Bệnh gan liên quan đến rượu là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do uống rượu quá mức. Mặc dù bệnh có thể chữa được ở giai đoạn đầu nhưng nhiều người không nhận ra mình mắc bệnh cho đến khi quá muộn để chữa trị.
Theo dữ liệu mới từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ, số ca tử vong hàng năm do căn bệnh này đang gia tăng ở Mỹ với tốc độ tăng 2 con số mỗi năm trong một thập niên trở lại đây. Tỷ lệ tử vong cao nhất ở nam giới và người lớn từ 50 đến 64 tuổi, đặc biệt tỷ lệ tử vong này tăng nhanh hơn ở phụ nữ và người trẻ tuổi.
Tiến sĩ Jessica Mellinger, chuyên gia về tiêu hóa và gan tại trường Y, Đại học Michigan cho biết: “Những người uống rượu đang uống nhiều hơn trước đây, vì vậy tôi nghĩ đó là yếu tố lớn nhất. Đặc biệt nguy hiểm, lần đầu tiên chúng tôi thấy rằng ở Mỹ, phụ nữ uống nhiều như nam giới”.
Giai đoạn đầu của bệnh gan liên quan đến rượu là gan nhiễm mỡ, hay còn gọi là chứng nhiễm mỡ. Điều này xảy ra khi chất béo bắt đầu tích tụ trong gan, nơi chịu trách nhiệm chuyển hóa rượu. Ở giai đoạn thứ hai, uống quá nhiều rượu sẽ kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể, gây viêm gan.
Tiến sĩ Jessica Mellinger cho biết: “Bạn có thể gây tổn hại cho gan khi lạm dụng rượu, bia, đưa chất béo vào cơ thể và sau đó gây thêm tình trạng viêm gan. Nếu tổn thương đó tiếp tục, mô sẹo có thể tích tụ trong gan, dẫn đến xơ gan giai đoạn thứ ba. Khoảng 20% số người mắc bệnh gan nhiễm mỡ do rượu sẽ tiến triển thành xơ gan. Một số người cũng bị viêm gan liên quan đến rượu, là tình trạng viêm gan nặng. Điều này xảy ra thường xuyên nhất ở những người bị xơ gan, nhưng nó có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào nếu người ta uống rất nhiều rượu (8 đến 10 ly mỗi ngày). Cả xơ gan và viêm gan do rượu đều có thể gây tử vong”.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ lưu ý: Nguy cơ mắc bệnh gan liên quan đến rượu tăng lên khi mọi người uống nhiều hơn giới hạn được khuyến nghị: 7 ly một tuần đối với phụ nữ (không nên uống quá 25ml/ngày-tương đương với 1 ly rượu 40 độ) và 14 ly đối với nam giới.
Tiến sĩ Sasha Deutsch-Link, chuyên gia về tiêu hóa và gan tại Đại học Bắc Carolina (trường Chapel Hill) cho biết, nguy cơ xơ gan tăng lên đáng kể đối với những phụ nữ thường xuyên uống hơn 3 ly mỗi ngày và nam giới uống hơn 4 ly mỗi ngày. Vì phụ nữ chuyển hóa rượu khác với nam giới nên họ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nếu uống cùng một lượng rượu. Bên cạnh đó, rượu có tác động tiêu cực đến sức khỏe của xương, nguyên nhân là nó cản trở sự cân bằng canxi và hấp thụ vitamin D trong cơ thể. Uống nhiều rượu cũng có thể gây thiếu hụt nội tiết tố ở cả nam và nữ. Tiêu thụ rượu quá mức cũng có thể giết chết các nguyên bào xương, tế bào tạo xương. Thế nên ở những người nghiện rượu, xương cụt bị tổn thương là chuyện bình thường.
Ở mức độ sử dụng rượu tương đối nhiều, ước tính có khoảng 90% người dân có mỡ tích tụ trong gan. Chất béo có thể bắt đầu tích tụ nhanh chóng trong một số trường hợp, chỉ sau 6 tháng uống rượu nhiều. Trong khi đó, xơ gan phải mất nhiều năm hoặc nhiều thập niên để phát triển. Kết quả là bệnh gan nặng phổ biến hơn ở người lớn tuổi, mặc dù có không ít những người trong độ tuổi 20-30 bị xơ gan hoặc viêm gan do lạm dụng rượu. Thậm chí, hôn nhân và việc làm cha mẹ không còn đóng vai trò ngăn chặn việc uống rượu quá mức. Chính quan niệm việc các bà mẹ, chị em uống rượu để giảm căng thẳng, giảm cân đã thúc đẩy sự thay đổi cơ bản trong việc chấp nhận uống rượu.
Các tình trạng trao đổi chất, chẳng hạn như béo phì, tiểu đường hoặc tăng huyết áp, cũng có thể gây tổn hại cho gan. Sức khỏe trao đổi chất ngày càng tồi tệ ở người Mỹ sau dịch Covid-19 có thể là một lý do khác dẫn đến sự gia tăng tỷ lệ tử vong do bệnh gan liên quan đến rượu.
Tiến sĩ Sasha Deutsch-Link cũng nhấn mạnh bệnh gan do rượu không có triệu chứng ở giai đoạn đầu nên khó xác định. Phần lớn những người có thể đang trên đà phát triển bệnh xơ gan thậm chí không biết điều đó. Khi người mắc bệnh gan được chẩn đoán ở hai giai đoạn đầu, thường là do xét nghiệm máu cho thấy chức năng gan bất thường. Những xét nghiệm này có thể được thực hiện như một phần của sàng lọc trao đổi chất định kỳ hoặc bác sĩ có thể đề nghị thực hiện nếu họ lo ngại về việc uống rượu của bệnh nhân.
Tuy nhiên, thông thường bệnh gan chỉ được phát hiện khi các triệu chứng đáng báo động xuất hiện ở giai đoạn muộn. Bệnh nhân có thể có nhiều dịch và sưng tấy ở bụng, bắt đầu nôn ra máu hoặc bị vàng da. Tiến sĩ Deutsch-Link cho biết: “Điều quan trọng nhất là ngừng sử dụng rượu đối với những bệnh nhân này. Để giải quyết vấn đề này, nhiều phòng khám về gan cung cấp phương pháp điều trị chứng rối loạn sử dụng rượu, bao gồm trị liệu, các chương trình vật lý trị liệu hoặc dùng thuốc để giảm cảm giác thèm rượu”.
Còn phần lớn, một khi ai đó bị xơ gan, tình trạng đó được coi là không thể đảo ngược. Khi bị xơ gan, người bệnh sẽ có nguy cơ cao hơn nhiều bị biến chứng, dẫn tới ung thư gan và tất nhiên là tử vong. Tiến sĩ Sasha Deutsch-Link lưu ý rằng ngay cả khi mắc bệnh xơ gan, nếu người bệnh ngừng uống rượu, nguy cơ tử vong vì xơ gan trong tương lai sẽ giảm đáng kể.
Các chuyên gia ở Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ khuyến cáo: Nếu người dân lo lắng về sức khỏe gan của mình, hãy điện thoại hoặc đến phòng khám, trao đổi với bác sĩ, làm các xét nghiệm chức năng gan. Mục tiêu là nắm bắt mọi vấn đề về sức khỏe/về gan càng sớm càng tốt trước khi quá muộn.
THÔNG ĐẠT