Khi nhắc đến cá heo, ta thường hình dung đến sắc xám quen thuộc của biển cả. Nhưng cá heo hồng lại khác biệt hoàn toàn. Màu sắc của chúng có thể biến đổi từ hồng nhạt, gần như trắng đến hồng đậm rực rỡ, tùy thuộc vào tuổi tác, giới tính, mức độ hoạt động và thậm chí cả cảm xúc của từng cá thể.
Loài cá heo hồng nổi tiếng nhất là cá heo sông Amazon, còn được gọi là "Boto". Không giống cá heo biển có vây lưng rõ rệt, cá heo sông Amazon có vây lưng thấp, thân hình mập mạp và đặc biệt là chiếc mõm dài, giúp chúng dễ dàng tìm kiếm thức ăn dưới đáy sông bùn.
    |
 |
Cá heo hồng. Ảnh: New Scientist
|
Màu hồng của cá heo sông Amazon vẫn là một chủ đề khiến các nhà khoa học trăn trở. Một số giả thuyết cho rằng màu sắc này có thể liên quan đến hệ thống mạch máu dày đặc dưới da, đặc biệt khi cá heo vận động nhiều hoặc bị kích thích, máu sẽ dồn về gần bề mặt da, khiến chúng trở nên hồng hào hơn. Một giả thuyết khác lại cho rằng màu hồng giúp chúng ngụy trang tốt hơn trong môi trường nước sông đục ngầu, giàu trầm tích đỏ của Amazon.
Cá heo hồng sinh sống chủ yếu ở các con sông, hồ và đầm lầy thuộc lưu vực sông Amazon và sông Orinoco ở Nam Mỹ (Brazil, Bolivia, Peru, Ecuador, Colombia và Venezuela). Chúng là những thợ săn tài ba, có chế độ ăn đa dạng bao gồm cá, động vật giáp xác và các loài động vật không xương sống khác dưới nước. Khả năng định vị bằng tiếng vang (echolocation) của chúng đặc biệt phát triển, giúp chúng di chuyển và săn mồi hiệu quả trong làn nước đục.
Sự độc đáo và vẻ ngoài khác lạ của cá heo hồng đã nuôi dưỡng vô số truyền thuyết và câu chuyện dân gian trong các nền văn hóa bản địa Amazon. Nổi tiếng nhất là huyền thoại về "boto" có khả năng hóa thành người. Truyền thuyết kể rằng, vào ban đêm, đặc biệt là dưới ánh trăng tròn, boto sẽ rời khỏi sông, biến thành một chàng trai tuấn tú mặc đồ trắng, đội mũ rộng vành (để che giấu lỗ thở trên đầu), quyến rũ các cô gái trong làng.
Những câu chuyện này không chỉ là những lời giải thích lãng mạn cho sự xuất hiện bí ẩn của cá heo hồng mà còn phản ánh sự tôn kính của người dân bản địa đối với loài vật này. Cá heo hồng thường được coi là biểu tượng của trí tuệ, sự sống, tình yêu và phép màu. Chúng là những sinh vật thiêng liêng, gắn liền với đời sống tâm linh và văn hóa của cộng đồng sống dọc theo dòng Amazon.
HỒNG NHUNG