Để học ngoại ngữ tốt hơn

QĐND - Hiểu biết về cấu trúc đặc thù của bốn nhóm ngôn ngữ chính trên thế giới sẽ giúp bạn học ngoại ngữ, ví dụ như tiếng Anh, tốt hơn?

Một nghiên cứu mới nhất từ Niu Di-lân đã phát hiện cấu trúc đặc thù từ mỗi nhóm ngôn ngữ chính trên thế giới bao gồm nhóm ngôn ngữ châu Âu, nhóm ngôn ngữ Thái Bình Dương, nhóm ngôn ngữ châu Phi và nhóm ngôn ngữ châu Mỹ. Nghiên cứu cũng đưa ra những đánh giá trái ngược với ý kiến trước đây cho rằng não bộ của con người tạo ra quy định toàn cầu cho ngôn ngữ.

Hiểu về cấu trúc đặc thù của 4 nhóm ngôn ngữ chính sẽ khiến việc học ngoại ngữ trở nên dễ dàng hơn.Ảnh: prlog

Sự thật thế nào? “Dường như những yếu tố địa phương và phát triển văn hóa quan trọng hơn những áp lực nhận thức trong tâm trí con người (trong việc hình thành biến thể ngôn ngữ)”, TS Rút-xen Grây, nhà nghiên cứu từ Đại học Úc-len (Niu Di-lân), đồng tác giả nghiên cứu cho biết. TS Grây cũng nói rằng: “Nhận định (trước đây) cho rằng, con người đóng vai trò quan trọng với cấu trúc bẩm sinh của trí tuệ trong việc hình thành biến thể ngôn ngữ đã quá đề cao vai trò của con người”.

Theo ông Grây, hiện có hai học thuyết chính lý giải sự đa dạng và các dạng cấu trúc của 7000 ngôn ngữ trên thế giới. Tuy nhiên, ông cho biết tùy theo những mức độ khác nhau, cả hai học thuyết cho rằng tâm trí con người ưa chuộng những ngữ cảnh tạo ra những cấu trúc chung trong ngôn ngữ. Trong một dạng cấu trúc ngôn ngữ, động từ được đặt trước bổ ngữ và các từ chỉ vị trí đứng trước danh từ. Ở một dạng cấu trúc khác, bổ ngữ được đặt trước động từ trong khi các từ chỉ vị trí đứng sau danh từ.

Ông Grây và đồng nghiệp là tác giả một bản báo cáo đăng trên Tạp chí Nature cho rằng, những nghiên cứu trước đây về ngôn ngữ loài người có một số điểm chưa rõ ràng.

Ví dụ, một số nghiên cứu cho rằng những dạng cấu trúc ngôn ngữ giống những quy tắc trong tất cả các ngôn ngữ và không có ngoại lệ. Các nghiên cứu đó đã bỏ qua mối quan hệ trong các ngôn ngữ: Sự phát triển và phân loại ngôn ngữ thành các nhóm có nhiều điểm tương đồng.

Do chỉ có 50 ngôn ngữ có dạng cấu trúc đặt động từ trước bổ ngữ cũng sử dụng giới từ nên “quy tắc tương đồng” không áp dụng chung cho mọi ngôn ngữ, đặc biệt nếu tất cả ngôn ngữ trong cùng một nhóm.

Để kiểm tra liệu có quy tắc chung cho mọi ngôn ngữ hay không, TS Grây và nhóm nghiên cứu sử dụng các phương pháp sinh học tiến hóa để nghiên cứu sự phát triển cấu trúc ngôn ngữ. Các nhà nghiên cứu sử dụng phương pháp phát sinh điện toán để phân tích trật tự từ trong ngôn ngữ từ bốn nhóm ngôn ngữ chính trên thế giới, bao gồm nhóm ngôn ngữ châu Âu, Thái Bình Dương, châu Phi và châu Mỹ. Các nhà nghiên cứu sau đó tìm kiếm các cấu trúc trật tự từ như những cấu trúc chứa bổ ngữ và động từ.

“Chúng tôi tìm kiếm bằng chứng cho những cấu trúc này và phát hiện thấy có lẽ những cấu trúc này mang tính đặc thù đối với từng nhóm ngôn ngữ chứ không phải là đặc điểm chung của mọi ngôn ngữ”, ông Grây nhận xét. Ví dụ, tiếng Anh, Ba Lan, Xứ Uên, Thụy Điển và I-ta-li-a đều có trật tự bổ ngữ và động từ giống nhau. Tuy nhiên, các ngôn ngữ này liên quan mật thiết với nhau và cùng thuộc nhóm ngôn ngữ Ấn-Âu. Theo ông Grây, có lẽ tất cả những ngôn ngữ này đều kế thừa trật tự từ đặc thù từ một “tổ tiên” chung.

Ông Grây và cộng sự phát hiện thấy trật tự từ xuất hiện trong ngôn ngữ vùng Austronesian (bao gồm In-đô-nê-xi-a, Mê-la-nê-xi-a, Mi-crô-nê-xi-a, Po-li-nê-xi-a và các đảo lân cận thuộc Thái Bình Dương) nhưng không xuất hiện trong ngôn ngữ Ban-tu và U-tô-A-téc-can. Các nhà nghiên cứu phát hiện thấy sự khác biệt tương tự giữa các nhóm ngôn ngữ với 8 khía cạnh trật tự từ khác nhau. Ông Grây cho rằng những phát hiện này có thể gây nhiều tranh cãi. Tuy nhiên, ông đang trông đợi một cuộc tranh luận về quy tắc ngôn ngữ.

Cũng theo ông Grây, quan điểm “Chomskyan” - vốn đang nổi trội - cho rằng có các quy tắc ngôn ngữ chung toàn cầu đã hạ thấp tầm quan trọng trong nghiên cứu các ngôn ngữ khác nhau. Ông kỳ vọng phát hiện mới này sẽ khuyến khích nghiên cứu các ngôn ngữ khác nhau trước khi các ngôn ngữ này hoàn toàn không được sử dụng, đồng thời giúp các nhà ngôn ngữ học hiểu rõ hơn mối quan hệ tương quan giữa trí tuệ con người và văn hóa.