Hãy tưởng tượng một khối băng có diện tích lên tới hàng nghìn ki-lô-mét vuông. A23a, vào thời điểm được xác định là tảng băng trôi lớn nhất thế giới, từng có diện tích khoảng 4.400km² (tương đương với bang Rhode Island của Mỹ). Dù có những thời điểm diện tích này bị thay đổi do quá trình vỡ và tan chảy, nhưng quy mô khổng lồ của nó vẫn luôn khiến giới khoa học và công chúng kinh ngạc. Để dễ hình dung, diện tích này lớn gấp đôi thành phố Los Angeles hoặc gấp gần 3 lần thành phố New York. Với trọng lượng ước tính gần 1.000 tỷ tấn, A23a thực sự là một "ngọn núi băng" di động trên đại dương.
A23a không phải là một tảng băng mới xuất hiện mà được tách ra từ thềm băng Filchner-Ronne gần bán đảo Nam Cực vào năm 1986. Tuy nhiên, ngay sau khi vỡ ra, khối băng khổng lồ này bị mắc cạn ở đáy biển và nằm im lìm tại vị trí đó trong hơn 3 thập kỷ, trở thành một "hòn đảo băng" cố định, ít di chuyển.
    |
 |
Tảng băng trôi A23a đã quay tròn tại cùng một vị trí trong nhiều tháng. Ảnh: Eyos Expeditions
|
Khoảng năm 2020, các nhà khoa học nhận thấy A23a bắt đầu có dấu hiệu dịch chuyển. Đến tháng 11-2023, tảng băng này đã hoàn toàn thoát khỏi vị trí mắc kẹt và bắt đầu hành trình trôi dạt về phía Bắc dọc theo bán đảo Nam Cực. Sự kiện này thu hút sự chú ý đặc biệt của các nhà nghiên cứu và truyền thông toàn cầu, bởi việc một tảng băng lớn như vậy bắt đầu di chuyển sau hàng chục năm là điều rất hiếm gặp.
Các hình ảnh vệ tinh từ các cơ quan như Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Mỹ (NASA) và Cơ quan Khảo sát Nam Cực của Anh (BAS) đã liên tục theo dõi quỹ đạo của A23a. Nó đã vượt qua các dòng hải lưu mạnh và hướng về phía Đông Bắc, dự kiến sẽ đi vào khu vực Drake Passage-một hành lang nước sâu nối Thái Bình Dương và Đại Tây Dương. Thông thường, các tảng băng khi đi vào Drake Passage sẽ bị dòng hải lưu mạnh cuốn đi và cuối cùng tan chảy hoàn toàn trong vùng nước ấm hơn.
Sự di chuyển của A23a không chỉ là một hiện tượng tự nhiên kỳ thú mà còn dấy lên những mối quan ngại về tác động tiềm ẩn đến môi trường biển. Theo các nhà khoa học, nếu A23a mắc cạn gần các đảo như Nam Georgia (nơi có nhiều quần thể hải cẩu và chim cánh cụt sinh sản), có thể làm gián đoạn nguồn thức ăn, đường di cư và môi trường sống của các loài động vật hoang dã.
Ngoài ra, một khối lượng băng khổng lồ như vậy có thể làm thay đổi các dòng hải lưu cục bộ, ảnh hưởng đến sự lưu thông của nước biển và phân bố nhiệt độ. Khi tảng băng này tan chảy hoàn toàn, sẽ đổ hàng tỷ tấn nước ngọt vào đại dương. Lượng nước ngọt lớn này có thể ảnh hưởng đến độ mặn và mật độ của nước biển, tác động đến các hệ sinh thái biển và thậm chí là các dòng hải lưu toàn cầu trong dài hạn.
A23a là một biểu tượng hùng vĩ của thiên nhiên, nhưng cũng là một lời nhắc nhở sống động về sự biến đổi khí hậu. Hành trình của tảng băng đang được cả thế giới theo dõi, không chỉ vì sự kỳ vĩ mà còn vì những thông điệp quan trọng mà nó mang đến về tương lai của hành tinh chúng ta.
HỒNG NHUNG