Những nữ chiến lược gia tài ba

"Bộ tứ" quyền lực

Báo The New York Times mới đây đã kể về cuộc gặp giữa 4 trong những phụ nữ quyền lực nhất nước Mỹ và là những nữ chiến lược gia tài ba. Đứng đầu nhóm là bà Patty Murray, một trong số ít phụ nữ tại Thượng viện, người đã trở thành Chủ tịch của Ủy ban Phân bổ Ngân sách Thượng viện thay thế Thượng nghị sĩ Patrick Leahy về hưu. Bà Murray cũng thay thế ông Leahy làm Chủ tịch Thượng viện tạm quyền-người chủ trì Thượng viện và đứng thứ hai trong danh sách người kế nhiệm của Tổng thống Mỹ.

Tờ The New York Times viết: Chỉ vài ngày trước, cũng trong Văn phòng Ủy ban ở Đồi Capitol, Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ Murray của bang Washington dừng lại ở cuối chiếc bàn hội nghị dài để suy nghĩ-với tư cách là một nhà lập pháp bình thường trong nhiều năm qua-về cách bà sẽ thể hiện như thế nào để thu hút sự chú ý của những người đàn ông ở giữa phòng. Nhưng bây giờ đã khác. Tấm biển mang tên bà được khắc chữ vàng và đặt ngay giữa bàn, cạnh những bức bích họa về các nữ thần La Mã và một chiếc đèn chùm pha lê nhiều tầng, biểu thị vị trí của bà với tư cách là Chủ tịch Ủy ban Phân bổ Ngân sách của Thượng viện Mỹ. Những ngày này, bà là người đứng đầu Nhóm các nghị sĩ nữ của Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ lãnh đạo các ủy ban của Quốc hội tìm cách kiểm soát chi tiêu Chính phủ.

Từ trái qua phải: Bà Susan Collins, bà Patty Murray, bà Shalanda Young, bà Kay Granger và bà Rosa DeLauro trong cuộc gặp tại Đồi Capitol. Ảnh: nytimes.com

Bên cạnh biển tên của bà Murray là biển tên Thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa Susan Collins của bang Maine. Bà Collins được bầu vào Thượng viện năm 1997 và đã 4 lần tái đắc cử vào các năm 2002, 2008, 2014 và 2020. Năm 2020, bà Collins đã làm nên lịch sử khi trở thành người phụ nữ đầu tiên của Đảng Cộng hòa đắc cử nhiệm kỳ 5. Trong suốt thời gian phục vụ tại Thượng viện, Thượng nghị sĩ Collins đã làm việc với các thành viên của cả hai đảng để thúc đẩy luật mang tính bước ngoặt, nhằm cải thiện cuộc sống của người Mỹ, như: Chăm sóc sức khỏe, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, giáo dục, giao thông vận tải, quốc phòng và các vấn đề mà người cao tuổi quan tâm...

Ngoài bà Murray và bà Collins, cuộc gặp còn có sự tham gia của Hạ nghị sĩ Kay Granger thuộc Đảng Cộng hòa của bang Texas và là tân Chủ tịch Ủy ban Phân bổ Ngân sách Hạ viện; Hạ nghị sĩ Rosa DeLauro của Connecticut, thành viên cao cấp của Đảng Dân chủ.

Hồ sơ chính trị của những nhân vật này rất khác nhau. Trong khi bà Murray và bà DeLauro đều là những người theo chủ nghĩa tự do thì bà Collins là một người trung lập, còn bà Granger là một người theo xu hướng bảo thủ. Điểm chung của 4 nhà lập pháp trên là tham gia Quốc hội từ những năm 1990, thời điểm có ít phụ nữ hơn hiện tại rất nhiều. Họ đã làm việc cùng nhau thường xuyên khi thăng tiến trong các ủy ban.

Từng bị coi thường và phân biệt đối xử

Năm nay, lần đầu tiên trong lịch sử, 4 lãnh đạo của hai ủy ban chi tiêu của Quốc hội đều là phụ nữ. Bà Granger là Chủ tịch Ủy ban Phân bổ Ngân sách Hạ viện, trong khi bà DeLauro là đảng viên Đảng Dân chủ hàng đầu. Bà Murray là Chủ tịch Ủy ban Phân bổ Ngân sách Thượng viện và bà Collins là đảng viên Đảng Cộng hòa hàng đầu. Tại cuộc gặp ngày 27-1, cùng với bà Shalanda Young, người phụ nữ da màu đầu tiên lãnh đạo Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng (OMB) cho Tổng thống Joe Biden, những người phụ nữ quyền lực này đã trò chuyện như những người bạn thân thiết. Họ kể về những ngày đầu được bầu vào cơ quan Quốc hội, từng bị coi thường và phân biệt đối xử. “Nhiều người chưa bao giờ nghĩ rằng phụ nữ có thể đảm nhận các công việc về chính sách đối ngoại, ngân sách, tài chính...”, Hạ nghị sĩ DeLauro, 79 tuổi, cho biết.

Theo CNN, khi lần đầu tiên đến Thượng viện vào năm 1997, một nam đồng nghiệp đã tiếp cận bà Collins và nói rằng, bà nên phục vụ trong các ủy ban chuyên trách về giáo dục và chăm sóc trẻ em. “Vâng, những nhiệm vụ đó rất quan trọng. Song tôi muốn tham gia Ủy ban Quân vụ”, bà Susan Collins nhớ lại câu trả lời của mình khi đó. “Ðây được coi là một yêu cầu táo bạo vào thời điểm mà chỉ có vài phụ nữ làm việc trong Quốc hội Mỹ. Họ thậm chí còn chưa có phòng vệ sinh riêng, chứ đừng nói đến việc được ngồi trên ghế ở các ủy ban Quốc hội hay cầm những chiếc búa quyền lực”, CNN nhận định.

Còn Thượng nghị sĩ Murray nhớ mình chỉ được ngồi ở rìa ngoài của bàn họp, trong khi những người đàn ông cấp cao hơn ngồi ở giữa. “Tôi nhớ rằng, cuối cùng tôi đã phải đứng dậy ở cuối bàn và nói: “Tôi xin phép có ý kiến” vì không thể thu hút sự chú ý của mọi người. Mọi thứ được quyết định ở giữa cái bàn”, bà Murray kể.

Trong khi đó, Nghị sĩ Granger nhớ rằng, các đồng nghiệp nam luôn tránh đặt câu hỏi với bà. Thay vào đó, họ nói chuyện với những người đàn ông khác trong phòng. Nghị sĩ Rosa DeLauro cũng chia sẻ rằng, một đồng nghiệp nam trong phiên điều trần đã thách thức bà mô tả về một động cơ xe tăng được sản xuất tại quận của bà mà không xem giấy ghi chú.

Theo bà Collins, trước đây, khi trúng cử, nam giới mặc nhiên được chấp nhận, trong khi nữ giới phải nỗ lực chứng tỏ bản thân. Tình thế hiện nay đã đổi chiều khi số phụ nữ gia nhập Ðồi Capitol tăng kỷ lục và đang nắm giữ nhiều vị trí quyền lực chủ chốt. CNN cho biết, 149 phụ nữ đã trúng cử vào Quốc hội khóa 118 của Mỹ.

Trọng trách lớn trên đôi vai nhỏ

"Bộ ngũ" quyền lực cho biết, tình bạn thân thiết và tinh thần sẵn sàng hợp tác của họ rất quan trọng trong quá trình họ gánh vác trách nhiệm to lớn là giữ cho Chính phủ hoạt động và mở cửa. Đặc biệt, bà Murray và bà Collins đã có lịch sử làm việc cùng nhau lâu năm. Năm 2013, cả hai đều là nhân vật quan trọng trong nỗ lực chấm dứt tình trạng Chính phủ đóng cửa.

Năm nay, nhiệm vụ giữ cho Chính phủ hoạt động và mở cửa trở nên khó khăn hơn khi những nhà lập pháp bảo thủ trong phe đa số của Đảng Cộng hòa mới đang nhấn mạnh vào cắt giảm chi tiêu cũng như việc Mỹ có nguy cơ vỡ nợ. Tân Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy chỉ có thể giành được chức vị này sau khi nhượng bộ một số yêu cầu của các thành viên bảo thủ, làm dấy lên nguy cơ đối với các cuộc đàm phán khi Quốc hội phải tăng trần nợ trong những tháng tới. Lần gần đây, Quốc hội Mỹ không thể nhất trí về kế hoạch ngân sách cho Chính phủ là vào cuối năm 2018 khiến Chính phủ phải đóng cửa một phần trong thời gian dài kỷ lục 35 ngày. Trở ngại chính khi đó là phe Dân chủ phản đối việc cấp kinh phí xây dựng bức tường biên giới phía Nam do Tổng thống khi đó là Donald Trump đề xuất.

AP nhấn mạnh, mặc dù các ủy ban phân bổ ngân sách của Quốc hội hiếm khi được chú ý nhưng họ là “trái tim” đang đập của Quốc hội, soạn thảo ra các dự luật cần thiết để duy trì hoạt động của Chính phủ. Các quyết định về mức tài trợ cho hầu hết mọi thứ mà Chính phủ chi trả, từ quân đội đến chăm sóc sức khỏe, từ an toàn thực phẩm tới đường cao tốc liên bang đều cần đến ủy ban phân bổ.

Một chìa khóa khác của các cuộc đàm phán sẽ là bà Young, người từng giữ chức vụ cao trong Ủy ban Phân bổ Ngân sách Hạ viện và đã duy trì mối quan hệ thân thiết với cả 4 phụ nữ kể từ khi trở thành Giám đốc OMB cho Tổng thống Joe Biden. “4 người chúng tôi ở đây, tính luôn bà Shalanda Young là 5, là những người thực sự đang kiểm soát những "đòn bẩy" mạnh mẽ nhất của Chính phủ”-bà DeLauro nhấn mạnh. Về phần mình, Thượng nghị sĩ Collins tin rằng, "bộ ngũ" có thể đạt được tiến bộ thực sự bằng cách hợp tác chặt chẽ với nhau.

TRANG ANH