Người làm nên lịch sử

Bà Claudia Sheinbaum đã làm nên lịch sử vào năm 2024 khi trở thành người phụ nữ đầu tiên lãnh đạo đất nước Mexico. Sinh năm 1962, trong một gia đình gốc Do Thái, bà Sheinbaum từng có thời gian nghiên cứu học thuật chuyên sâu. Trước khi tham gia vào chính trị, bà Sheinbaum học vật lý và kỹ thuật năng lượng, sau đó tiếp tục học lên tiến sĩ tại Đại học California (Mỹ). 

Kể từ năm 2000, bà Claudia tham gia chính trường và được ông Lopez Obrador lúc đó là Thị trưởng thành phố Mexico bổ nhiệm làm người đứng đầu Sở Môi trường của thành phố. Sau 6 năm đảm nhiệm chức vụ này, bà Claudia tập trung vào nghiên cứu năng lượng, tham gia Hội đồng quốc tế về biến đổi khí hậu (IPCC) và trở thành thành viên của nhóm nhận giải Nobel Hòa bình năm 2007. Khi đề cập đến các hoạt động về môi trường của bà Sheinbaum, người ta nhắc nhiều về lập trường kiên định của bà trong chống biến đổi khí hậu. 

Năm 2015, bà trở thành người phụ nữ đầu tiên được bầu làm người đứng đầu quận Tlalpan của thành phố Mexico. Năm 2018, bà được bầu làm người đứng đầu chính quyền toàn thành phố và một lần nữa trở thành nữ Thị trưởng đầu tiên của thành phố Mexico-vị trí cấp cao thường được xem là bệ phóng cho các cuộc tranh cử tổng thống trong tương lai. Tháng 6-2023, bà từ chức để tham gia vận động tranh cử chức tổng thống. Với khẩu hiệu “Đã đến lúc phụ nữ”, bà đắc cử tổng thống trong cuộc tổng tuyển cử được cho là có quy mô lớn nhất trong lịch sử quốc gia Bắc Mỹ này hồi tháng 6-2024, và đảng Phong trào Tái thiết quốc gia (Morena) của bà kiểm soát quốc hội và hầu hết các tiểu bang. 

leftcenterrightdel

Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum được đánh giá là nhà lãnh đạo có cách điều hành đất nước khéo léo. Ảnh: Getty Images 

Phát biểu trong lễ nhậm chức, tân Tổng thống Mexico cho biết, trong nhiệm kỳ kéo dài đến năm 2030, bà sẽ tập trung vào các chính sách an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo và giữ ổn định kinh tế. Nhấn mạnh quyết tâm đẩy lùi hoạt động của các băng nhóm ma túy, nhà lãnh đạo nêu rõ sẽ không cho phép sự vô trách nhiệm trong cuộc chiến đầy cam go này. Bà Sheinbaum cũng khẳng định, với tư cách là một người mẹ, một người bà, một nhà khoa học và một người phụ nữ có đức tin, bà sẽ đồng hành với người dân Mexico trong nỗ lực nâng cao quyền lợi, vị thế của phụ nữ.

Tuy nhiên, đặt trong bối cảnh đất nước 130 triệu dân vẫn đang trải qua những ngày nắng nóng lịch sử, cùng với tình trạng bạo lực hoành hành và vấn nạn buôn bán ma túy ngày càng căng thẳng, những thách thức mà tân Tổng thống Claudia Sheinbaum phải đối mặt là không hề nhỏ. 

Ghi điểm trong mắt người dân

Tự nhận mình là người có phong cách lãnh đạo bình tĩnh, trong hơn một năm qua, bà Sheinbaum đã chèo lái con thuyền Mexico vượt qua khó khăn và dần ghi điểm trong mắt người dân. Kết quả cuộc khảo sát gần đây được thực hiện với sự tham gia của gần 1.000 người trên cả nước, cho thấy 65% người dân đánh giá tích cực về cách điều hành kinh tế của Tổng thống Claudia Sheinbaum, trong đó 48% cho rằng hoạt động kinh tế đã được cải thiện rõ rệt kể từ đầu năm 2025.

Sự ổn định về tỷ lệ người dân ủng hộ Tổng thống Claudia Sheinbaum diễn ra giữa lúc Mexico đang nỗ lực thực hiện các cuộc đàm phán về thuế quan với Mỹ trong nhiều tháng qua, trong đó gần nhất là cuộc điện đàm hôm 30-7 giữa Tổng thống Sheinbaum và người đồng cấp Mỹ Donald Trump.

Tạp chí Time hồi tháng 4 vừa qua khi vinh danh bà Sheinbaum là một trong 100 nhà lãnh đạo thế giới có ảnh hưởng nhất năm 2025, đánh giá cao cách tiếp cận của bà đối với các cuộc đàm phán xuyên biên giới với Tổng thống Donald Trump và “dường như bà đã giành được sự tôn trọng miễn cưỡng từ người đồng cấp Mỹ”. Theo đó, việc hai nguyên thủ quốc gia Mỹ và Mexico duy trì đối thoại thường xuyên được xem là tín hiệu tích cực trong bối cảnh quan hệ thương mại Mexico-Mỹ đang đứng trước nhiều thách thức, đặc biệt khi chính quyền Mỹ đang gia tăng sức ép về thuế quan đối với các mặt hàng ô tô, thép và nhôm của Mexico. 

Mới đây, Tổng thống Claudia Sheinbaum xuất hiện tại cuộc họp báo với nụ cười rạng rỡ. Một ngày trước đó, Viện Thống kê và Địa lý quốc gia (INEGI) công bố báo cáo đánh giá mức nghèo đói, trong đó nhấn mạnh những cải cách xã hội và tăng lương tối thiểu được phe cánh tả cầm quyền thực hiện trong những năm gần đây đã giúp hàng triệu người Mexico thoát khỏi cảnh nghèo đói cùng cực.

Báo cáo của INEGI cho thấy, từ năm 2018 đến năm 2024, tỷ lệ người dân sống trong tình trạng “nghèo đa chiều” ở Mexico giảm từ khoảng 42% xuống còn 29,6% dân số. Hơn 13 triệu người thoát khỏi cảnh nghèo đói trong 6 năm nhiệm kỳ tổng thống của người tiền nhiệm Andres Manuel Lopez Obrador. 

Bên cạnh đó, bất chấp sức ép ảnh hưởng từ các biện pháp thuế quan của Mỹ, Mexico ghi nhận hơn 34,2 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong quý II năm 2025, tăng 10,2% so với cùng kỳ năm ngoái. Người đứng đầu Chính phủ Mexico giải thích, sự gia tăng đầu tư vào Mexico là nhờ mô hình “Chuyển đổi lần thứ tư” (4T) do Đảng Morena cầm quyền thúc đẩy, giống với 3 giai đoạn lịch sử trọng đại của Mexico, bao gồm giai đoạn giành độc lập, cải cách tự do thế kỷ 19 và cách mạng đầu thế kỷ 20. Tổng thống Claudia Sheinbaum khẳng định, mô hình 4T không chỉ giúp giảm nghèo mà còn thu hút mạnh mẽ đầu tư. 

Giới phân tích chính trị Mexico nhận định, mức độ ủng hộ cao ngay trong năm đầu nhiệm kỳ là lợi thế lớn để bà Sheinbaum thúc đẩy những cải cách quan trọng như kế hoạch công nghiệp hóa, cải tổ tư pháp và xây dựng hạ tầng năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, kinh nghiệm từ giai đoạn cuối nhiệm kỳ của ông López Obrador cho thấy, nếu an ninh không được cải thiện rõ rệt và kinh tế không tạo đột phá tăng trưởng thì tỷ lệ ủng hộ có thể giảm nhanh.

Với nền tảng chính trị ổn định, phong cách lãnh đạo mang tính kế thừa từ chính quyền tiền nhiệm cùng hình ảnh gần gũi với quần chúng, Tổng thống Claudia Sheinbaum được giới quan sát đánh giá đang ở “thời điểm vàng” để định hình bản sắc chính trị của mình. Thách thức đặt ra đối với bà ở thời điểm hiện tại là đưa sự ủng hộ rộng rãi trở thành động lực cho những thay đổi tích cực mang tính bền vững, đặc biệt trong bối cảnh Mexico đang đứng trước các biến động khó lường của nền kinh tế toàn cầu cũng như tình hình an ninh trong khu vực.

HOÀNG ANH