QĐND - Với việc đầu tư vào Pê-ru, một quốc gia có nền kinh tế, hạ tầng viễn thông vượt trội so với Việt Nam, “giấc mơ" tiến bước vào thị trường châu Âu của Tập đoàn Viễn thông Quân đội (Viettel) đang dần thành hiện thực.

Từ bài học của những ông lớn

Tròn 10 năm trước, khi mới chính thức đi vào kinh doanh di động được 3 năm, Viettel đã “nghĩ” tới việc đầu tư viễn thông ở nước ngoài. Bởi một lẽ đơn giản, theo Thiếu tướng Lê Đăng Dũng, Bí thư Đảng ủy, Phó tổng giám đốc Tập đoàn, thị trường nào rồi cũng đến lúc bão hòa và nếu muốn phát triển tiếp thì cần tìm ra thị trường mới. Đây là bài học của những ông lớn di động thế giới như Vodafone hay Telefónica.

Tại Việt Nam lúc đó, Viettel chưa phải là số 1 nhưng Ban lãnh đạo Tập đoàn đã thấy cơ hội thành công nên quyết định chuẩn bị cho bước phát triển tiếp theo. Năm 2006, Viettel nhận được một cơ hội tìm hiểu đầu tư tại Cam-pu-chia nên đã cử cán bộ sang nghiên cứu thị trường, dù còn chưa hình thành rõ ràng chiến lược về kinh doanh ở nước ngoài. Vừa làm vừa hoàn thiện, Viettel nhanh chóng gặt hái thành công tại thị trường viễn thông Cam-pu-chia. Đó cũng là tiền đề quan trọng để tập đoàn tiến những bước tiếp theo tại Lào và 8 quốc gia sau này.

Đồng chí Lê Đăng Dũng, Phó Tổng giám đốc Viettel.

Theo Thiếu tướng Lê Đăng Dũng, hoạt động đầu tư kinh doanh ở nước ngoài đem lại cho Viettel rất nhiều thứ. Đầu tiên là khả năng cạnh tranh. Việc cạnh tranh với những công ty hàng đầu thế giới như: Vodafone, Telefónica, Oranges, Claro hay Milicom… giúp Viettel học được rất nhiều và có thêm kinh nghiệm để về gây dựng tại thị trường Việt Nam. Mặt khác, nhờ việc mở rộng đầu tư ra nhiều quốc gia, việc mua thiết bị cũng trở nên dễ dàng và rẻ hơn rất nhiều so với trước bởi Viettel đặt mua với số lượng rất lớn để lắp đặt cho tất cả các thị trường của mình. Điều này trở thành một lợi thế của Viettel trong kinh doanh khi mà chi phí đầu tư thấp hơn so với các doanh nghiệp khác. Một lợi ích khác đó là Viettel còn giúp nâng cao hình ảnh của Việt Nam ở nước ngoài. Điều ấy thể hiện rất rõ ràng ở Lào, Cam-pu-chia, Ha-i-ti, Mô-dăm-bích, Bu-run-đi… Việc tạo dựng dự án kinh doanh, mối quan hệ hữu hảo với các nước bạn cũng phục vụ cho mục tiêu bảo vệ Tổ quốc Việt Nam từ xa. Ngoài ra, sau thời gian dài đầu tư, Ban lãnh đạo Viettel cũng nhận ra rằng, thị trường nước ngoài chính là môi trường đào tạo tốt nhất. Trong giai đoạn đầu, những cán bộ được gửi sang làm việc tại Cam-pu-chia đều trở về với phong thái chững chạc và tự tin hơn rất nhiều. Việc tự bươn chải giúp các lãnh đạo trẻ tin tưởng vào bản thân cũng như có khả năng lãnh đạo tốt hơn. Sự trưởng thành từ thị trường nước ngoài giúp Viettel có được nhiều lãnh đạo trẻ có năng lực.

Trong số 10 quốc gia Viettel đang đầu tư, Ha-i-ti, quốc gia nhỏ bé với 10 triệu dân nằm ở bên kia địa cầu, là một trường hợp “đặc biệt”. Thời điểm Viettel vào đầu tư, Ha-i-ti vừa trải qua thảm họa động đất khủng khiếp nhất lịch sử khiến 80% cơ sở hạ tầng bị phá hủy và hơn 300.000 người chết. Chính phủ Ha-i-ti đã sang Việt Nam, đề nghị giúp đỡ và rất mong muốn Viettel đầu tư. Lúc đó, quốc gia này chỉ có 2 nhà mạng và một nhà mạng sắp bị thôn tính. Với kinh nghiệm của mình, khi đầu tư vào một thị trường, Viettel luôn sẵn sàng đối phó với ít nhất 3 công ty viễn thông. Ở Ha-i-ti lúc ấy chỉ có 2 công ty. Như vậy, mức độ cạnh tranh ở Ha-i-ti quá thuận lợi. Bên cạnh đó, thành công ở các nước Đông Dương giúp Viettel tự tin hơn. Tuy nhiên, Ha-i-ti vẫn được coi là liều “thuốc thử” vì nằm ngoài khu vực châu Á. Và Viettel thêm một lần thành công tại thị trường nước ngoài. Tập đoàn có lãi rất nhanh ở thị trường này, dù trước đó mọi người đều cho rằng Ha-i-ti quá khó khăn.

Viettel đã trở thành nhà mạng số 1 tại Mô-dăm bích. Ảnh: Viettel

“Bí quyết” đầu tiên dẫn tới sự thành công của Viettel tại thị trường quốc tế là những điều kiện đặc biệt mà tập đoàn đưa ra để thuyết phục chính phủ các nước cấp giấy phép đầu tư. Viettel luôn chứng minh với chính phủ quốc gia muốn xin giấy phép là sự có mặt của tập đoàn sẽ giúp nâng tầm nền viễn thông của họ, chứ không chỉ với mục đích kinh doanh. Bao giờ Viettel cũng cam kết phủ sóng 95% dân số bao gồm cả các vùng sâu, vùng xa nghèo nàn, lạc hậu, với công nghệ cao (triển khai cáp quang, băng rộng chứ không dùng viba) nhằm bảo đảm tốc độ đường truyền cũng như chất lượng dịch vụ. Khi Viettel khai trương ở Mô-dăm-bích, quốc gia này có luôn hơn 20.000km cáp quang, lập tức đứng thứ ba trong khu vực. Tại Cam-pu-chia, trước khi Viettel vào đầu tư, cả đất nước có 600km cáp quang. Một năm sau, Viettel đã xây dựng tại đây 15.000km cáp quang. Bên cạnh đó, Viettel cũng triển khai nhiều chương trình xã hội về giáo dục, y tế hỗ trợ người dân địa phương hoặc giúp xây dựng chính phủ điện tử…, những điều mà bất kỳ chính phủ nào cũng cần trong hoạt động điều hành và giúp an sinh xã hội.

Bước đệm tiến vào châu Âu

Sau liên tiếp những thành công trên thị trường quốc tế, Ban lãnh đạo Viettel đã đặt mục tiêu tiếp theo là một quốc gia ở châu Âu. Tuy nhiên, hồ sơ dự thầu của Viettel bị “loại ngay từ vòng gửi xe” vì không ai nghĩ rằng, một quốc gia mới đi ra khỏi chiến tranh, lại đi đầu tư vào lĩnh vực công nghệ cao. Vì thế, Viettel đã bị loại ngay từ đầu mà không được xét đến những năng lực cạnh tranh viễn thông đã làm tại nhiều quốc gia khác.

Càng gặp khó, càng quyết tâm, Ban lãnh đạo Viettel quyết tìm con đường mới. Đó là chứng minh năng lực bằng việc đầu tư vào một quốc gia có nền kinh tế cũng như viễn thông phát triển hơn rất nhiều so với Việt Nam để làm bước đệm tiến vào châu Âu. Pê-ru, quốc gia có GDP đạt 7.000 USD/người/năm, đã được Viettel lựa chọn.

Bước tiến đầu tiên vào Pê-ru, Viettel đã gặp may. Hai nhà mạng lớn nhất đã kinh doanh ở quốc gia Nam Mỹ hàng chục năm là Telefónica và Claro “không chịu” phủ sóng di động tại vùng sâu, vùng xa. Vì thế, Chính phủ Pê-ru đã ra đề bài đấu thầu là cấp giấy phép viễn thông miễn phí với điều kiện quan trọng là phải cam kết phủ sóng vùng sâu, vùng xa. Viettel tham gia đấu thầu và giành thắng lợi vì vấn đề này là sở trường của tập đoàn. Tuy nhiên, đầu tư vào Pê-ru lại là một trong những hoạt động kinh doanh tại nước ngoài khó khăn nhất đối với Viettel. Pê-ru có hệ thống luật pháp chặt chẽ. Ví dụ, Pê-ru có cơ quan chuyên trách, kết nối tới từng nhà mạng để kiểm tra chất lượng dịch vụ. Nếu chất lượng mạng kém hơn so với chỉ tiêu kỹ thuật hay việc bị quá nhiều khách hàng phàn nàn đều có thể dẫn tới những khoản phạt trị giá hàng trăm nghìn USD. Đối với những thuê bao trả trước không cung cấp đầy đủ thông tin, nhà mạng sẽ phải vô hiệu hóa chúng nếu không kịp thời bổ sung trong 3 ngày… Chính vì vậy, ngoài trình độ cá nhân, Viettel còn thuê thêm đội ngũ tư vấn là các luật sư người bản địa để kiểm soát các hoạt động. Ngoài ra, Viettel cũng phải trả chi phí cao hơn nhân sự người bản địa. Một người Việt muốn làm quản lý tại Pê-ru cũng cần có trình độ rất tốt, mà tối thiểu là sử dụng tiếng Anh thành thạo.

Theo Thiếu tướng Lê Đăng Dũng, khi đi đầu tư, kinh doanh, vấn đề quan trọng nhất là thị trường. Ông cho biết: “Tôi không phủ nhận khả năng cá nhân nhưng thị trường và đối thủ là những yếu tố tác động rất quan trọng đến kết quả. Một số công ty từng rất thành công ở quốc gia này nhưng lại không thành công ở thị trường khác bởi sự cạnh tranh, biến hóa của đối thủ. Ngoài ra, yếu tố sức khỏe nền kinh tế, hoặc tình hình chính trị cũng đóng vai trò quan trọng. Cái nghèo ở châu Á được hiểu theo nghĩa là đủ ăn, đủ mặc nhưng cái nghèo ở châu Phi là không có cái mà ăn. Vì thế, không thể dùng chung một chiến lược cho hai thị trường”. Vì thế, tại các thị trường mới mở, cạnh tranh rất khốc liệt và Viettel phải tính toán nhiều phương án, trong đó bao gồm kéo dài thời gian hoàn vốn sang 5-6 năm thay vì 1-2 năm như giai đoạn mới đi đầu tư nước ngoài, ở các thị trường gần như Lào, Cam-pu-chia.

Trong bối cảnh thị trường thế giới ngày càng khó khăn, trước những đối thủ lớn, nhưng Viettel vẫn tiếp tục giữ mục tiêu trở thành 1 trong 10 nhà đầu tư nước ngoài về viễn thông lớn nhất thế giới. Tại Mô-dăm-bích, mặc dù khó khăn nhưng Viettel vẫn đặt mục tiêu tăng trưởng đưa từ 4 triệu lên 7-8 triệu thuê bao bởi đây là cơ hội phát triển mạnh khi các công ty khác đang bối rối. Khi đã chiếm thị phần thật lớn, doanh thu và lợi nhuận sẽ tăng rất mạnh khi các yếu tố vĩ mô tại quốc gia này ổn định trở lại. Còn với châu Âu, “giấc mơ” của Viettel không có gì thay đổi và đang chuẩn bị nhiều bước để có thể hiện thực hóa. Chắc chắn, trong một ngày không xa, sự hiện diện của Viettel sẽ khiến châu Âu-một trong những khu vực có nền kinh tế phát triển nhất thế giới-phải có con mắt “nhìn khác” trước một doanh nghiệp Việt.

HẢI ĐĂNG