Nếu người Thụy Điển gọi “Sự xấu hổ khi bay” là “flygskam”, thì người Hà Lan gọi là “vliegschaamte”, trong khi người Đức gọi nó là “Flugscham”. Flygskam xuất hiện lần đầu hồi tháng 8 năm ngoái ở Thụy Điển-đất nước có vị trí xa xôi trong khu vực Bắc Âu nên người dân nước này thường sử dụng máy bay mỗi khi phải đi đâu xa. Theo Viện Khí tượng Quốc gia, nhiệt độ trung bình hằng năm ở Thụy Điển tăng cao so với trung bình thế giới, mà một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng này là do tần suất hoạt động của máy bay quá nhiều.

leftcenterrightdel
Khí thải từ máy bay góp phần gây ra hiệu ứng nóng lên toàn cầu. Ảnh: spraktidningen.se

Năm 2018, một báo cáo do các nhà nghiên cứu tại Đại học Công nghệ Gothenburg (Thụy Điển) tiến hành đã cho thấy, lượng khí thải từ máy bay ở Thụy Điển từ năm 1990 đến năm 2017 cao hơn 5 lần so với mức trung bình toàn cầu. Cũng theo báo cáo trên, mức độ phát thải từ máy bay đã tăng 61% kể từ năm 1990 cho các chuyến bay quốc tế. Điều đó cũng kéo theo sự tăng tốc của hiện tượng nóng lên toàn cầu.

Trước thực trạng trên, nhiều người Thụy Điển đã quyết định “từ chối bay” để bảo vệ môi trường. Ví dụ, một phòng hòa nhạc ở Helsingborg, phía nam Thụy Điển, từ chối chào đón các nghệ sĩ đi du lịch bằng máy bay với lý do phương tiện này gây ô nhiễm gấp 40 lần so với đi tàu. Cũng có thể kể đến cô bé Greta Thunberg, người tiên phong trong “cuộc đình công trường học vì khí hậu”. Cô bé đã đi từ Stockholm đến Thụy Sĩ dự Diễn đàn Kinh tế thế giới ở Davos hồi tháng 1 vừa qua sau hành trình dài 32 giờ ngồi tàu hỏa.

Theo thống kê, ngày càng nhiều người Thụy Điển, đặc biệt là giới trẻ, đã chọn tàu làm phương tiện đi lại thay cho đi máy bay với hy vọng làm giảm phát thải khí carbon ra môi trường. Viktoria Hellstrôm, sinh viên ngành khoa học tâm lý một trường đại học ở Stockholm, cho biết, “Flygskam” đã ảnh hưởng mạnh mẽ đến quyết định của cô có đi du lịch bằng máy bay hay không. “Mùa hè năm ngoái, tôi đã chọn đi tàu hỏa đến Italy, mặc dù bạn bè của tôi đã chọn máy bay là phương tiện để đến Tây Ban Nha du lịch”, Viktoria Hellstrôm nói.

Một số chính khách Thụy Điển cũng chọn các hành trình không sử dụng máy bay khi đi công tác. Nhà bình luận thể thao Bjorn Ferry cho biết, ông sẽ chỉ sử dụng đường sắt trong công việc của mình. Ngoài ra, 250 diễn viên, đạo diễn và nhà sản xuất người Thụy Điển đã đăng ký một diễn đàn trên nhật báo Dagens Nyheter. Qua các bài viết trên diễn đàn này, họ yêu cầu Thụy Điển thay đổi phương thức sản xuất trong ngành công nghiệp điện ảnh, một mặt giúp tránh phải đi quay phim ở nước ngoài, mặt khác nếu có thì đi bằng tàu điện thay vì máy bay.

Kết quả khảo sát của Quỹ Bảo vệ Thiên nhiên quốc tế (WWF) công bố tháng 3 vừa qua cho thấy, gần 1/3 số người Thụy Điển đã chuyển sang vận tải đường sắt, tàu điện, 64% trong số họ giải thích họ “từ chối bay” với lý do liên quan đến khí hậu. Nhật báo Svenska Dagbladet của Thụy Điển giải thích rằng, “năm ngoái, doanh số bán vé của Hãng tàu Interrail tăng hơn 60% và dự báo năm nay có mức tăng tương tự”. Khi mua vé Interrail, hành khách có thể đi du lịch bằng tàu điện trên khắp châu Âu. Giám đốc điều hành của Interrail cho rằng sự gia tăng lượng vé bán ra là do nhận thức ngày càng cao của người dân đối với hiện tượng nóng lên toàn cầu.

“Flygskam” đã phát triển rất nhanh ở Thụy Điển đến nỗi chính phủ tuyên bố sẽ chi 5 triệu euro để tài trợ cho các chuyến tàu đêm đến một số thành phố lớn của châu Âu với mục tiêu duy nhất là giảm khí thải nhà kính từ những chiếc máy bay trên bầu trời.

ANH KIM