Tuổi nào là già trong bóng đá đỉnh cao?

Chỉ chiêu mộ cầu thủ dưới 30 tuổi

Khi các cầu thủ bước qua tuổi 30, huấn luyện viên (HLV) huyền thoại Alex Ferguson của Manchester United luôn có xu hướng cho họ nghỉ thêm một ngày sau mỗi trận đấu, với hy vọng có thể xoa dịu cơ thể chai sạn của họ.

Arsenal của chiến lược gia Wenger có một chút sắc thái hơn. HLV lão làng người Pháp nhất quán: Khi các tiền vệ và tiền đạo đến tuổi 32, ông luôn đề nghị họ chỉ gia hạn hợp đồng một năm. “Đó là quy tắc ở đội bóng. Sau 32 tuổi, bạn đi từ năm này sang năm khác một cách thận trọng hơn”. Wenger có ngoại lệ cho các trung vệ, ký gia hạn hợp đồng khi họ đến tuổi 34.

Trong bóng đá đỉnh cao, khi cầu thủ chạm ngưỡng tuổi 30, họ bắt đầu vượt qua ranh giới mùa hè với mùa thu, giữa hiện tại với quá khứ.

Sự phân định đó từ lâu đã là cơ sở cho cả chiến lược tuyển dụng và giữ chân cầu thủ của các đội bóng trên khắp châu Âu. Đại đa số các câu lạc bộ (CLB) nằm lòng một quy luật, và đã tuân thủ trong nhiều năm qua với một nguyên tắc đơn giản: Mua trẻ-bán già.

Modric nửa đùa nửa thật có thể chơi bóng đến khi 50 tuổi. Ảnh: Getty

Việc Tottenham mua lại tiền vệ 33 tuổi Ivan Perisic người Croatia vào tháng trước là chuyện lạ, khi lần đầu tiên CLB ký hợp đồng với một cầu thủ ngoài 30 tuổi kể từ năm 2017. Liverpool đã không làm như vậy kể từ năm 2016. Manchester City còn không chiêu mộ cầu thủ ngoài 30 tuổi trong gần một thập niên qua.

Những cầu thủ sắp bước vào giai đoạn hoàng hôn của sự nghiệp thường được coi là gánh nặng cần phải thay đổi. Hè năm nay xảy ra một trường hợp điển hình khi Bayern Munich đã cố gắng bán tiền đạo người Ba Lan Robert Lewandowski, gần 34 tuổi, để dọn đường cho việc chiêu mộ Erling Haaland (Na Uy). Nhưng rốt cuộc, Bayern Munich bị phá sản kế hoạch.

Liverpool trong khi đó đã phá bỏ cây đinh ba tấn công được ca tụng bằng cách thay thế Sadio Mane (30 tuổi) bằng Luis Diaz (25 tuổi), lấy về Darwin Nunez (23 tuổi) để kế nhiệm Roberto Firmino, người sẽ bước sang tuổi 31 vào tháng 10 tới. Khi tìm cách đại tu đội hình, Manchester United đã đẩy đi một loạt cầu thủ lớn tuổi như Nemanja Matic, Juan Mata và Edinson Cavani.

Robin Thorpe, một nhà khoa học về hiệu suất thi đấu, đã trải qua một thập niên làm việc tại CLB Manchester United, cho biết: “Các yêu cầu của trò chơi đang thay đổi. Trên sân, cầu thủ tập trung nhiều hơn vào việc chạy nước rút cường độ cao, tăng tốc, giảm tốc, rồi lại tăng tốc”. Cầu thủ trẻ sẽ thích ứng với diễn biến của trận đấu tốt hơn đàn anh lớn tuổi.

Liverpool vừa gia hạn hợp đồng với Salah thêm 3 năm, vài tuần sau sinh nhật lần thứ 30 của chân sút người Ai Cập. Ảnh: Getty

Tuy nhiên, quan trọng không kém, việc chiêu mộ cầu thủ trẻ hứa hẹn lợi tức đầu tư nhiều hơn khi đội bóng chuyển nhượng họ trong tương lai. Theo Tony Strudwick, một đồng nghiệp của Robin Thorpe tại Manchester United, người cũng từng làm việc tại đội bóng Arsenal, thì: “Các CLB có thể kiếm lại số tiền họ bỏ ra, thậm chí có thể tạo ra lợi nhuận từ một cầu thủ ở độ tuổi 20. Còn với những cầu thủ ngoài 30 tuổi thì được coi là tài sản mất giá nhanh chóng”.

Gừng càng già càng cay?

Ở Champions League và các giải đấu quốc nội lớn của châu Âu, những cầu thủ lớn tuổi giành được nhiều pha tranh chấp trên không, lừa bóng nhiều hơn, chuyền với độ chính xác cao hơn-nếu họ là tiền vệ trung tâm-và ghi được nhiều bàn thắng hơn. Số cầu thủ trên 30 tuổi hiện nay xếp hạng trong danh sách 150 cầu thủ xuất sắc nhất thế giới của Twenty First Group nhiều hơn gấp đôi so với số cầu thủ xuất hiện trong cùng danh sách một thập niên trước.

Dữ liệu cho thấy rõ, cầu thủ 30 tuổi trở lên không phải là cũ, hay là món đồ tiêu sản như quan niệm trước đây.

Từ góc độ thể thao-khoa học, Tony Strudwick chỉ ra rằng: “Thế hệ cầu thủ hiện tại ở độ tuổi 30 có thể là những người đầu tiên được tiếp xúc với khoa học thể thao cốt lõi ngay từ khi bắt đầu sự nghiệp của họ. Hãy nhìn vào thể trạng của các cầu thủ khi họ giải nghệ. Họ không để cơ thể mình “ra đi”. Họ có thể cần phải giảm cân trong giai đoạn tiền mùa giải và quá trình hồi phục của họ mất nhiều thời gian hơn, nhưng từ quan điểm thể chất và hiệu suất, không có lý do gì họ không thể gia tăng giá trị khi vượt qua tuổi 30”.

Robin Thorpe khẳng định tuổi chơi bóng của cầu thủ có thể được tăng lên bằng những cải tiến trong chế độ dinh dưỡng và kỹ thuật phục hồi: “Nguyên tắc chung luôn là các cầu thủ trên 30 tuổi được nghỉ ngơi vào ngày thứ hai sau các trận đấu. Theo trực giác, đó là điều đúng đắn cần làm. Tuy nhiên, sự thật là không phải lúc nào những cầu thủ lớn tuổi cũng cần nghỉ ngơi. Khi bộ phận y tế ở Manchester United nghiên cứu vấn đề này dựa trên dữ liệu khoa học được lưu giữ của 50 cầu thủ trong đội suốt một thập niên qua, họ phát hiện một con số thống kê đáng kinh ngạc: Một số cầu thủ lớn tuổi có thể tập luyện, thi đấu với tần suất liên tục, trong khi một số cầu thủ trẻ cần nghỉ ngơi nhiều hơn”.

Điều này quả là có cơ sở nếu nhìn vào hàng tiền vệ của Real Madrid ở mùa giải 2021-2022. Casimiro bước vào tuổi 31 hồi tháng 2 đầu năm nay. Modric tháng 9 tới sẽ làm sinh nhật lần thứ 37. Kross đã 33 tuổi. Real Madrid sở hữu bộ ba tiền vệ có độ tuổi trung bình lớn nhất ở La Liga và đấu trường Champions League mùa giải vừa qua, nhưng họ đã giúp Kền kền trắng vô địch hai giải đấu trên. Chuẩn bị bước vào mùa giải mới, HLV Ancelotti vẫn sẽ dựa vào ba tiền vệ tài năng trên để xây dựng lối chơi cho Real Madrid. Và đương nhiên, trên hàng công, chiến lược gia Ancelotti vẫn đặt niềm tin vào chân sút cự phách Benzema, người sẽ bước sang tuổi 35 vào cuối năm nay.

Tại một thời điểm nào đó, người chơi sẽ bước vào cái mà Tony Strudwick gọi là “giai đoạn cuộn xuống”, hay còn được gọi là hình chữ U ngược. Điều không CLB nào muốn là trả cho một cầu thủ mức lương cao khi thời điểm đó đến, bắt đầu chuyển sang cạnh kia của hình chữ U ngược. Đó là điều thúc đẩy các đội bóng tin rằng khi cầu thủ chạm ngưỡng 30 tuổi, giám đốc điều hành, HLV, ban huấn luyện không quan tâm tới những gì các cầu thủ có thể đóng góp, mà là những gì CLB phải chi trả.

Thế nên trong tuần qua, dù người đại diện Mendes đôn đáo chạy khắp châu Âu, để cố gắng tìm cho thân chủ Ronaldo đội bóng mới (được đá Champions League), thì gần như không lãnh đạo CLB nào bận tâm. CR7 đã 37 tuổi. Anh rất muốn có một bến đỗ mới trong sự nghiệp, nhưng lại khăng khăng muốn nhận nguyên mức lương 480.000 bảng Anh/tuần đang lĩnh ở Old Trafford. Khó nhỉ!

HÀ THÀNH