Phóng viên (PV): VHĐN là một trong những trụ cột ngoại giao của Việt Nam. Những năm gần đây, cùng với sự mở rộng ngày càng mạnh mẽ các hoạt động ngoại giao, VHĐN đã góp phần như thế nào trong việc quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam ra thế giới, thưa bà?

Bà Nguyễn Phương Hòa: Cùng với sự ra đời của Chiến lược VHĐN vào năm 2015, các hoạt động giao lưu, hợp tác quốc tế về văn hóa đã được chủ động triển khai sôi nổi, có trọng tâm, trọng điểm, mở rộng đến khắp các châu lục với nhiều hình thức phong phú, đa dạng, sáng tạo, quảng bá được các giá trị văn hóa tốt đẹp của Việt Nam ra thế giới, giới thiệu hình ảnh một đất nước Việt Nam đổi mới, phát triển năng động. Bộ VHTT&DL là cơ quan chủ trì, thực hiện nhiều chương trình văn hóa, nghệ thuật đặc sắc gắn với các chuyến thăm hữu nghị, chính thức của lãnh đạo Đảng, Nhà nước đến các nước. Các chương trình biểu diễn nghệ thuật, triển lãm mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc đã để lại ấn tượng sâu sắc đối với bạn bè quốc tế, góp phần tích cực vào thành công trong các chuyến thăm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước ta.

Tại các sự kiện quốc tế lớn do Việt Nam đăng cai, Bộ VHTT&DL đã trực tiếp tổ chức các hoạt động văn hóa, nghệ thuật với nhiều loại hình đa dạng, xây dựng không gian văn hóa, bộ nhận diện hình ảnh, triển khai công tác quảng bá trực quan.... Các hoạt động này góp phần quảng bá hình ảnh đất nước, con người Việt Nam thân thiện, mến khách, nêu bật được tinh thần chủ động, thể hiện vai trò của Việt Nam là đối tác tin cậy, có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế.

Trong những năm qua, trước thời điểm dịch bệnh bùng phát, Bộ VHTT&DL là cơ quan đi đầu, chủ trì tổ chức các chương trình tuần/ngày/năm văn hóa Việt Nam ở nước ngoài, trong đó dành sự quan tâm đặc biệt đến các nước có quan hệ hữu nghị láng giềng truyền thống, đối tác chiến lược, đối tác toàn diện nhân kỷ niệm năm tròn, năm chẵn quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam với các nước. Các chương trình được tổ chức phong phú, hướng tới đông đảo công chúng, bạn bè quốc tế và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, từ biểu diễn nghệ thuật, ca múa nhạc dân tộc, truyền thống, đến cổ điển, đương đại; triển lãm ảnh, triển lãm mỹ thuật, trưng bày bảo tàng, trình chiếu phim Việt Nam, trình diễn thời trang, giới thiệu tinh hoa ẩm thực Việt... góp phần giới thiệu về đất nước, con người và nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, truyền tải thông điệp về các định hướng phát triển và hội nhập quốc tế của Việt Nam, tăng cường gắn kết tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và bạn bè các nước.

Bên cạnh công tác truyền thông của báo chí chuyên ngành, bộ đã chủ động mời, đón các đoàn làm phim, các hãng thông tấn, báo chí quốc tế vào Việt Nam làm phim, đưa tin, viết bài giới thiệu, quảng bá văn hóa, đất nước, con người Việt Nam tại các địa phương. Đây là kênh thông tin hiệu quả đưa hình ảnh Việt Nam lên sóng các hãng truyền thông hàng đầu thế giới như: BBC (Anh), CNN (Mỹ), NHK (Nhật Bản), CCTV (Trung Quốc), ARD (Đức), KBS (Hàn Quốc)....

Với nhiều nỗ lực chung, thời gian qua, Việt Nam đã nhận được nhiều giải thưởng danh giá, thể hiện sự công nhận của cộng đồng quốc tế, trong đó World Travel Awards trao tặng các giải thưởng: Điểm đến hàng đầu châu Á (năm 2018 và 2019), Điểm đến văn hóa hàng đầu châu Á (năm 2019 và 2020), Điểm đến ẩm thực hàng đầu châu Á (năm 2019 và 2020), Điểm đến di sản hàng đầu châu Á (năm 2020), Điểm đến di sản hàng đầu thế giới (năm 2020)...

 PV: Thưa bà, trong tình hình dịch Covid-19 diễn biến ngày càng phức tạp và khó lường, ngành văn hóa có những giải pháp gì trong việc quảng bá hình ảnh Việt Nam ra thế giới?

 Bà Nguyễn Phương Hòa: Dịch Covid-19 tác động nghiêm trọng và toàn diện đến mọi mặt đời sống xã hội trên toàn thế giới. Trong hai năm qua, gần như các hoạt động của ngành VHTT&DL bị tê liệt. Bởi lẽ, các hoạt động này có đặc thù là tập trung đông người, trong khi đó, để phòng, chống dịch Covid-19, chính phủ các nước phải thực hiện giãn cách xã hội. Tuy nhiên, đây lại là thời điểm mỗi quốc gia cần nhìn lại và tìm hướng đi mới.

Với Việt Nam, hơn bao giờ hết cần đẩy mạnh chuyển đổi số, ứng dụng những thành tựu của khoa học công nghệ (KHCN) vào việc quảng bá hình ảnh quốc gia. Hiện chúng ta đang từng bước có những thể nghiệm áp dụng KHCN để vươn tới công chúng. Bộ VHTT&DL đã phát trực tiếp một số chương trình nghệ thuật trên nền tảng số. Bên cạnh đó, để đáp ứng nhu cầu giao lưu văn hóa giữa các nước, bộ cũng gửi các bản ghi hình một số chương trình nghệ thuật cho bạn bè truyền thống trong khu vực như các nước ASEAN, Nga... Đặc biệt, bộ đã hợp tác với Google cho ra mắt “Google arts and culture-Kỳ quan Việt Nam” với 35 triển lãm trực tuyến mang đến những góc nhìn phong phú, mới mẻ, hình ảnh ấn tượng về lịch sử, di sản, văn hóa, phong tục, ẩm thực, cảnh quan hùng vĩ của Việt Nam.

leftcenterrightdel
 Bà Nguyễn Phương Hòa trong một buổi giao ban trực tuyến. Ảnh: Hòa Phương

 

PV: Nếu dịch bệnh tiếp tục kéo dài, ngành văn hóa cần có những chiến lược, giải pháp dài hơi trong hoạt động VHĐN, thưa bà?

Bà Nguyễn Phương Hòa: Việt Nam đang phải gồng mình trước làn sóng Covid-19 lần thứ 4. Trong khi trên thế giới, nhiều hoạt động văn hóa, thể thao đang quay trở lại, các nhà hát đã mở cửa, các giải thể thao đã thu hút hàng vạn cổ động viên. Đặc biệt, sau một thời gian người dân bị cô lập, hơn bao giờ hết, nhu cầu được tiếp xúc, giao lưu, được hưởng thụ và tham gia trực tiếp vào các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, thể thao càng trở nên mạnh mẽ.

Ở thời điểm hiện tại, Bộ VHTT&DL đã nhận được nhiều lời mời tham gia các lễ hội văn hóa của các nước như: Thụy Sĩ, Italy... Tới đây, vào đầu tháng 10-2021, Việt Nam sẽ tham dự Triển lãm Thế giới EXPO-một trong 3 sự kiện lớn nhất hành tinh-được tổ chức tại Dubai, với hơn 190 nước tham gia. Nhà trưng bày của Việt Nam tại triển lãm sẽ giới thiệu hình ảnh đất nước, con người Việt Nam, những tinh hoa của Việt Nam, sự gắn kết giữa giá trị truyền thống và sự đổi mới hiện đại, kiến tạo tương lai. Bên cạnh nhà triển lãm, chúng ta sẽ tổ chức một loạt chương trình văn hóa, nghệ thuật hết sức phong phú, đi kèm với hoạt động diễn đàn doanh nghiệp, xúc tiến đầu tư, thương mại và du lịch.

Kể từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành “Chiến lược VHĐN của Việt Nam đến năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2030”, VHĐN ngày càng khẳng định vai trò hết sức quan trọng trong đường lối đối ngoại của đất nước. Tuy nhiên, với ngân sách nhà nước còn khiêm tốn, khi triển khai công tác VHĐN đòi hỏi phải lựa chọn địa bàn ưu tiên. Để có thể mở rộng ra các châu lục trên thế giới, Cục Hợp tác quốc tế luôn nỗ lực để vận động các nguồn xã hội hóa và sự bảo trợ, hỗ trợ của các đối tác nước ngoài. Đặc biệt, ta cần tận dụng và phát huy những khuôn khổ có sẵn, ví dụ như việc tham gia các lễ hội hay liên hoan nghệ thuật quốc tế thường niên. Khi tham gia các hoạt động như vậy, thay vì phải lo từ A đến Z như các chương trình riêng, ban tổ chức sẽ hỗ trợ Việt Nam rất nhiều, từ trang thiết bị âm thanh, ánh sáng, công tác truyền thông, thậm chí cả ăn ở... Quan trọng hơn, chúng ta sẽ tiếp cận và vươn tới lượng công chúng đông đảo thường xuyên tham gia các kỳ lễ hội quốc tế.

Trong dài hạn, sự quan tâm và chỉ đạo của Đảng, Nhà nước luôn là nhân tố quyết định tới thành công của công tác VHĐN. Thành quả của công cuộc đổi mới đã mang đến cho Việt Nam một cơ đồ, vị thế và uy tín mới trên trường quốc tế, trong thời gian tới, cần thiết phải trình Thủ tướng Chính phủ ban hành chỉ thị đẩy mạnh việc triển khai công tác VHĐN. Để tiếp tục phát huy các thành tựu đã đạt được, Chiến lược VHĐN cần được triển khai song hành, hiệu quả với Chiến lược phát triển thông tin đối ngoại, là bộ phận không tách rời của Chiến lược phát triển văn hóa Việt Nam, gắn kết trong tổng thể chính sách đối ngoại, phát triển kinh tế-xã hội của đất nước. Chiến lược VHĐN cần được tiếp tục triển khai có trọng tâm, trọng điểm; phát huy các thế mạnh nội lực và tận dụng sự hỗ trợ từ bên ngoài; huy động được sự hưởng ứng của các địa phương, doanh nghiệp trên cả nước, gắn kết với cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài, ứng dụng KHCN, sáng tạo ra các sản phẩm văn hóa-nghệ thuật có giá trị, đổi mới sáng tạo phương thức giới thiệu, quảng bá, đầu tư xây dựng các thiết chế văn hóa Việt Nam ở nước ngoài, không ngừng bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác VHĐN... tạo thành sức mạnh tổng hợp, tạo đà cho công cuộc VHĐN phát triển sâu rộng ở một tầng cấp mới.

 Bộ VHTT&DL vẫn tiếp tục phát huy vai trò chủ lực, đi đầu, trong đó Cục Hợp tác quốc tế là đơn vị tiên phong, "nhạc trưởng" tổ chức hiệu quả, thành công, kịp thời các chương trình văn hóa-nghệ thuật phục vụ lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các tuần/ngày văn hóa Việt Nam tại nước ngoài, các hoạt động văn hóa nước ngoài tại Việt Nam... Thực tế những năm gần đây, vai trò của các trung tâm văn hóa Việt Nam, tùy viên văn hóa Việt Nam tại nước ngoài từng bước được khẳng định, phát huy thế mạnh trong công tác tìm hiểu các chính sách VHĐN của các nước, làm cầu nối mở rộng các hoạt động văn hóa Việt Nam ra nước ngoài và đưa tinh hoa văn hóa nhân loại đến với người dân Việt Nam. Trong thời gian tới, cần duy trì, đẩy mạnh các mô hình hoạt động này nhằm đem lại hiệu quả thực chất cho hoạt động VHĐN.

PV: Trân trọng cảm ơn bà!

SONG ĐĂNG