịch và là chủ nhà của Hội nghị ACDFIM-16, AMIIM-16 và AMOIM-9, dự kiến sẽ diễn ra vào năm 2019 tại Thái Lan.

ACDFIM còn là cầu nối, tạo điều kiện, cơ hội để Tư lệnh LLQP các nước thực hiện những cuộc tiếp xúc song phương trong khuôn khổ hợp tác ASEAN. Trong khuôn khổ Hội nghị ACDFIM-15, Tổng Tham mưu trưởng QĐND Việt Nam đã thăm chính thức Malaysia và có các cuộc tiếp xúc song phương với Tư lệnh LLQP các nước: Singapore, Brunei, Philippines nhằm thúc đẩy các hoạt động hợp tác quốc phòng trên các lĩnh vực: Trao đổi đoàn, giáo dục-đào tạo, chia sẻ thông tin, phối hợp tuần tra chung, chia sẻ kinh nghiệm xây dựng quân đội…

Những hoạt động trong khuôn khổ và bên lề Hội nghị ACDFIM qua các lần tổ chức giúp quân đội các nước ASEAN nâng cao hiểu biết lẫn nhau trên tinh thần đoàn kết, hữu nghị, cùng nhau thúc đẩy quan hệ hợp tác quốc phòng trong khuôn khổ hợp tác ASEAN vì hòa bình, ổn định và phát triển của mỗi quốc gia và cả khu vực, kịp thời có giải pháp ứng phó, giải quyết hiệu quả các thách thức an ninh ảnh hưởng đến các quốc gia và toàn khu vực...

Bài và ảnh: PHAN TÙNG SƠN