Sĩ quan quân lương ở Phái bộ UNISFA

Khi nhìn vào công việc của các sĩ quan quân lương trong Quân đội nhân dân Việt Nam, nhiều người sẽ nghĩ rằng chúng tôi chỉ là “người lo cơm nước”. Nhưng tại đây, đó là công việc đòi hỏi chính xác đến từng chi tiết. Từ việc kiểm soát hợp đồng, giám sát chất lượng hàng, cho đến điều chỉnh đơn hàng theo nhu cầu thực tế của từng đơn vị... Tất cả đều đòi hỏi tính khoa học và kỹ năng giao tiếp, phối hợp.

Abyei-khu vực biên giới đầy bất ổn giữa Sudan và Nam Sudan có thời tiết khắc nghiệt. Mùa khô kéo dài từ 6 đến 7 tháng, nắng cháy da, nhiệt độ ngoài trời có thể lên đến 48-49 độ C cùng với những cơn bão cát bất chợt. Mùa mưa thì ngập lụt cục bộ và kéo dài nhiều ngày, biến đường đất thành vũng lầy khổng lồ. Đất như keo cuốn chặt bánh xe. Với công tác bảo đảm quân lương của Phái bộ, tôi và nhiều đồng đội rất hiểu những khó khăn ấy.

Kiểm tra kho lương thực khô tại Tiểu đoàn bộ binh Bangladesh. Ảnh: HÀ THU

Nếu như Phòng Quân lương là “cầu nối” giữa nhà thầu với cơ quan chức năng của trụ sở LHQ tại New York thì sĩ quan quân lương chúng tôi lại đóng vai trò cầu nối giữa Phòng với các đơn vị tại Phái bộ. Công việc của một sĩ quan quân lương chúng tôi ít khi có ngày nghỉ. Điện thoại reo, bất kể trời nắng cháy hay mưa, chúng tôi lại lên đường tới kho trung tâm để kiểm tra hàng mới chuyển về.

Thông thường, nhà thầu có hai hướng vận chuyển. Một là đường hàng không: Rau củ, quả tươi được chở từ thủ đô Juba (Nam Sudan), qua bang Wau rồi về Abyei. Hai là đường bộ: Các loại thực phẩm khô, đông lạnh được đưa về bằng xe tải. Tuy nhiên, vào mùa mưa, nguồn cung phải phụ thuộc vào vận tải hàng không, nhưng cũng không hề thuận lợi vì các chuyến bay bị hoãn cả tuần đến chục ngày bởi thời tiết xấu và tình hình an ninh bất ổn. Đây thực sự là thời điểm nhiều thách thức nhất đối với công tác bảo đảm quân lương.

Bây giờ, mỗi lần nghe tiếng động cơ ì ầm từ xa, rồi khi thấy bóng những container chầm chậm bò trên đường đất là tôi hiểu cuộc chiến nhiều khó khăn lại bắt đầu.

Mỗi container hàng mở ra là một bài kiểm tra khắt khe với lương tâm nghề nghiệp. Cán bộ quân lương đều phải mang theo đầy đủ dụng cụ: Máy đo nhiệt độ (temperature gun), điện thoại thông minh để chụp ảnh/quay phim, sổ ghi chép..., đồng thời mặc áo bảo hộ và đeo găng tay y tế. Khi có mặt tại kho, chúng tôi trước tiên chụp ảnh tình trạng niêm phong container rồi mới được phép mở niêm phong và dỡ hàng.

Công đoạn tiếp theo là đo nhiệt độ trong container để bảo đảm đúng tiêu chuẩn do LHQ quy định: Thực phẩm tươi 5°C, thực phẩm khô 25°C, thực phẩm đông lạnh -19°C. Toàn bộ hiện trạng container đều phải được ghi hình làm bằng chứng. Sau đó, khoảng 10-15 nhân viên nhà thầu tiến hành dỡ hàng, với thiết bị bốc xếp còn khá thô sơ, nên thông thường một buổi sáng cũng chỉ xử lý được một đến hai xe hàng.

Trong quá trình dỡ, cán bộ quân lương phải kiểm tra chặt chẽ từ nhãn mác, xuất xứ, số lượng, ngày sản xuất, hạn sử dụng... có đúng theo hợp đồng hay không. Một số mặt hàng đặc thù như trứng gà thường gây tranh luận. Mỗi khay 30 quả, nhưng có lúc to nhỏ khác nhau, vì vậy ngoài việc đếm, chúng tôi yêu cầu nhà thầu cân đủ để bảo đảm mỗi thùng đạt 20kg theo quy chuẩn. Những chi tiết nhỏ như việc hàng hóa có được đặt trên tấm lót thoát khí hay không, có bị va đập, móp méo, dập hỏng trong vận chuyển, hay đối với hàng đông lạnh, có bị đóng đá quá nhiều hoặc chảy nước... đều phải được ghi nhận.

Tất cả thông tin này được ghi chép, kèm hình ảnh minh chứng. Sau khi kết thúc buổi kiểm tra, cán bộ quân lương lập báo cáo đầy đủ gửi về Trưởng phòng để tổng hợp và báo cáo cấp trên.

Mỗi lần đi kiểm tra, chúng tôi đều hy vọng trước hết là lương thực, thực phẩm không bị cướp dọc đường, được bảo quản tốt và vận chuyển về đến kho một cách thuận lợi. Tuy nhiên, điều không mong muốn ấy vẫn xảy ra. Có lần, chúng tôi chứng kiến hàng bị va đập trên đường vận chuyển dẫn đến vỡ, hỏng mặc dù khâu đóng gói hàng khá kỹ, nhất là đối với các loại thực phẩm đóng hộp như sữa, nước hoa quả... Hoặc khi mở cửa container, nếu không cẩn thận có thể đổ sập do bị xô lệch kết cấu. Có những lần tới kiểm tra, các nhân viên nhà thầu đang phải đổ từng thùng cà rốt, khoai tây, hành tây, ớt tươi, cam, táo, nho... ra để phân loại. Loại bỏ tất cả những củ, quả có nguy cơ làm ảnh hưởng tới cả thùng hàng. Cán bộ quân lương phải tận tay, tận mắt kiểm tra các sản phẩm ấy.

Một hôm đến kiểm tra, trước mặt là cả chục xe container về cùng một lúc. Nhìn những container khổng lồ dài tới cả chục mét, mỗi xe có thể chở tới một vài chục tấn hàng, xếp chật cả đường đi vào kho mà thấy vui. Điều đó chứng tỏ rằng hàng có thể về được đến kho trung tâm an toàn, có hàng trong kho dự trữ... và quân sẽ không bị đói. Nhưng chúng tôi cũng khá lo ngại vì kiểm đếm, xác định chất lượng hàng hóa sẽ tốn thời gian và rất vất vả.

Kiểm tra bếp ăn và các biện pháp bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm của đơn vị Phản ứng nhanh Trung Quốc tại khu vực Sở chỉ huy phái bộ. Ảnh: HÀ THU

Và rồi nỗi lo cũng tan biến khi trong xe là những gói ăn dã chiến (CRP)-kết hợp 3 bữa trong 1 gói với hàm lượng 4.500 kalo. Đây là một mặt hàng dự trữ, dạng khô, có hạn sử dụng khá dài, được quản lý chặt chẽ để ứng phó với những tình huống khẩn cấp khi việc cung cấp lương thực, thực phẩm hằng ngày bị gián đoạn. Khi làm nhiệm vụ, sĩ quan quân lương cần phải kiểm tra từ tổng thể tới từng chi tiết như ngày sản xuất, hạn sử dụng, số lượng, chất lượng từng gói nhỏ theo đúng với yêu cầu đã hợp đồng với nhà thầu. Vì trong mỗi gói CRP có tới mấy chục gói nhỏ từ cá, thịt, rau, quả, tới gia vị như muối, tiêu, tương... bảo đảm đủ hàm lượng kalo cho một người trong ngày.

Ngoài nhiệm vụ thường xuyên, Phòng Quân lương chúng tôi phải giữ vai trò trung tâm trong quản lý hợp đồng lương thực, thực phẩm, giám sát việc tuân thủ các điều khoản của nhà thầu và trực tiếp đưa ra, thực thi những biện pháp kiểm soát cần thiết. Đồng thời, chịu trách nhiệm rà soát, kiểm toán chính xác toàn bộ dịch vụ quân lương của Phái bộ. Thế nên sĩ quan quân lương luôn phải phối hợp chặt chẽ với đồng nghiệp từ nhiều quốc gia khác để tính toán quân số ăn từng ngày và tiếp nhận, cấp phát lương thực, thực phẩm đến từng đơn vị, đúng quy trình, đủ số lượng, đúng chất lượng.

Công việc ấy tưởng là nhẹ nhàng nhưng phức tạp bởi một phái bộ đa quốc gia chỉ có thể vận hành trơn tru khi từng binh sĩ đến từ các nước đều yên tâm về bữa ăn hằng ngày. Để đáp ứng những yêu cầu khắt khe ấy, sĩ quan quân lương không chỉ cần kiến thức nghiệp vụ vững vàng mà còn phải có bản lĩnh, tinh thần trách nhiệm cao và khả năng thích ứng nhanh trong môi trường đa quốc gia, đa văn hóa.

Thực tế thời gian qua các sĩ quan quân lương Việt Nam tại Phái bộ UNISFA đã và đang hoàn thành tốt trọng trách ấy. Chúng tôi quản lý và bảo đảm hậu cần lương thực cho hơn 3.000 quân nhân của các đơn vị cử quân tại địa bàn, duy trì kiểm tra, giám sát thường xuyên, thực hiện kiểm kê, kiểm toán chặt chẽ, đúng quy trình, tránh lãng phí tài sản của LHQ. Công tác tham mưu, phối hợp với các đơn vị được triển khai ngày càng hiệu quả, dù đôi khi vẫn gặp khó khăn do khác biệt ngôn ngữ, văn hóa và cách thức làm việc trong môi trường đa quốc gia.

Trung tá VŨ THỊ KIM OANH, Sĩ quan tham mưu quân lương Phái bộ An ninh lâm thời của Liên hợp quốc tại khu vực Abyei