Ngày 15-2, Tổng thống Đô-nan Trăm cho biết, ông sẵn sàng đồng thuận với một giải pháp "một nhà nước" cho cuộc xung đột I-xra-en (Israel)- Pa-le-xtin (Palestine) nếu cả hai bên đều chấp nhận giải pháp này. Trước đó một ngày, trong khi Thủ tướng I-xra-en Ben-gia-min Nê-ta-ni-a-hu (Benjamin Netanyahu) đang thăm Mỹ, Nhà Trắng đã phát đi tín hiệu về việc chấm dứt sự ủng hộ kéo dài hàng chục năm qua đối với giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột I-xra-en - Pa-le-xtin.

Năm 1967, trong cuộc Chiến tranh Trung Đông, I-xra-en đã chiếm đóng Bờ Tây, dải Ga-da (Gaza) và kiểm soát các vùng lãnh thổ này từ đó tới nay. Hiện có khoảng 570.000 người I-xra-en đang sinh sống tại đây. Kể từ khi Tổng thống Mỹ Ba-rắc Ô-ba-ma (Barack Obama) lên nắm quyền năm 2009, số người Do Thái tới định cư ở khu vực này đã tăng thêm 100.000 người. Đây cũng là nơi cư trú của hơn 2,6 triệu người Pa-le-xtin.

5 thập kỷ qua, hành động xâm chiếm Bờ Tây và dải Ga-da của I-xra-en liên tiếp gặp phải sự lên án của cộng đồng quốc tế. Gần đây nhất, vào giữa tháng 1-2017, tại Hội nghị Pa-ri về Trung Đông được tổ chức tại Pháp, 70 quốc gia đã đồng thuận về một giải pháp, mà theo đó, mọi thỏa thuận về quy chế cuối cùng phải dựa trên sự trở lại các đường biên giới trước cuộc chiến tranh năm 1967. Chính quyền tiền nhiệm của Tổng thống Mỹ B.Ô-ba-ma cũng từng cảnh báo I-xra-en sẽ không bao giờ thỏa hiệp được với thế giới A-rập (Arab) nếu không đạt thỏa thuận về hai nhà nước với người Pa-le-xtin. Ngày 23-12-2016, Nghị quyết số 2334 của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc đã được thông qua, với việc lên án và yêu cầu I-xra-en chấm dứt ngay các hoạt động xây dựng các khu định cư trên lãnh thổ của Pa-le-xtin mà nước này chiếm đóng. Nghị quyết này khẳng định thêm một lần nữa sự đồng thuận lâu dài của quốc tế trong quan điểm cho rằng, việc xây dựng các khu định cư của I-xra-en trên lãnh thổ của Pa-le-xtin là trái phép.

Tuyên bố của Tổng thống Đ.Trăm được giới lãnh đạo I-xra-en ca ngợi như "sự chấm dứt kỷ nguyên hai nhà nước". Tuy nhiên, tuyên bố đó cũng bị xem là một sự thách thức đối với sức ép của cộng đồng quốc tế nhằm đạt giải pháp cho cuộc xung đột hiện nay là thành lập một Nhà nước Pa-le-xtin độc lập bên cạnh I-xra-en. Tổng thư ký Liên hợp quốc An-tô-ni-ô Gu-tơ-rét (Antonio Guterres) đã cảnh báo về việc từ bỏ giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột I-xra-en - Pa-le-xtin và khẳng định rằng, "không có giải pháp nào thay thế".

Giải pháp “một nhà nước” chỉ có thể làm “hài lòng” I-xra-en. Bởi trên thực tế, với tiềm lực hiện tại cả về quốc phòng lẫn kinh tế, I-xra-en sẽ dễ dàng “làm chủ” nhà nước duy nhất ấy. Trong khi đó, người Pa-le-xtin không thể dễ dàng chấp nhận việc I-xra-en chính thức sở hữu hóa các phần lãnh thổ Bờ Tây và dải Ga-da mà nước này đã chiếm đóng trong cuộc chiến tranh Trung Đông năm 1967. Hơn nữa, trong trường hợp giải pháp “một nhà nước” được thực hiện, I-xra-en cũng sẽ không bao giờ có được hòa bình thật sự với thế giới A-rập.

Mặt khác, giải pháp “một nhà nước” cũng tương tự như một thừa nhận về sự chiếm đóng của I-xra-en tại Bờ Tây và dải Ga-da là hợp pháp. Điều đó không những đi ngược lại đường lối hòa bình của tất cả quốc gia yêu chuộng hòa bình trên thế giới, mà còn có thể tạo một tiền lệ xấu về việc sử dụng vũ lực để quốc gia này xâm chiếm lãnh thổ quốc gia khác.

Một nền hòa bình thực sự chỉ có thể được xây dựng trên nền tảng của một thỏa thuận dựa trên thực tế: Người dân của I-xra-en và Pa-le-xtin phải sống trên lãnh thổ của đất nước họ.

HUY ĐĂNG