Festival Bayreuth là một sự kiện văn hóa bậc nhất châu Âu được tổ chức thường niên, thu hút nhiều người nổi tiếng của Đức và thế giới tham dự. Với những người yêu opera, đây còn hơn cả một festival: Việc hướng đến Đồi Xanh ở Bayreuth của xứ Bavaria là một cuộc hành hương thật sự. Nơi này có việc dàn dựng mới trọn bộ opera “Ring of the Nibelung” (tạm dịch: Chiếc nhẫn của người Nibelung) của nhà soạn nhạc Richard Wagner. Năm 2020, Festival Bayreuth bị hoãn do đại dịch Covid-19 ở Đức diễn biến phức tạp. Sự trở lại của Festival Bayreuth 2021 là cơ hội để những người yêu mến opera đến với sân khấu Bayreuth, trong đó có Thủ tướng Đức Angela Merkel và phu quân Joachim Sauer.

leftcenterrightdel
Nữ nhạc trưởng Oksana Lyniv trong buổi tập với dàn nhạc ở Bonn (Đức). Ảnh: dw.com 

Trên sân khấu, các nghệ sĩ giữ khoảng cách 2m theo quy định về không gian, còn trong hố nhạc phía dưới, nhạc trưởng và nhạc công ngồi sát cạnh nhau mà họ vẫn hài hước gọi là “hộp cá sardine”. Thế nhưng, dưới sự điều khiển của nữ nhạc trưởng Oksana Lyniv, bản giao hưởng "The phantom ship" (tạm dịch: Con tàu ma) của nhà soạn nhạc Richard Wagner đã chiếm trọn trái tim khán giả. Theo trang mạng dw.com, bản giao hưởng của Wagner luôn là thách thức chuyên môn lớn đối với bất kỳ nhạc trưởng nào. Vì thế, ngay khi bản giao hưởng kết thúc, Thủ tướng Angela Merkel, một tín đồ lâu năm của các vở opera của Wagner, đã thốt lên lời khen ngợi: “Thật tuyệt vời!” dành cho nữ nhạc trưởng.

Sinh ngày 6-1-1978 trong một gia đình có truyền thống âm nhạc ở Ukraine, ngay từ nhỏ, cô bé Oksana Lyniv đã biết chơi dương cầm, vĩ cầm, thổi sáo và ca hát. Oksana từng được đào tạo tại Học viện Âm nhạc Dresden và Nhà hát Quốc gia Odessa. Cô cũng là người sáng lập dàn nhạc gồm các nhạc sĩ trẻ ở Ukraine. Năm 1994, Oksana đã chỉ huy dàn nhạc của mình và đến năm 2003, cô trở thành nhạc trưởng Dàn nhạc Giao hưởng Thính phòng Leopolis. Trong những năm 2013-2014, Oksana là trợ lý của Kirill Petrenko, nhạc trưởng chính của dàn nhạc Berlin Philharmonic...

Trong một xã hội vẫn còn có những quy định mang tính gia trưởng như ở Ukraine, nhạc trưởng là công việc dành cho nam giới. Vì thế, việc Oksana dấn thân vào nghề này là một sự phấn đấu không mệt mỏi. Cô chia sẻ: “Khi tôi bắt đầu học để trở thành nhạc trưởng, tôi là nữ sinh viên duy nhất tại trường đại học ở Lviv. Nhiều người lo lắng cho tôi, luôn hỏi vì sao tôi lại muốn làm nhạc trưởng bởi công việc đó không bao giờ mang lại thành công cho một phụ nữ”.

Thế nhưng, Oksana vẫn bị lôi cuốn bởi nghề nghiệp, mong muốn được đứng trên bục và chỉ huy dàn nhạc. “Tôi yêu các tác phẩm của các nhà soạn nhạc nổi tiếng. Việc thực hiện “Bản giao hưởng thứ 6” của Tchaikovsky, “Tosca” của Puccini, “The Valkyrie” của Wagner... rất quan trọng với tôi. Nó làm tôi say mê và là động lực thúc đẩy tôi tiếp tục trên con đường của mình”, Oksana cho hay. Theo Oksana, tính cách có ý nghĩa quan trọng đối với một nhạc trưởng, dù họ là nam hay nữ, và nhạc trưởng cần phải hiện thực hóa chính xác những ý tưởng âm nhạc.

Theo bà Katharina Wagner, Giám đốc Liên hoan Bayreuth, hiện nay trên thế giới không có nhiều nữ nhạc trưởng. Vì thế, để tìm được chỗ đứng trên sân khấu như nữ nhạc trưởng Oksana Lyniv là cả một sự nỗ lực không mệt mỏi và cô là một trong những biểu tượng của thời hiện đại. Còn với Oksana, cô cho biết bản thân rất vui khi trở thành nữ nhạc trưởng đầu tiên ở Bayreuth, và bày tỏ hy vọng mình sẽ là một tấm gương tích cực để mọi người cùng hướng tới.

HOÀNG ĐAN