QĐND - Sau khi hoàn thành khóa đào tạo phi công chiến đấu ở Liên Xô, Nguyễn Văn Bảy (A) về nước và được biên chế vào Trung đoàn Không quân tiêm kích 923. Biên đội MiG-17 của Nguyễn Văn Bảy là một trong những đơn vị bắn rơi nhiều máy bay địch.

Trận đánh ngày 26-4-1966 trên vùng trời Võ Nhai (Bắc Thái cũ) là trận đánh tuyệt đẹp, ghi dấu ấn riêng của Nguyễn Văn Bảy. Khi nhìn thấy mục tiêu, như một tia chớp, Nguyễn Văn Bảy bất ngờ xông thẳng vào giữa đội hình máy bay địch, làm cho chúng hốt hoảng tháo chạy toán loạn. Anh bình tĩnh bám chắc một chiếc. Tới cự ly có hiệu quả, bằng hai loạt đạn, Nguyễn Văn Bảy hạ gục tại chỗ chiếc máy bay tiêm kích F-4 vốn rất hung hăng của địch.

Phi công Nguyễn Văn Bảy, năm 1967.

 

Ba ngày sau, ngày 29-4-1966, trên vùng trời Việt Trì (Phú Thọ), biên đội của Nguyễn Văn Bảy bị một tốp rất đông máy bay tiêm kích địch bám đuổi. Anh lập tức quay lại đối đầu, buộc địch phải giãn ra né tránh. Biên đội anh giành được thế chủ động, nhanh chóng chớp thời cơ bắn rơi hai máy bay địch, riêng Nguyễn Văn Bảy bắn rơi một chiếc.

Trong hai tháng 6 và 7-1966, hơn một chục máy bay Mỹ bị các biên đội MiG-17 của Trung đoàn 923 bắn rơi, ta chỉ tổn thất một chiếc.

Ngày 5-9-1966, Nguyễn Văn Bảy cùng biên đội 4 chiếc MiG-17 quần nhau với 16 chiếc F-4 và F-105 của địch trên vùng trời Chí Linh (Hải Dương). Toàn biên đội đã giành chiến thắng rực rỡ, bắn rơi 3 máy bay địch và trở về an toàn. Riêng Nguyễn Văn Bảy bắn rơi một chiếc.

Chiều 12-12-1966, sau Đại hội anh hùng và chiến sĩ thi đua chống Mỹ, cứu nước toàn quốc, Nguyễn Văn Bảy vinh dự cùng 37 chiến sĩ không quân có thành tích xuất sắc được lên Phủ Chủ tịch gặp Bác Hồ. Người tươi cười hỏi:

- Chú nào bắn rơi 4 máy bay Mỹ trở lên?

Đồng chí Chính ủy Quân chủng Đặng Tính báo cáo:

- Thưa Bác, đồng chí Bảy, đồng chí Mẫn và đồng chí Trung ạ!

Bác nói:

- Chú Bảy, chú Mẫn, chú Trung đâu, đứng lên cho Bác biết?

Cả ba người cùng đứng dậy sung sướng hướng lên phía Bác. Bác tỏ ra rất hài lòng, Người nói:

- Như vậy là tất cả các chú ở đây đều đã lập công xuất sắc, cả ba chú này đều bắn rơi nhiều máy bay Mỹ lập công xuất sắc nhất phải không?

Anh hùng phi công Nguyễn Văn Bảy trong vườn nhà hiện nay...

 

Tư lệnh Phùng Thế Tài báo cáo:

- Thưa Bác, đúng ạ! Riêng hai đồng chí Bảy và Mẫn lại luôn chiến đấu trong một biên đội. Trong trận chiến đấu ngày 5-9 vừa rồi, hai đồng chí đã diệt gọn cả một tốp hai chiếc F-8 của Mỹ, nên ngay tối hôm đó đã được Bác gửi tặng hai huy hiệu.

- Bác nhớ rồi. Hai chú đều quê ở miền Nam, chú Bảy ở Sa Đéc, còn chú Mẫn ở Bến Tre phải không? Bác hoan nghênh chiến công của tất cả các chú. Các chú đánh khá, nhưng đừng thấy Bác khen mà mũi to ra. Bắn rơi 4 chiếc còn ít. Các chú phải đánh giỏi, bắn rơi nhiều máy bay nữa để Bác vui, đồng bào miền Nam vui...

Nghe lời căn dặn của Bác, Nguyễn Văn Bảy chợt nhớ tới trận đánh rất thú vị ở cầu Giẽ, Hà Tây ngày 5-9-1966. Lúc ấy chiều muộn, Bảy và Mẫn đang được lệnh trở về sân bay. Bỗng anh phát hiện hai chiếc máy bay địch như hai chấm nhỏ ở phía trái. Chúng cũng phát hiện ra MiG nên đổi hướng, không vào đánh cầu Giẽ mà tăng tốc kéo dài hai vệt khói ra phía sau. Bảy tưởng chúng tăng tốc để tấn công các anh. Không dè, chúng đang lao nhanh chạy ra hướng biển. Bảy lệnh cho Mẫn: “Số 2 bắn chiếc bên trái!”. Bảy hô xong, liền tiếp cận và bắn cháy bùng ngay chiếc bên phải. Mấy giây sau, Mẫn cũng bắn nổ tung chiếc bên trái. Trận đánh gặp địch bất ngờ diệt gọn cả một tốp hai chiếc F-8 chỉ có 45 giây...

Chiều 23-4-1967, biên đội 4 chiếc MiG-17 bí mật hạ cánh xuống sân bay Kiến An-Hải Phòng, phục kích địch kéo vào từ phía biển. Vào lúc 16 giờ 30 phút, nhiều tốp F-4 và F-105 bay vào từ biển và đánh khu vực Đông Triều-Quảng Yên. Biên đội xuất kích, được dẫn vòng đến khu vực Sơn Động-Hà Bắc, thuận ánh mặt trời dễ quan sát. Số 2 Nguyễn Bá Địch báo cáo: “Địch bên phải, phía trước 10km!”. Biên đội trưởng Mẫn bình tĩnh ra lệnh: “Vứt thùng dầu phụ, tăng lực, số 2 theo tôi đánh tốp đầu, số 3 đánh tốp sau”. Sau vài phút rượt đuổi, Nguyễn Bá Địch hạ gọn một chiếc F-4. Đôi MiG-17 Nguyễn Văn Bảy và Nguyễn Thế Hôn lúc này đang quần nhau với 4 chiếc F-4 ở tầm thấp hơn. Thế trận xen kẽ, Nguyễn Văn Bảy đang bám hai chiếc F-4 phía trước. Sau anh lại có hai chiếc F-4 bám đuôi. Nguyễn Văn Bảy tiếp cận máy bay địch, dùng khẩu ca-nông 37mm bắn trúng chiếc F-8C của phi đội 24 do tên thiếu tá hải quân E.J.Tucker lái. Hắn nhảy dù và bị bắt. Những chiếc F-4B của Phi đội 114 hộ tống tìm cách gỡ bàn thua, lao vào công kích Bảy. Ьược đồng đội Nguyễn Thế Hôn thông báo, Bảy tài tình ngoặt gấp, tránh đ¬ược tất cả những quả tên lửa của địch phóng tới, thoát khỏi tình thế nguy hiểm...

Những trận đánh trên bầu trời không có chiến tuyến, không có công sự ẩn nấp. Lập công tiêu diệt địch và bị hy sinh diễn ra trong tích tắc. Trong bối cảnh địch đông, ta ít; đứa cơ động không chiến vòng trong với ta, thằng lảng vảng bên ngoài nhằm lúc MiG sơ hở, mải mê công kích để phóng tên lửa tiêu diệt. Những trận không chiến nh¬ư vậy, ta điêu luyện tả xung hữu đột vừa tiêu diệt địch vừa thoát được vòng vây. Nhưng lừa cho địch bắn vào nhau nh¬ư Nguyễn Văn Bảy là trường hợp hiếm có. Đó là trận đánh xảy ra vào giữa năm 1967 trên vùng trời Sơn Động-Hà Bắc. Lúc này, Nguyễn Văn Bảy chỉ huy Biên đội 4 chiếc MiG-17 quần nhau với 6 chiếc F-4 ở tầm thấp. Nguyễn Văn Bảy đuổi một chiếc F-4 vòng gấp, chỉ cách mặt đất 100m. Một chiếc F-4 bám theo anh và phóng tên lửa. Anh né tránh được trong chớp mắt, quả tên lửa lao vào thằng F-4 đang bị Bảy bám đuổi. Đó là kết quả của trí tuệ và tài nghệ điều khiển máy bay lật cánh tránh viên đạn bắn dọc lên, khiến vệt lửa xanh nối liền sang máy bay địch. Nguyễn Văn Bảy không tốn viên đạn nào mà vẫn tiêu diệt gọn một chiếc F-4...

Mỗi người anh hùng phi công thời chống Mỹ, cứu nước đều có những nét đặc sắc đáng nể. Riêng đối với Nguyễn Văn Bảy, cái tên “cúng cơm” của anh ứng với “7 nét đặc sắc”, đó là:                

1- Anh đã bắn rơi 7 máy bay Mỹ bằng MiG-17, loại máy bay chỉ có hỏa lực là ca-nông bắn gần để đương đầu với tên lửa không đối không được phóng ra từ xa. Tốc độ máy bay của anh chỉ bằng 70% tốc độ các loại máy bay của Mỹ mà anh bắn rơi.

2- Anh là phi công duy nhất của MiG-17 đã thắng Mỹ đậm với tỷ số “7-0”, nghĩa là anh diệt 7 máy bay Mỹ và không để chúng bắn rơi, bắn bị thương người và máy bay mình lần nào.

3- Anh là một biên đội trưởng đã tạo được nhiều thời cơ để các chiến sĩ trong biên đội có cơ hội lập công, đồng thời anh cũng giành phần hiểm nguy về mình nhiều lần nhất.

4- Anh là một trong ba phi công được tuyên dương Anh hùng LLVT nhân dân đầu tiên, trong đợt tuyên dương anh hùng thời chống Mỹ, cứu nước đầu tiên ở miền Bắc, vào ngày đầu tiên của năm 1967.

...và trên ruộng lúa. Ảnh: Thanh Xuân

 

5- Anh là chiến sĩ không quân đầu tiên được bầu vào Quốc hội, là Anh hùng Không quân được mời tham gia Đoàn Chủ tịch các đại hội, các cuộc mít tinh của quân đội và Nhà nước nhiều lần nhất.

6- Anh là người chiến sĩ được gặp Bác Hồ nhiều lần nhất lúc Người còn khỏe mạnh, được thưởng 7 chiếc huy hiệu của Người. Ngày Bác mất, anh được đứng túc trực sau linh cữu của Người. Trong buổi lễ truy điệu Bác Hồ, anh dẫn đầu biên đội 12 chiếc MiG-17 bay qua quảng trường Ba Đình chào vĩnh biệt Người...

7- Năm 1990, Đại tá, Anh hùng LLVT nhân dân Nguyễn Văn Bảy, nguyên Phó tham mưu trưởng Quân chủng Không quân, được nghỉ hưu. Ông đã rời thành phố trở về quê nhà, cần mẫn lao động làm kinh tế VAC, tích cực tham gia công tác địa phương, vận động bà con đoàn kết xây dựng nông thôn mới và đời sống văn hóa mới. Xin giới thiệu mấy hình ảnh của ông “Hai Lúa” Nguyễn Văn Bảy hiện nay ở quê nhà: xã Hòa Thanh, huyện Lai Vung, tỉnh Đồng Tháp...

ĐINH MẠNH CƯỜNG