Người Mỹ đã trải thảm đỏ để đón ông Putin tại Alaska. Đích thân ông Trump đứng ở sân bay để mời ông Putin lên xe limousine của mình đi cùng vào phòng họp kín. Cuộc họp diễn ra gần 3 tiếng đồng hồ. Phía Nga có 3 người (ông Putin cùng Bộ trưởng Ngoại giao Sergey Lavrov và Trợ lý Tổng thống Yuri Ushakov) và phía Mỹ cũng có 3 người (ông Donald Trump cùng Ngoại trưởng Marco Rubio, đặc phái viên Tổng thống Steve Witkoff).

Dù nội dung chi tiết cuộc gặp không được thông báo nhưng có vẻ như tại Alaska lần này, hai bên đã không tranh luận với nhau về những điểm khác biệt mà chỉ tổng kết lại những trùng hợp trong quan điểm về chiến sự ở Ukraine và các khả năng hợp tác Nga-Mỹ trong tương lai. Tại Alaska, đã không ai khoét sâu thêm những rạn vỡ đang tồn tại mà chỉ cố gắng tìm những chung đụng quyền lợi và góc nhìn để cải thiện quan hệ song phương, hiện đang ở mức như Tổng thống Putin nhận xét, là “rất thấp”.

Tiếp xúc với báo chí sau cuộc gặp, Tổng thống Nga cảm ơn Tổng thống Mỹ về giọng điệu tin cậy và tính xây dựng đã có trong những trò chuyện giữa hai bên. Theo ông Putin, việc quay trở lại với sự hợp tác là quan trọng đối với cả Nga lẫn Mỹ. Và cả hai bên đã đều hướng tới một kết quả trong cuộc gặp thượng đỉnh Alaska. Ngay trong thời điểm hiện tại, cả Moscow lẫn Washington đều nhìn ra “nhiều xu thế thú vị để cùng cộng tác”. Ông Putin đã đề nghị hợp tác với phía Mỹ “trong các lĩnh vực thương mại, năng lượng, công nghiệp số, vũ trụ và Bắc Cực”.

leftcenterrightdel

Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp nhau hôm 15-8 tại Alaska. Ảnh: Reuters

Ông Putin cũng dành sự chú ý đặc biệt tới cuộc xung đột Ukraine và nêu rõ 3 điều kiện tiên quyết để đạt được một nền hòa bình vững chãi và lâu dài. Đó là xóa bỏ “những nguyên nhân khởi nguồn của cuộc khủng hoảng” có tính tới “những mối lo lắng chính đáng về an ninh của nước Nga” và thiết lập lại “sự cân bằng an ninh ở châu Âu”. Tổng thống Nga nhấn mạnh: “Chúng tôi luôn luôn coi nhân dân Ukraine là anh em. Tất cả những gì đang diễn ra là một thảm kịch và nỗi đau sâu nặng”. Tổng thống Nga cũng cho rằng, nếu năm 2022 (thời điểm Moscow bắt đầu chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine), ông Trump vẫn làm Tổng thống Mỹ thì đã có thể không xảy ra khủng hoảng Ukraine! Theo lời người phát ngôn của điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, cuộc gặp Alaska có thể được coi là điều giúp đi tới xử lý khủng hoảng một cách tự tin.

Về phần mình, ông Trump cảm ơn ông Putin và cả đội hình của ông Putin vì các cuộc thảo luận đã diễn ra. Tổng thống Mỹ cho rằng, kết quả cuộc gặp đã đạt được một bước tiến bộ to lớn. Hai bên đã thống nhất được nhiều mục trong vấn đề Ukraine. Tuy nhiên, Tổng thống Mỹ cũng nhận thấy trong câu chuyện Ukraine còn có hàng loạt mục khác vẫn chưa có được sự thỏa thuận. Ông Trump cũng công nhận rằng, ông Putin “muốn chấm dứt chiến sự” và tỏ ra sẵn sàng cho một cuộc gặp mới “có thể rất mau chóng diễn ra tại Moscow”. Trả lời phỏng vấn Fox News, Tổng thống Mỹ đã nhấn mạnh: “Tôi nghĩ rằng chúng tôi đã gần tới một thỏa thuận. Nhưng Ukraine sẽ phải đồng tình với thỏa thuận này”. Ông Trump cũng cho rằng, cả châu Âu cũng cần can dự vào quá trình đó...

Những thế lực không có thiện chí với Moscow đã bị bất ngờ trước mức độ gần gũi trong cách nhìn nhận thế giới hiện nay giữa lãnh đạo Nga và Mỹ. Tờ Bưu điện Washington nhận xét: “Đối với ông Putin, đó đã là một ngày mỹ mãn: Ông đã từ “cõi lạnh” trở về “tổ ấm”, vừa được ngắm cảnh máy bay ném bom tàng hình B-2 bay chào đón, vừa được ngồi xe limousine bọc thép của ông Trump và thể hiện cho đồng bào mình thấy việc con người hùng mạnh nhất thế giới đã đón tiếp ông một cách bằng vai phải lứa”. Còn theo nhận định của tờ Thời báo New York, Hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ tại Alaska đã là “một cuộc phiêu lưu ngoại giao nghiêm trọng từ phía ông Trump mà những người tiền nhiệm của ông ấy khó dám quyết và đã được đón nhận như một chiến thắng của ông Putin”. Tổng thống Nga từng bị phương Tây ngó lơ, nhưng giờ đây ông gần như đã thoát khỏi cảnh bị cô lập diễn ra suốt 3 năm nay! Trong các phát biểu mới của mình, Tổng thống Mỹ đã không lên tiếng buộc trách nhiệm khởi xướng chiến sự lên người đồng cấp ở nước Nga và cũng không nhắc lại những lời đe dọa trừng phạt kinh tế thêm đối với Nga trong trường hợp hội đàm Nga-Mỹ không mang lại kết quả mà trước đó ít giờ ông từng tuyên bố. Như vậy có nghĩa là, Tổng thống Nga một mặt đã đẩy lùi được nguy cơ Washington áp đặt thêm những lệnh trừng phạt kinh tế mới, đồng thời, không phải đưa ra bất cứ một cam kết nào về việc giảm độ nóng trong chiến dịch quân sự đặc biệt mà Nga đang tiến hành trên lãnh thổ Ukraine. Còn gì dễ chịu hơn đối với Điện Kremlin trong tình cảnh hiện nay!

Hòa hoãn để tìm kiếm hòa bình trong cuộc xung đột tại Ukraine. Đó là cách lựa chọn của lãnh đạo Nga và Mỹ ở thời điểm hiện nay. Tất nhiên, sẽ rất ngây thơ nếu nghĩ rằng những thế lực hiếu thắng ở phương Tây đã từ bỏ chiến lược làm suy yếu và hủy hoại Moscow bằng những vệ tinh đang nằm xung quanh nước Nga. Tuy nhiên, những chính trị gia tỉnh táo và thực tế như Tổng thống Mỹ đã hiểu được rằng, một khi không thể dùng các cuộc chiến tranh ủy nhiệm để chiến thắng Moscow thì tốt hơn hết hãy hợp tác kinh tế với người Nga để dành sức cho những trận đấu với các đối thủ chiến lược khác trong tương lai.

HỒNG THANH QUANG