Tôi biết anh Trần Xuân Văn từ ngày học ở Học viện Hải quân. Khi đó anh học chuyển loại cán bộ chính trị. Sau khi tốt nghiệp, anh được điều động về làm cán bộ của Lữ đoàn 171, Vùng 2 Hải quân. Anh Văn quê ở Tiền Hải, Thái Bình. Anh là người rất đam mê nghệ thuật, trong đó có thơ và âm nhạc. Anh có khiếu làm thơ và có nhiều bài thơ hay. Khi đó, anh tâm sự với tôi, làm thơ để thấy yêu đời, yêu người, yêu đồng đội và công việc cũng như yêu vùng đất, vùng biển nơi mình công tác.

Anh là người thẳng tính, dễ gần và rất tỉ mỉ trong công việc. Một trong những điều tôi đặc biệt ấn tượng ở anh là khả năng dẫn chương trình cho các sự kiện của đơn vị. Anh có khiếu hài hước nên được khán giả rất quý. Hồi đó, mỗi lần anh em trong đơn vị tổ chức cưới vợ là anh Văn lại được nhờ dẫn chương trình. Để có những lời dẫn hút khán giả, ngoài giờ làm việc, anh Văn thường xuyên tìm tòi, phỏng vấn nhân vật nên nội dung anh dẫn trên sân khấu không bị trùng, luôn có thông tin mới. Vất vả là thế nhưng rất lạ là chẳng khi nào anh nhận thù lao của ai.

Năm 2007, anh được điều ra làm trợ lý tuyên huấn ở Phòng Tuyên huấn, Cục Chính trị Quân chủng Hải quân. Từ đây anh gắn bó với thành phố cảng. Nghe tin anh về miền đất hoa phượng đỏ công tác, tôi trêu anh, đúng là nghề chọn người. Anh cười hiền và nói, kiến thức về chuyên ngành tàu chiến mặt nước sẽ bổ trợ rất nhiều cho công việc chứ không bị bỏ phí.

Anh làm việc tại đó và sau phát triển lên Trưởng phòng Tuyên huấn, Cục Chính trị Quân chủng Hải quân. Chắc có lẽ, do xúc động với những thành tựu phát triển kinh tế-xã hội của Hải Phòng mà anh đã dùng ngôn ngữ thơ để nói lên tâm sự, niềm tự hào. Sau này, bài thơ “Hải Phòng trong tim” của anh được nhạc sĩ Thanh Trúc phổ nhạc. Và trong Cuộc thi sáng tác các ca khúc về TP Hải Phòng, Đoàn Hồng Hạnh, ca sĩ đoạt Á quân Sao Mai 2022 đã thể hiện bài hát này hết sức thành công: “Tôi đã thấy trong tim một Hải Phòng/ Đường rộng lớn thênh thang chào tương lai/ Những cây cầu được cất lên như những nốt nhạc/ Đưa Hải Phòng lớn lên cùng anh em”.

Hơn 10 năm làm công tác tuyên huấn, với năng lực, nhiệt huyết và tư duy sáng tạo, anh đã tham mưu cho Cục Chính trị và Đảng ủy, Bộ tư lệnh Hải quân chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện nhiều nội dung về giáo dục, tuyên truyền, thi đua, khen thưởng và hoạt động văn hóa, văn nghệ đạt kết quả tốt. Từ lúc anh làm công tác tuyên huấn, tôi ít được gặp và tâm sự, trò chuyện với anh vì anh đi suốt, họp hành liên miên. Anh bảo, làm trợ lý phải “4 bám” (bám bàn, bám đơn vị, bám chỉ huy, bám cơ quan nghiệp vụ cấp trên) thì mới có hiệu quả.

Tính đến nay, nổi bật nhất trong vai trò cán bộ tuyên huấn là anh đã tham mưu giúp lãnh đạo Cục Chính trị Quân chủng Hải quân thực hiện Chỉ thị số 06-CT/TW ngày 7-11-2006 của Bộ Chính trị về “Tổ chức cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” đạt kết quả tốt. Anh kể, lúc đó, nhiều anh em trợ lý trong cơ quan loay hoay không biết làm thế nào vì nội dung chỉ thị khá mới mẻ. Sau nhiều trăn trở, cuối cùng anh đã tham mưu giúp chỉ huy Phòng Tuyên huấn, lãnh đạo Cục Chính trị tham mưu với Đảng ủy, Bộ tư lệnh Hải quân ban hành chỉ thị cụ thể hóa việc học tập, làm theo Bác kính yêu, đồng thời có hướng dẫn để các cơ quan, đơn vị triển khai với nhiều hoạt động thiết thực, phong phú, phù hợp, như: Sinh hoạt chính trị, tư tưởng; sinh hoạt chuyên đề; diễn đàn, tọa đàm, hoạt động văn hóa, văn nghệ; tham quan, giáo dục truyền thống...

Những năm đó, anh liên tục cơ động nhằm khảo sát thực tiễn ở nhiều loại hình cơ quan, đơn vị để rút kinh nghiệm, điều chỉnh ngay những vấn đề tổ chức rườm rà, lãng phí. Sau này, nói chuyện với tôi, anh bảo, ở thời điểm đó, việc khái quát các tiêu chí của người chiến sĩ hải quân rất khó. Vì đối tượng công tác trong Quân chủng đa dạng và nhiệm vụ cũng không giống nhau. Thế nên, việc hướng dẫn thực hiện cũng phải cụ thể, không thể chung chung.

Trên đà thắng lợi ấy, năm 2011, sau khi Bộ Chính trị ban hành Chỉ thị số 03-CT/TW “Về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, anh lại tham mưu tổ chức hiệu quả hơn, nhất là hướng dẫn các cơ quan, đơn vị tập trung vào làm rõ các tiêu chí tiết kiệm ở từng loại hình đơn vị. Dạo gần đây, khi nói về đề tài học tập, làm theo Bác, anh tâm tình, cùng với các tiêu chí xây dựng đơn vị hải quân hiện đại thì việc tổ chức học tập làm theo Bác đã có tác dụng rất lớn trong xây dựng con người. Nó đã làm chuyển biến mạnh mẽ nhận thức, tư duy của cán bộ, chiến sĩ, nổi bật là đã xây dựng được thói quen tiết kiệm và phương pháp, tác phong công tác chuẩn mực. Nó đã ngăn chặn được các hiện tượng vi phạm kỷ luật thông thường và xây dựng đoàn kết cơ quan, đơn vị bền vững hơn. Anh nói, mình phải gương mẫu, cán bộ các cấp phải gương mẫu thì trên dưới sẽ đồng sức, đồng lòng. Đó là cách học theo Bác thiết thực và hiệu quả nhất.

leftcenterrightdel

Chuẩn đô đốc Trần Xuân Văn (ngoài cùng, bên trái) trong đêm chung kết Cuộc thi sáng tác các ca khúc về thành phố Hải Phòng. 

Năm 2019, anh được bổ nhiệm chức Phó chính ủy rồi hai năm sau thì được bổ nhiệm chức Chính ủy Vùng 1 Hải quân. Lúc này, công việc của anh càng bận rộn hơn. Mới đây, tôi được chứng kiến hai hội thi do anh chỉ đạo mang lại hiệu quả thiết thực, đó là Hội thi Thư viện giới thiệu sách và dân vận khéo. Dạo gần đây, vào đầu năm 2022, anh nói đang tích cực triển khai Nghị quyết số 847-NQ/QUTW của Quân ủy Trung ương “Về phát huy phẩm chất Bộ đội Cụ Hồ, kiên quyết chống chủ nghĩa cá nhân trong tình hình mới”.

Anh hỏi tôi, tổ chức chống chủ nghĩa cá nhân ở đơn vị như thế nào cho thiết thực? Thấy tôi lúng túng như gà mắc tóc, anh nói, muốn chống chủ nghĩa cá nhân thì phải mở rộng dân chủ, không chỉ dân chủ trong quân sự, chính trị mà dân chủ trong đời sống văn hóa tinh thần. Muốn chống chủ nghĩa cá nhân thì cấp ủy, cán bộ chủ trì phải đi trước, đi đầu trong thực hiện tự phê bình và phê bình. Những việc gì chưa làm tới nơi tới chốn thì phải rút kinh nghiệm sâu sắc, phải thật thà, trung thực và dũng cảm nhận khuyết điểm. Cán bộ phải lắng nghe cấp dưới, chứ không được “mệnh lệnh hình thức”, gia trưởng. Khen cũng phải đều mà phê bình cũng phải công bằng, chứ không khen chê theo kiểu nói quăng chài, thiếu căn cứ thuyết phục.

Năm 2023 này, anh được cán bộ, chiến sĩ cơ quan Bộ tư lệnh Vùng 1 tín nhiệm bầu là Chiến sĩ thi đua cơ sở. Đây là danh hiệu thi đua thứ "n" trong đời quân ngũ của anh. Ngoài ra, anh còn được Bộ trưởng Bộ Quốc phòng tặng nhiều bằng khen trong các nhiệm vụ. Anh nói với tôi, được khen thưởng là niềm vui, là động lực để phấn đấu tiếp chứ dừng lại là không hay.

Năm 2020, sau khi về đơn vị không lâu anh khoe đã sáng tác bài thơ “Vùng 1 Hải quân ra khơi” và chia sẻ với tôi. Bẵng đi một thời gian, đến năm 2022, anh lại khoe, bài thơ đã được một nhạc sĩ phổ nhạc và bây giờ thì thành bài hát truyền thống của Vùng 1 Hải quân. Bài hát rất dễ thuộc, dễ nhớ nên ai cũng thích. Tôi khoái nhất đoạn đầu: “Đoàn tàu lướt sóng chúng tôi ra khơi, bảo vệ Tổ quốc vì tương lai sáng ngời, sóng gió sao ngăn được những người lính biển, bão dông hiểm nguy tôi luyện thêm ý chí” và thỉnh thoảng lại lẩm nhẩm theo nhạc mà anh gửi tặng qua Zalo.

Tôi có người bạn hiện là cán bộ của Phòng Chính trị, Vùng 1 Hải quân. Anh bảo, theo được Chính ủy Trần Xuân Văn là rất khó. Anh có tác phong làm việc cẩn trọng, tỉ mỉ, chuyên nghiệp và kiên quyết. Riêng về vấn đề kỷ luật thời gian thì Chính ủy Trần Xuân Văn là người chính xác số 1 trong cơ quan Bộ tư lệnh Vùng 1 Hải quân. Anh bạn tôi bảo, Chính ủy có một danh sách công việc trong ngày luôn để trên bàn, xong việc gì là lấy bút đỏ gạch đi cho đỡ bị nhầm lẫn. Các trợ lý, trưởng ban, muốn trình bày ý tưởng gì với Chính ủy thì phải chuẩn bị kỹ lưỡng số liệu, văn bản và đầy đủ thông tin. Hôm Vùng 1 Hải quân tổ chức thực hiện lễ nhận con nuôi, đỡ đầu con ngư dân, sau khi phát hiện cơ quan chưa hiệp đồng kỹ lưỡng với địa phương, Chính ủy Trần Xuân Văn yêu cầu anh em cấp dưới phải xuống ngay địa phương để hiệp đồng lại thật kỹ về các vấn đề mà anh đã chỉ đạo.

Có ai đó nói rằng, muốn có kim cương thì phải luôn tạo ra áp lực. Ở gần và thân thiết với Chuẩn đô đốc Trần Xuân Văn, tôi đã học được cách tạo ra áp lực của anh. Chính cách sống giản dị, phương pháp làm việc khoa học, không màu mè và hình thức cùng một tâm hồn nghệ sĩ, luôn lạc quan, yêu đời đã giúp anh vượt lên được bộn bề công việc và thành công.    

MẠNH THẮNG