Chính trị gia dày dạn kinh nghiệm

Ông Hipkins là ứng cử viên duy nhất được các nghị sĩ Công đảng đề cử làm lãnh đạo Công đảng New Zealand hôm 22-1, chỉ 3 ngày sau khi cựu Thủ tướng Jacinda Ardern thông báo từ chức “vì không còn đủ năng lượng để tiếp tục công việc”. “Đó là đặc ân lớn nhất và cũng là trách nhiệm lớn nhất trong cuộc đời tôi”, ông Chris Hipkins bày tỏ tại lễ nhậm chức Thủ tướng ngày 25-1 vừa qua. Nhà lãnh đạo New Zealand khẳng định, ông có động lực và nhiệt tình khi đối mặt với những thách thức nảy sinh.

Sinh ngày 5-9-1978 ở Wellington, ông Hipkins gia nhập Công đảng từ năm 1996. Ông từng tốt nghiệp cử nhân chính trị và tội phạm học ở Đại học Victoria Wellington. Trước khi trở thành nghị sĩ năm 2008, ông là cố vấn cấp cao của hai Bộ trưởng Bộ Giáo dục và cựu Thủ tướng Helen Clark. Giới bình luận đánh giá ông Hipkins là một chính trị gia dày dạn kinh nghiệm với hơn 14 năm là nghị sĩ Quốc hội. Ông từng giữ nhiều cương vị trong nội các Chính phủ New Zealand như: Bộ trưởng Bộ Giáo dục, Bộ trưởng Bộ Dịch vụ công cộng, Bộ trưởng Bộ Cảnh sát và Bộ trưởng Bộ Nội vụ.

Ông Hipkins là người theo chủ nghĩa trung dung hơn bà Ardern và được biết đến như một người chuyên giải quyết những vấn đề do các nhà lập pháp khác tạo ra. Ví dụ, năm 2022, Thủ tướng Ardern giao cho ông quyền điều hành Bộ Nội vụ khi đất nước phải đối mặt với tình trạng phạm pháp gia tăng mạnh. Trong khi người tiền nhiệm của ông bị chỉ trích vì thiếu can đảm thì sinh viên tốt nghiệp ngành tội phạm học Hipkins đã thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận của mình và giải quyết các vấn đề băng đảng ở New Zealand.

Khi đại dịch Covid-19 hoành hành trên thế giới, ông Hipkins được Thủ tướng Ardern tín nhiệm giao phó chức Bộ trưởng Ứng phó với Covid-19. Trong gần hai năm, “kiến trúc sư” của chính sách ứng phó với đại dịch Covid-19 đã giúp New Zealand giữ được tỷ lệ người nhiễm bệnh và tử vong tương đối thấp sau khi đóng cửa biên giới. Ông Hipkins cũng là người giám sát việc mở cửa trở lại theo từng giai đoạn của New Zealand trước khi mở cửa hoàn toàn, chào đón tất cả các chuyến du lịch quốc tế trở lại vào tháng 7-2022.

“Chris Hipkins sẽ là một thủ tướng mạnh mẽ. Ông ấy là người có năng lực và đã chứng tỏ mình là một trong những bộ trưởng quan trọng nhất của New Zealand trong 6 năm qua”, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Kiri Allan nhận định về tân Thủ tướng New Zealand. Trong khi đó, chuyên gia chính trị Josie Pagani gọi ông Hipkins là người “nhạy cảm, thẳng thắn, cứng rắn và có năng lực”.

Tuy nhiên, không phải lúc nào ông Hipkins cũng được lòng mọi người. Năm 2017, ông Hipkins đã tiết lộ Phó thủ tướng New Zealand khi đó là Barnaby Joyce có hai quốc tịch Australia và New Zealand. Hiến pháp Australia cấm các chính trị gia liên bang ngồi trong Quốc hội nếu họ mang hai quốc tịch, điều này buộc ông Joyce phải từ chức. Thủ tướng Ardern vào thời điểm đó nói rằng hành động của ông Hipkins là “không thể chấp nhận được”.

leftcenterrightdel

Ông Chris Hipkins trong lễ tuyên thệ nhậm chức Thủ tướng tại dinh Toàn quyền New Zealand ở Wellington, ngày 25-1. Ảnh: AFP

Một người dí dỏm 
Theo báo chí New Zealand, tân Thủ tướng Hipkins, vẫn được gọi là “Chippy”, đã trở thành cái tên quen thuộc trong đại dịch Covid-19. Ông bố của hai đứa con nhỏ tự mô tả mình là một người New Zealand bình thường, xuất thân từ tầng lớp lao động, thích món xúc xích cuộn và đạp xe đi làm. Là một người đam mê hoạt động ngoài trời, ông Hipkins thích đạp xe leo núi, đi bộ đường dài, bơi lội... và thừa nhận mình không phải là người ăn mặc đẹp nhất trong Quốc hội.

Ở nơi làm việc, ông Hipkins được các đồng nghiệp yêu mến bởi cách nói chuyện hài hước. Khi còn là Bộ trưởng Bộ Cảnh sát, ông Hipkins đã thu hút sự chú ý của dư luận với chiếc bánh sinh nhật làm bằng xúc xích cuộn. Một sáng tạo, theo như cách ông nói, đó là sản phẩm của “việc thu thập thông tin tình báo của cảnh sát đã đạt đến một tầm cao mới”.

Ngay cả khi được bầu làm Thủ tướng New Zealand, ông Hipkins vẫn phát biểu pha lẫn sự hài hước với các phóng viên bên ngoài Quốc hội ở Wellington: “Tôi nghĩ rằng tôi tương đối thẳng thắn, tương đối hòa nhập. Mọi người sẽ không chết khi tự hỏi tôi đang nghĩ gì”. Ngoài sự hài hước, tân Thủ tướng Hipkins còn được coi là một chính trị gia nhiệt thành và thích tranh luận.

Sau khi được Công đảng đề cử làm Thủ tướng, ông Hipkins đã bày tỏ lòng kính trọng đối với bà Ardern. Ông khẳng định bà Ardern là “một trong những thủ tướng vĩ đại của New Zealand” và là một trong những người bạn thân nhất của ông. “Sự lãnh đạo của bà Ardern là nguồn cảm hứng cho phụ nữ và trẻ em gái ở khắp mọi nơi. Nhưng đó cũng là một lời nhắc nhở rằng chúng ta có một con đường để bảo đảm rằng phụ nữ nắm quyền lãnh đạo nhận được sự tôn trọng giống như các đồng nghiệp nam của họ”, ông nói.

Mặc dù kinh nghiệm chính trị của ông Hipkins là một thế mạnh và được nhiều người kỳ vọng nhưng thách thức lớn nhất của người đứng đầu Chính phủ New Zealand là phải thuyết phục cử tri rằng đảng của ông có thể vực dậy nền kinh tế trong cuộc bầu cử diễn ra vào tháng 10 tới, khi tỷ lệ thất nghiệp của New Zealand tương đối thấp và lạm phát ở mức cao. Nhiều chuyên gia cho rằng, tân Thủ tướng Hipkins có thể sẽ phải đối mặt với một chặng đường khó khăn và gập ghềnh giống với người tiền nhiệm của mình.

Theo Reuters, New Zealand, giống như phần còn lại của thế giới, đang phải đối mặt với tỷ lệ lạm phát kỷ lục, giá lương thực, thực phẩm tăng trong khi sức mua của người dân giảm... Đây chính là nguyên nhân làm giảm uy tín của Công đảng cầm quyền ở New Zealand kể từ năm 2020. Cơ quan thống kê của New Zealand (Stats NZ) cho biết, giá lương thực, thực phẩm của nước này trong tháng 12-2022 đã tăng 11,3% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức tăng hằng năm lớn nhất kể từ tháng 4-1990. Trong khi đó, Ngân hàng Dự trữ New Zealand (Ngân hàng Trung ương-RBNZ) cảnh báo lạm phát tại nước này vẫn ở mức cao và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt. RBNZ dự kiến sẽ nâng lãi suất lên 5,5% vào tháng 9-2023 và dừng thắt chặt tiền tệ hơn nữa khi lạm phát đạt đỉnh. Theo RBNZ, các phân tích dự báo cho thấy nền kinh tế New Zealand có thể bắt đầu bị thu hẹp vào quý II-2023, tiếp tục giảm cho đến quý I-2024. “Điều đó có nghĩa là chúng ta sẽ có một giai đoạn tăng trưởng âm”, Thống đốc RBNZ Adrian Orr nhấn mạnh.

Đứng trước tương lai màu xám, người dân New Zealand mong muốn Chính phủ mới nhập cuộc và điều hành nền kinh tế nhằm giảm chi phí sinh hoạt, tăng thu nhập, cung cấp các dịch vụ công tốt hơn, khôi phục luật pháp và trật tự an ninh.

Trấn an những lo lắng của người dân, trong một tuyên bố gần đây, ông Hipkins khẳng định, đại dịch Covid-19 trên toàn cầu đã tạo ra một cuộc khủng hoảng y tế, và bây giờ nó tạo ra một cuộc khủng hoảng kinh tế. Đó là lĩnh vực mà Chính phủ sẽ tập trung trong thời gian tới. Ông Hipkins cam kết loại bỏ chương trình lập pháp của Công đảng, thay vào đó tái tập trung vào nền kinh tế, rằng ông sẽ “kiểm soát một số chương trình và dự án không cần thiết ngay bây giờ”.

Ông Hipkins khẳng định ưu tiên những vấn đề sinh kế của người dân New Zealand có thu nhập thấp và trung bình cũng như của các chủ doanh nghiệp nhỏ. “Các điều kiện kinh tế toàn cầu hiện nay đòi hỏi phải tập trung lại và tôi dự định làm như vậy, nhưng chúng ta không cần phải thay đổi hướng đi”, tân Thủ tướng Hipkins nói. Ông cũng quả quyết đưa đất nước đi theo con đường mà người tiền nhiệm đã vạch ra nhưng sẽ tạo dấu ấn riêng cho mình, ít nhất là đến thời điểm diễn ra cuộc bầu cử lập pháp vào tháng 10 tới.

MINH ANH